Frankismoaren zigorgabetasuna Argentinan amaitu da
Frankismo garaiko lau polizia ohien atxilotze prebentiboaren eskaeran parte hartu duen Ana Messuti abokatuaren ustez, sei hilabeteko epean erantzun beharko luke Espainiako Gobernuak. Jorge Fernández Díaz Espainiako Barne ministroak adierazi du Servini epailearen eskari ofiziala jasotakoan atxilotze aginduei buruzko nazioarteko akordioak errespetatuko dituela.
Hala adierazi du Espainiako Barne ministro Fernández Díazek, “Espainia Zuzenbide Estatua da eta konpromisoak bete egiten ditu”. Argentinako Maria Servini de Cubria epaileak frankismo garaiko lau polizia ohi (Jesus Muñecas Aguilar, Jose Antonio González Pacheco, Celso Galván Abascal eta Jose Ignacio Giralte González) torturengatik atxilotzeko agindua eman du. Atxilotze prebentiboa litzateke, akusatuak Argentinara eramango lituzkete eta galdekatu. Kereila lantzen aritu den Ana Messuti abokatuaren ustez, Madrilek lau ustezko torturatzaileak atxilotzeari uko egingo balio, Espainia nazioartean ihesi dabiltzanen babesleku bilakatuko litzateke. Messutik uste du Gobernuak urte erdiko tartean Servini epaileari erantzun beharko liokeela. Bestalde, lau polizia ohiek Espainiatik alde egingo balute Interpolek atxilotu ahal izango lituzke.
Diktaduraren errepresioaren biktimen elkarteek pozik hartu dute albistea. Lehenengo aldia da arduradun frankisten aurka nazioarte mailako atxilotze agindua ematen dela. Bonifacio Sánchez Memoria Historikoa Errekuperatzeko Elkarteko kideak adierazi duenez, 77 urte daramatzate halako keinu baten zain.
Joseba Ezeolaza Nafarroako Fusilatuen eta Desagertuen Senitartekoen Elkarteko kidea da. Hark uste du Alderdi Popularrak oztopoak jarriko dituela bide honetan, kontuan hartu behar baita frankismo garaian eta 36ko gerran ireki ziren zauriak oso gaizki itxi zirela.
Goldatu taldeko Josu Ibargutxiren iritziz, garrantzitsuagoa izango zen beste bostak inputatzea (Rodolfo Martín Villa, José Utrera Molina, Fernando Suárez González, Rafael Gómez Chaparro eta Jesús Cejas Mohedano) ministro eta epaile izan zirelako, baina “xakean beti peoiak sakrifikatzen dira lehenengo”.
Espainiako sei pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Plataformak ostegunerako Iruñeko udaletxe plazan elkarretaratzea deitu du 18:30erako, hiru alderdiek eraikinarekin izandako jarrera salatu eta eraistearen aldeko hautuan berresteko.
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.