Euskal Herriko txukruta eta kimchia
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu zuten Bio-K proiektua ofizialki, eta sagarrari lotutako hasierako ekoizpenaz gain, produktu hartzituekin ere probak egiten hasi zen. Txukruta, kimchia, sagar zukua, sagardoa eta ozpina ekoizten dituzte gaur egun.
Zeberiok ez zuen lehen sektorearekin eta nekazaritzarekin inolako harremanik lehenagotik, baina bazen denbora baserri mundura mugitzeko gogoz zebilela: “Kanpoan egiten nuen nik lan, baina beti nuen erronka hori buruan, eta aukera suertatu zenean, poliki-poliki pausoak ematen hasi ginen”, azaldu du. Errezilen bertan obratzailea martxan jarri zuten sagar zukua eta sagardoa ekoizteko, nahiz eta gaur egun Astigarragara lekualdatu duten gunea. “Ekoizpen osoa ekologikoan egiten dugu oraintxe bertan”.
Sagardoa eta sagar zukua egitea gurean ohikoa izan daitekeen bezala, hain ohikoa ez dena produktu fermentatuena da, Bio-K proiektuak aurrera egin ahala gehitzen joan direna. “Hartziduraren munduan nahiko sartua nenbilen egitasmoa abiatu baino lehenagotik. Egia da mundu oso zabala dela, ez duela amaierarik, baina gu, momentuz, hiru hartzitu motarekin ari gara”, adierazi du Zeberiok. Hartzidura laktikoak dira lantzen dituztenak, eta proiektuko kideak nabarmendu duenez, Europa iparraldeko herrialdeetan oso zabalduta daude. “Gurean ere geroz eta ezagunagoak dira eta erantzun ona ari dira izaten”, gehitu du. Hartzidura prozesua izan duen aza da txukruta, eta kimchia ere bai, baina azken hau zapore pikantearekin maneatua egon ohi da.
Etxeko lehengaiak ez direnean, hurbilekoak
Bio-K proiektua abiatu zutenean haiek ekoitzitako lehengaiak soilik erabiltzen zituzten eraldaketak egiteko, baina urteotan ekoizpena handitzen joan da, eta gaur egun Nafarroako kooperatiba baten bidez ere eskuratzen dituzte zenbait produktu: “Sagardo guztia gure sagarrekin egiten dugu, baina txukrutak eta kimchia egiteko kanpotik ere badakarkigu produktuen zati bat”. Hurbileko nekazariekin lan egiten saiatzen dira, posible duten heinean behintzat.
Proiektuaren webgunean eskaera eginda eskuratu daitezke haien produktuak, eta baita Euskal Herriko hainbat txokotako dendetan ere. Azken urteetan, gainera, sariak irabazi ditu proiektuak nazioarteko lehiaketa batean. “Ozpinarekin hainbat sari irabazi ditugu, 2024an adibidez, urrezko domina lortu genuen. Sari horiek proiektuarekin segitzeko motibazio dira beti, nonbait, gauzak ongi egiten ari garen seinale”, amaitu du.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]