Erreketeek Lezoko Etxetxo baserriko ama eta hiru semeak hil zituztela 85 urte bete dira
Maria Oiartzabal eta Domingo, Crisosotomo Enrique eta Sebastian Usabiaga Oiartzabal frankistek tiroka hil zituzten Mattejoane eta Miura baserrien artean.
85 urte luze bete dira asteartean erreketeek, Etxetxo baserriko ama eta hiru seme erail zituztela. Duela 85 urte, 1936ko uztailaren 27an izan zen Lezon lehenengo gertakari tragikoa, eta egun horretatik irailaren 13ra gertatu ziren herrian frankismoarekin lotuta hamar urteko horretan izandako hilketa guztiak. Maria Oiartzabal eta Domingo, Crisosotomo Enrique eta Sebastian Usabiaga Oiartzabal frankistek tiroka hil zituzten Mattejoane eta Miura baserrien artean. Frankistek Oiartzun hartu zuten egun berean izan zen. Saiakerak egin zituzten Errenteria ere hartzeko, eta militarren aurreko taldeak Lezorantz ere abiatu ziren. Mariak eta hiru semeek Miura baserrira ihes egitea erabaki zuten, babes bila-edo mugimendu arraro haiek sumatuta; laugarren semea, soldaduskan zen garai hartan. Miura baserrikoa zen semeetako baten, Domingoren, neska laguna. Aita zelaian gelditu zen belar lanetan. Bidean, baina, erreketeekin egin zuten topo eta erail zituzten.
Lekukotasunen arabera, batzuek diote nahi zutela hiru seme horiek bat egin zezatela tropa frankistekin, beraiekin eraman nahi zituztela, uko egin ziotela eta horregatik hil zituztela; besteak dio, semeetako batek gerrikoaren belarrian ikurrina zeramala eta erreketeek ikusi ziotenean hantxe tiro egin ziotela. Bat edo beste, edo biak izan daitezke hilketa bidegabearen arrazoia. Gerriko hura zuloarekin, orain dela 20 urtera arte Miura baserrian gordea izan dute. Hiru semeak hil zituzten, amari hori ikusarazi eta ama azkena hil zuten; ondoren, bide bazterrean utzi zituzten.
Etxetxo baserriko ama semeen omenezko oroitarria 2019an inauguratu zuten, familiako lau kideak hil zituzten inguruan.
Etxetxo Memoria historikoko elkarteak sustatuta, errepresio frankistaren biktimak aitortzeko adierazpena adostu du udalarekin, eta horren berri emango dute etziko plenoan.
Etxetxo elkarteak, gogora ekarri du sare sozialen bidez duela 85 urteko Etxetxoko familiaren erailketa erreketeen eskutan, memoria, justizia eta erreparazioa, ezinbesteko direlako.
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.
1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.