Cristina Rodríguez Ruiz epaileak ez die utzi haurrari euskarazko izena jartzen bere gurasoei

  • Guraso arabar batzuek beren haurrari Hazia izena jarri nahi izan diote, baina epaile batek ez die utzi, bere kabuz hartutako erabakiz. Zia izen atzerritarra inposatu eta hala erregistratu die haurra, argudiatuz, Hazia izenak gaztelaniaz sémen ere esan nahi duela eta "zia"-k, latinez, "hazia". Cristina Rodríguez Ruiz da epailea. Euskaltzaindiak jakinarazi du prest dagoela txosten bat idazteko Hazia haurra bere izenarekin erregistratzea ahalbidetzen laguntzeko. Euskarazko izenen debekua ohikoa izan da mendeetan Euskal Herrian, nahiz eta garaiotan oso ezohikoa izan, hain modu agerikoan, behintzat.


2022ko azaroaren 03an - 13:24
Azken eguneraketa: 15:41
Epai euskarafoboa. (Argazkia: ElDiario.es/Euskadi)

Familia batek jakinarazi du urriaren 22an jaio zen haurrari ez diotela beraiek aukeratutako euskarazko izena jartzen utzi. Kontatu dutenez, gurasoak erregistroan bere izena erregistratzen saiatu ziren "haur guztiekin egiten den moduan". Hasieran esan zieten ez zegoela Euskaltzaindiaren zerrendan eta ezin zutela jarri. Gurasoek Euskaltzaindiara jo eta ez zegoela arazorik erantzun zieten –Euskaltzaindiak ere hori berretsi du–, horren ostean ere Rodríguez Ruiz epaileak ezezkoan jarraitu zuen, ezin ziotela haurrari Hazia izena jarri.

Hauxe izan da Rodríguez Ruiz epailearen argudioa: Euskaltzaindiak ez duela "Hazia" izen propiotzat hartzen, ez dela Espainiako inongo erregistro zibiletan agertzen eta ez dela frogatu euskara ez den beste hizkuntzaren batean izen hori existitzen denik. Gainera, bere hitzetan, pertsona bati Hazia izena jartzea bere "duintasunaren aurkakoa" litzateke, hazia hitzak esanahi sexuala ere bai baitu. "Hazia hitzak konnotazio sexuala du eta bota aditzarekin lotuta joan ohi den substantiboa da", esatera iritsi da epailea, El Diarion Iker Rioja kazetariak jaso duenez –epailearen izenaz informatu duen kazetari bakarretakoa–.

Gurasoek ez zuten atzera egin eta ez zuten inongo dokumenturik sinatu. Hala, administraziotik mehatxu egin zieten "ordu gutxi batzuk barru neskatoa ez badago erregistratuta, epaileak erabakiko du bere izena". Hala, Rodríguez Ruiz epaileak euskarazko izena beharrean, "Zia" jarri dio, bere hitzetan, fonetikoki eta semantikoki "Hazia"-rekin baliokidea delakoan, "ez du konnotazio negatiborik" eta zenbait lekutan izen propio bezala erregistratuta baitago.

Gurasoek haserrez hartu dute erabaki euskarafoboa eta prentsan zabaldu dute gertatzen ari zaiena. Argi utzi dute haurraren izena Hazia dela eta borrokan jarraituko dutela. Helegitea jarri diote erabakiari.

Euskaldunen aurkako erasoak

Euskarazko izenen debekua ez da atzo goizekoa. Berriako kazetari Amagoia Gurrutxagak erreskatatu bezala, testigantza ugari dago erakusten duena euskarazko izenak jazarriak izan direla, hizkuntza eta hiztunen aurkako jokabidearekin.

Rodríguez Ruiz epailearen debekua bete-betean etorri da, Gernikako erabaki euskarafoboaren urteurren egunean. 1949ko azaroan 2 hartan, duela 73 urte, azpiko dokumentuan ikus daitekeenez, alkate frankistak euskarazko izenak debekatu bakarrik ez, hilarrietan idatzita bazeuden, harriak aldatzeko agintzera iritsi zen.

Gernikako alkate frankistaren gutuna herritar bati, hilerritik euskarazko izenak kentzeko aginduz.

Euskararen debekua izeneko Wikipediako artikuluan irakur daitekeenez, Erdi Aroan euskal izenak erabiltzen zirela dokumentatuta dago, baina Gaztelak Nafarroako konkistatu ondoren, kristautasuna guztiz nagusitu eta santuen erdal izenak inposatu zitzaizkien euskaldunei, bestelako izenak debekatuz eta hori parrokietako erregistroen bitartez kontrolatuz.

1871 urtean legez jaso zuten Espainiako Estatuan, Erregistro Zibilaren Legearen bidez, euskal jatorriko abizen guztiak gaztelaniazko grafiaz idatzi behar zirela eta euskal izenak guztiz debekatuta zeudela. Zenbait hamarkada geroago Sabino Aranak batetik, eta Luis Eleizaldek bestetik, euskal onomastika sortzeko ahalegin handia egin zuten. Euskarazko izen horiek, ordea, berehala debekatu zituen Eliza Katolikoak eta 1936ko gerraren ondoren, euskal izenak guztiz debekatu zituzten. Kalean euskal izenak erabiltzea ere isuna jartzeko arrazoia izan zitekeen, azpiko bideo honetan lekuko batek adierazten duen bezala.

Frantziako errepublikan mendeetan debekatu dituzte euskarazko izenak, eta gaur egun Ipar Euskal Herrian ezin dira abizenak frantses grafiatik euskal grafiara aldatu.

Euskaltzaindiaren prestutasuna Haziaren alde

Ostegun arratsaldean Euskaltzaindiak oharra igorri du hedabideetara. Bertan zehazten dute Euskararen Akademiak Hazia izenari buruzko azalpenak eman zizkiola familiari eta adierazi ziotela haurrari Hazia izena jartzeko eragozpenik ez zuela ikusten hizkuntza aldetik, "izen arrunt batetik eratorritako beste izen batzuekin (Amets, Haizea, Lizar, Nahia, Zeru, Zuhaitz…) gertatzen den moduan".

Horrez gain, Euskaltzaindiak jakinarazi du datozen egunetan txosten bat idatzi eta familiaren esku jartzeko prest dagoela, izen horren inguruko auzia bideratzeko erabil dezaten.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskaldunen aurkako erasoak
Azterketak euskaraz pasatzearen aldeko mobilizazio eguna antolatu dute Euskal Herri osorako

Seaskako Bernat Etxepare lizeoko ikasleek mobilizaziorako deia luzatu dute maiatzaren 17rako. Guztien arteko sarea irudikatzeko asmoz, ekimenen aipamena Interneten #EuskarazIkasiMatxinada eta #EuskarazBiziMatxinada traolekin zabaltzeko eskaera egin diete.


2024-02-15 | ARGIA
Helegitea jarri diote 119 administrari-plaza egonkortzeari, hizkuntza eskakizuna dutelako

LABek ohartarazi du Gipuzkoako Foru Aldundiko behin-behineko 119 langileak egonkortzeko egin den bidea bertan behera gelditu daitekeela, hizkuntza eskakizuna ezarri izanagatik helegitea aurkeztu dutelako. LABek eta ELAk elkarretaratzea deitu dute otsailaren 16rako, Donostian.


Errenteriako tabernari baten jarrera euskarafoboa salatu dute

Errenteria-Oreretako Aurrera tabernako zerbitzariak euskararekiko "mespretxuz" eta oldarkor erantzun zion euskaraz eskatu zuen bezero bati euskalgintzako hainbat kidek salatu dutenez.


Agurne Gaubeka
"Euskararen aurkako estrategia judizial eta politikoari erantzun behar diogu"

Zizurko Udalaren obretako langile lanpostu baten euskarazko profila atzera bota du Iruñeko Administrazioarekiko Auzien 3. Epaitegiak. Erabaki horren aurka elkarretaratzera deitu dute hainbat eragilek. Hizkuntza Eskubideen Behatokiko zuzendari Agurne Gaubekaren aburuz,... [+]


Eguneraketa berriak daude