Euskal Dantza
Tokian tokiko dantza tradizionalekin hasi eta abangoardiako antzerki fisikoraino, euskal dantzek nortasun bereziko eskaintza zabala dute. Euskal dantzen ikuspegi orokor hori jaso du Oier Araolazak idatzi eta Etxepare Institutuak argitaratutako Euskal Dantza liburuxkak.
Euskal Dantza liburuaren bigarren edizioa da honakoa. Etxepare Euskal Institutuak hamabi kultur adierazpideri eskainitako bilduma sustatu zuen duela zortzi urte, eta, orain, bildumako lanen edizio berrituak plazaratzen ari dira. Dantzari buruzko lan honetan euskaldunon gorputz hizkuntza, euskal dantza da ardatz nagusia. "Egungo euskal dantzariak koreografia-ondare aberatsa eta sorkuntzarako dantza-lengoaia garaikidea eskura" dituela adierazi du Araolazak liburuan.
Neguko festetako eta inauterietako dantza tradizioekin hasi eta udako ezpata-dantzak eta trokeo-dantzetaraino, urtaro guztietan han hemen dantzatzen diren soka-dantzak eta aurreskuak ahaztu gabe, euskal dantzaren forma eta funtzioei begiratzen die lanak, baina horiek gorpuzten dituzten talde eta protagonistei ere.
Liburua online eskuratu daiteke (pdf) hiru hizkuntza aukerarekin, euskarazko testu nagusia dute guztiek eta ingeles, frantses eta gaztelerazko itzulpenak dituzten aldaerak hautatu daitezke:
- Euskal Dantza / Basque Dance (2021 eu-eng) (pdf)
- Euskal Dantza / La Danse Basque (2021 eu-fr) (pdf)
- Euskal Dantza / La Danza Vasca (2021 eu-es) (pdf)
Atalak
- Euskal dantza, euskaldunon gorputz-hizkuntza
- "Pas de basque"
- Neguko festak, inauteriak dantzan
- Negua joan, uda etorri, eta dantzan berriz
- Dantza tradizionalaren loraldia
- Dantzaldi gidatuak eta dantzazaleak
- Euskal dantzarien diaspora
- Dantza-maitaleak
- Sortzaile-glokalak
- Dantza-egutegia
- Bibliografia laburra
Fitxa
Euskal Kultura Saialaren edizioa: Etxepare Institutua
Testua: Oier Araolaza Arrieta CC-BY-SA
Itzulpenak: Cameron Watson (eng), Joana Pochelu (fr) eta Ibon Plazaola (es)
Edizioa: Miriam Luki Albisua
Maketazioa: Infotres
Diseinua: Mito.eus
Azaleko argazkia: Ekaitz Zilarmendi
Euskal Dantza
Oier Araolaza Arrieta
Etxepare Institutua, 2021
"2000. urteko San Joan egunez, aspaldiko urteko jende multzorik handiena bildu zen Andoaingo Goikoplazan, hamabiak jotzearekin batera dantzarako prest. Lehenengo aldiz gizon eta emakumez osatuta zegoen axeri-dantzarien taldea zen". Hitz horiekin ireki zuen "Emakumeak... [+]
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]
Biteri Kultur Etxean egin dugu zita Pepi Arrospiderekin (Hernani, 1952). Izaskun Auzmendirekin (Arribe, 1964) agertu da, biak San Joan konpartsako kideak. Telefonoa. Auzmendirena da, hizketan hasi da, baina Arrospide adi-adi dago. Ia sartu da telefonora bera ere. Segituan... [+]
“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]
Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]
Azaroan estreinatu zuen bere lehenengo lana Nagore Tamayo dantzariak (Tolosa, 2000): Nondik abiatu inora izena du, eta Natalia Belén dantzariarekin batera gorpuztu du. Bere herrian egin dugu hitzordua, Zumardi Handian.
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Iurretan 1995ean andreek soka-dantza nola plazaratu zuten idatziz jasoa du Jon Irazabalek. Izan ere, 1837ko San Migel jaietan emakumeek osatutako aurreskua dantzatu zela ikusita, arrasto haiei jarraika, kopla doinuz lagundutako soka-dantza ikasi eta kaleratu zuten Iurretako... [+]
Dantzaren munduan gabiltzanok askotan errepikatzen dugun ideia da dantza efimeroa dela. Elhuyar hiztegiak espainoleko "efímero"-ren ordaintzat ematen ditu honakoak: efimero, suntsikor, galkor, iragankor, iraungikor, ilaun. Ez dut gogoan nori irakurri nion... [+]
Azken urteetan Lapurdiko kontserbatorioan euskararen eta diziplina tradizionalen presentzia handitu da eta euskal dantzako ibilbideari forma ematen ari dira; irailean hasi da lehen zikloa. “Herri Elkargoa sortu zen Iparraldean eta nahi zuten herri musika eta herri... [+]
MOOR KRAD
Nork: Ertza konpainiak.
Noiz: urriaren 3an.
Non: Getxoko Muxikebarri aretoan.
---------------------------------------------
Bi urte atzera izan nuen Moor Krad obraren berri; hain zuzen, Ertza konpainiako kideek dantza pieza sortu eta estreinatu zuten... [+]