Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu dute Lizuniagako Lepoan (Bera-Sara artean) egindako agerraldian. «Emakumeon kontrako erasoen oldarraldia errotik ezabatu beharreko gaitza» dela aldarrikatu dute.
«Gazteen artean eta sare sozialetan nagusitzen ari diren diskurtso misoginoak, eskuin muturraren ideiak batere lotsarik gabe hauspotzeko tresna» direla salatu du eskualdeko mugimendu feministak. «Feministok argi dugu, hauek lotura zuzena dute uda honetan eskualdean bizitu ditugun emakumeon kontrako eraso eta feministon aurkako oldarraldiarekin», egin dute azpimarra. Egoera honen aitzinean elkartzea erabaki dute eskualdeko mugimendu feministako eragileek, salaketa komuna egiteko. «Alde batetik, salatu nahi dugu ustez legeak babestu beharko gintuzkeen arren gabezia handiak daudela indarkeria matxistari aurre egiteko instituzioetan», nabarmendu dute.
Zentzu honetan, Malerrekan eta Lapurdin oraindik ez daukate berdintasun zerbitzurik, eta, beraz, ezta eraso matxisten aurkako protokolo instituzionalik ere. Eta eskualdeko bertze herri anitzetan erasoen aurkako protokoloak besta eremuetara mugatzen direla gogoratu dute, indarkeria matxista urteko 365 egunetan pairatzen duten bitartean. «Nafarroako indarkeria matxistaren aurkako zerbitzuak Iruñean zentralizatuak daude, eta horiek erabili behar ditugunok bidaia luzeak egin behar izaten ditugu N121A errepide arriskutsuan barrena», gogoratu dute.
Bertze alde batetik, gizarteari deia egin nahi diote, indarkeria matxista sexu eta genero botere harremanen adierazpiderik larriena baino ez delako, eta horren azpian zapalkuntza eta zigorgabetasun sistema errotua dagoelako. «Herritar, eragile eta instituzio guzien ardura da indarkeria horren oinarrian dauden botere harremanak zalantzan jarri eta aldatzea», exijitzen dute.
Hori dela eta, azaroaren 25aren bueltan, Euskal Herriko mugimendu feministak “Ez bazara konponbidea, arazoa zara” lemapean eginen dituen mobilizazioetan parte hartzeko deia luzatu dute. Eta aldi berean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Egunaren karietara eskualdeko herrietan antolatu dituzten hitzaldi eta tailerretan parte hartzera ere gonbidapena luzatu dute, baita urte osoan zehar mugimendu feministarekin eskuz esku egoera hauek iraultzera ere.
Erasoen oldarraldia udan
2003tik Euskal Herrian gizonekoek 123 emakume eta 12 ume hil dituztela gogoratu dute. Baina datuetatik haratago, sexu erasoak eta indarkeria matxista kasuak eguneroko arazoa direla azpimarratu dute agerraldian. Eskualdean uda luzea izan dela oroitaraziz. Eta adibideak emanez: «Lesakan, sanferminetarako protokoloaren prestaketan harrapatu gintuen karrikan gertatutako eraso batek, eta bertze hiru eraso kudeatu behar izan genituen sanferminetan bertan. Berako bestetan, gizonezko batek emakume bati sexu erasoa egin ziola jakin genuen bestak akabatu eta egun gutitara. Narbarten, nekez lortu zen Bertizaranako udalak herriko hautetsi baten dimisioa eskatzea herrian gertaturiko eraso matxista batekin zerikusia zuelako. Elizondon, Baztandarren Biltzarraren bezperan, sexu erasoa egin zion gizonezko batek emakume bati. Elizondoko bestetan hainbat eraso salatu ziren eta Amaiurren, herriak, brigada moreak eta eragileek salaturiko eraso fisiko baten erantzuna hainbat herritarrek zalantzan jarri zuten.
Aldi berean, hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldi eta proposamenak boikotatu dituzte: Saran, erraterako, banderola feministak urratzeaz gain, bestetako egitarau feministaren aurka jo zuten. Amaiurren, pankarta feministak eta eraso matxisten kontrako protokoloaren materiala xehatu zituzten. Beran, herriko bestetarako proposatutako neurri feministak gutxietsi dira eta pankarta feminista bati su eman zioten».
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Gazte batek etxetik atera eta psikologoarenera joateko bizi dituen beldurrak eta barne gatazkak lantzen ditu ‘Barruko dardara’ film laburrak. Maider Arrutik (Errenteria, Gipuzkoa, 2003) sortu du, eta agorafobia nola bizi duen ikusaraztea du helburu. Bere bizipenetan... [+]
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Javier Escudero Pascual (Iruñea, 1979) “poz-pozik” dago erretiroa hartuta nahi beste gauza egiteko astia duelako. Nafarroako Aspace kirol klubeko motordun aulkiko futbol taldeko jokalaria da. Duela urtebete sortu zuten taldea, eta hirugarren geratu dira... [+]
Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]
Ekainaren 14an egingo da Hernanin San Juan jaiak iragartzen dituen 30. Preludio kontzertua. Aurten emakume bat izango du zuzendari musikal: Judith Montero Imaz. Behin batuta hartuko, eta emakumeek musika ondarean egindako ekarpena ekarri du fokupera. Berarekin eta Hernaniko... [+]
Señora Sariketaren V. edizioa izan da 2025ekoa, benetan berezia: aurtengo bertsolari parte-hartzaileak plazak utziak zituzten andre eta genero disidenteak izan dira. Binaka egin dute plazara itzulera, saioetarako giro goxo eta xamurra lagun.
Neska transexual baten ama, haurtzaroan bere genero identitateagatik bullyinga jasan zuen gizona edota LGTBI kolektiboko nikaraguar erbesteratua ezagutu eta horietakoren batekin bizipenak partekatu eta solastatu nahi duenak aukera izango du datozen egunetan Nafarroako sei... [+]
Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.
13 urteko mutil bat da Adolescence telesailaren protagonista, bere eskolako neska bat erailtzeagatik atxilotua. Lau kapitulutan zehar saiatuko gara ulertezina ulertzen, baina gidoilariek ez digute azalpen errazik emango, baizik eta bullying dinamika nahasiak, manosferaren eragin... [+]