Etorkizuneko oroitzapenetan ezinbestekoa
Ez daukanak ongi ohi daki edukitzea zein den ona… Inoiz entzun al duzu erleen amaierak gure amaiera ekar dezakeela? Gure amaiera ez dakit, baina gure ingurumenarena bai.
Garrantzia handiko intsektua da erlea. Bere lana eztia egiteaz harago doa. Eztirik gabe bizi gintezke, bai; baina beste lanak egiteari utziko balio… Hor dago gure ingurumenean erleak duen eginkizun garrantzitsuena: polinizazioa, loreen ernalketa.
«Txikitako oroitzapenen artean dauzkat gordeta aitona-amonekin gaztainak biltzera joandako egunak. Bota zaharren laguntzaz morkotxak zapalduz gaztainak ateratzen ziren bistara. Bi poltsikoak betetzerakoan gerturatzen nintzen amonarengana saskian biltzeko. Zenbat atzamar punta zulatzen genituen morkotx horien orratz zorrotzekin… A ze tiro hotsa gaztainak erretzen ziren bitartean… Ez nekien erlea gaztain loreetan ibiliko ez balitz, ez genukeela horrelako unerik biziko».
Loreek nektar gozo bidez erakartzen dituzte erleak. Erlea nektar bila joaten denean, hankako orrazi bidez polena biltzen du pilotatxoak osatuz. Polen hori landareen zati arra da. Loreek beraien fruitua eman ahal izateko garraiatuko du erleak polen hori; lorez lore, zati arra zati emean utziz.
«Oso masusta zaleak ziren nire lehengusu gazteak, sastraka handienaren bila ibiltzen ginen, bertan baitzeuden masustarik handienak ere. Masusta gorri ondu gabeak, berdeak, eta beltz-beltzak. Ezpain moreekin agurtzen genituen egunak… Ez nekien erlea masusta loreetan ibiliko ez balitz, ez genukeela horrelako unerik biziko».
Badira erlea galdutzat eman duten herrialdeak. Erlea galtzeak dakartzan arazoez aski jabeturik daude, noski. Melokotoi zuhaitzen loreak banan-banan ernaldu behar izaten dituzte artifizialki.
«Txooootx! Zenbat parranda kupel bete sagardoren ondoan, zenbat algara, bertso txar eta dantza urtez urte Euskal Herri osoan… Ez nekien erlea sagarrondo loreetan ibiliko ez balitz, ez genukeela horrelako unerik biziko».
Ba hori. Garrantzia handiko intsektua da erlea. Zure etorkizuneko oroitzapenetan ere bai.
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]
Hamar urte baino gehiago daramatza martxan Arabako Nekazariak Eskolan proiektuak, Hazi fundazioak zenbait ekoizlerekin elkarlanean bultzatzen duena. Haur eta gaztetxoak nekazal mundutik geroz eta deskonektatuago bizi diren garaiotan, inoiz baino beharrezkoagoa da elkar... [+]
Ateak ireki berri ditu Bermeon Gu Zu Bio dendak, otsailaren 17an egin baitzuten inaugurazio ekitaldia. Edurne Zulueta Aranguena da proiektuaren bultzatzailea, eta berak azaldu bezala, garbiketako produktuei lotutako kontsumoari buelta bat eman nahi izan dio egitasmoarekin... [+]
Artzibarko Urdirotz herrian, Nafarroako Pirinioetan, proiektu berri batek zabaldu ditu ateak otsailaren 24an. "Azoka-Denda" deitu diote Txabi Bados Ruizek eta Rita Perandrés Martínezek haien etxe azpian ireki duten dendatxoari. Azokoop mikrokooperatibaren... [+]