Elon Musk gaiXtoa eta egiaren zaintzaileak


2024ko abenduaren 19an - 11:56
Azken eguneraketa: 2024-12-23 16:53

Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The Guardian eta La Vanguardia hedabideek eta arlo ezberdinetako pertsona famatu batzuek publiko egin dute X saretik atera direla. Aspaldiko argudio batzuk zabaldu dira erabaki hori oinarritzeko, tartean X sarea toxikoa dela, gezurrak eta gorroto mezuak hedatzeko tresna dela edota bere jabeak populazioen iritzia baldintzatzeko erabiltzen duela. Trumpen garaipenak Musken papera hauspotu du are gehiago. Nola elikatuko dugu harropuzkeriaz beteriko handiki horren sarea? ohartarazten omen digute.

X sarean mota guztietako mezuak, berriak eta informazioak zabaltzen dira. Balio dezake hedabide masiboetan lekurik ez duten mezu iraultzaileak bideratzeko, Palestinan sionismoak gauzatzen duen genozidioaren testigantzak zein erresistentziaren ekintzak mundura helarazteko, edota edozein gairi buruzko datu sakonak zabaltzeko. Balio dezake mezu faxistak, matxistak eta supremazistak hedatzeko, kolektiboen eta gobernuen kontra faltsukeria-kanpainak antolatzeko, ebidentzia zientifikoen kontra joateko, pertsonak difamatzeko edota osasunaren kontrako praktikak gomendatzeko. Eta, irakurgai mamitsuetan arreta jarri ordez, pantailari begira lelokeriekin denbora galtzeko ere balio dezake X sareak. Ziurrenez, praktika ohikoena dena.

X sarea munduko pertsona aberatsenetariko baten eskuetan dago, bai. Ia 600 milioi erabiltzaile eta, era ez zuzenean, beste milioika pertsona sarearen algoritmoetan dantzan. Baina, sare sozialez gain, heltzen zaigun informazio/desinformazio gehiena Vocento, Grupo Noticias, Prisa, Planeta, Atresmedia edota Mediaset taldeen eskuetan egoteak BBVA, Amber Capital inbertsio-funtsa, Ybarra familia eta beste talde ekonomiko handien eskuetan egotea esan nahi du. Ez dira Elon Musk bezain mediatiko eta inpultsiboak, baina ez daukate arrisku gutxiagorik.

X sarearen bidez gezurrak zabaltzen dira, bai. Algoritmo famatuak ez dira neutralak, noski, baina hedabide handiek ere badituzte beren prozedurak gure arreta nahi duten lekura eramateko

X sarearen bidez gorroto eta estigmatizazio mezu asko zabaltzen dira, bai. Horietako asko zapaldutako kolektiboen kontra. Hedabide nagusietatik ere, pribatu zein publikoetatik, egunerokoan jasotzen ari gara halakoak. Botere-harremanak kolokan jartzen duenaren kontra, kriminalizazioa. Sistemaren oinarriak era antolatu eta eraginkorrean astintzen dituenaren kontra, errepresio bortitzaren justifikazioa. Erabateko adostasuna erakusten dute gorrotoa bideratzeko terminologian, zalantza guztietatik kanpo dagoena: terrorista. Berdin da erresistentzia palestinarraren erakunde ezberdinak, PKK edota izan diren eta gaur diren askapen nazional eta sozialerako erakunde armatuak zein mugimendu zabalagoak ere. Eta, estatu menderakaitza izatekotan, “erregimen” izengoitia: Venezuela, Kuba, Iran, Ipar Korea… Naturaltasun osoz, etsaien kontrako gorroto mezu sinple eta erabatekoa hedatzen digute. Ez dute “like” jaso beharrik, uneoro sartzen baitira gure mugikor, telebista eta irratietan.
Eta zer esan serioak omen diren medio horietako irakurleen erantzunetan igorritako hainbeste mezu; ezjakintasun, aurreiritzi eta gorrotoz beteta.

X sarearen bidez gezurrak zabaldu eta biderkatzen dira, intentzionalitate zehatzekin eta inpunitatez, bai. Algoritmo famatuak ez dira neutralak, noski, baina hedabide handiek ere badituzte beren prozedurak gure arreta nahi duten lekura eramateko eta gure emozioetan eragina izateko. Ez al dira eliteen hedabideen izaeraren parte errealitate batzuk ezkutatzea, beste batzuk manipulatzea eta faltsukeria batzuk zuzen sortzea? Gehienetan ez da hain zakarra izango, hain bat-batekoa, hain konspiranoikoa, hain ebidentea. Desitxuraketa era sakonago eta profesionalagoan garatuko da, masa-psikologia eta kazetaritza ezagutzak aplikatuta. Batzuetan, manipulazioa agerian geratuko da, baina bere efektua behin lortuta. 2011n jendetzak Tripoliko Enparantza Berdea hartzeak Gadafiren gobernua erortzen lagundu zuen. Beranduago konprobatu zen irudi horiek Qatarren grabatuak izan zirela, sortutako eszenatoki batean eta antzezleekin. Irudiak ez ziren zabaldu Twitterren, baizik eta Al Jazeeraren bidez. Han eta hemen, zenbat eta zenbat “berri”, erreportaje, iritzi zutabe prestatu izan dira Poliziaren goi-kargu, arduradun politiko eta enpresariekin bildu ostean…

X sarea negazionisten eragin-esparrua ere bada, bai. Komunikabide serioetan ez omen dago halakorik. Hamarkadetan zehar tortura poliziala ukatu digute. Justizia interes politiko, polizial edo ekonomikoen menpe egotea ere ukatzen digute. Eta Euskal Herrian eta munduko hainbeste herritan autodeterminazio eskubidearen existentzia ere ukatzen digute, eskubide hori ez omen delako existitzen… Negazionismoa jaiotzetik pairatu dugu.

Munduko herrien eta langile klasearen informazio beharrak ez du kointziditzen Elon Musken interesekin, ez, ezta hedabide handien atzean dauden eliteen interesekin ere. Kontua da azken horiek gezurraren nagusitasuna galtzen ari direla.

Sakatu “dislike” eta joan zaitezte, bai.

Iñaki Etaio

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


Lanaldia astean 37,5 ordu baino are gehiago laburtzearen erronka

Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.

Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


2025-01-27 | Aritz Arrieta
Euskaldun harrera herria?

Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]


Ez ditzala diruaren hotsak bonben burrunbak isildu

Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]


Euskararen herria harrera herria

Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.

Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]


Glutamatozko grebak

Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.

Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]


50 urte Potasaseko grebatik

Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]


Industria militarraren konbertsioa, behar etikoa

Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


Militantzia politikoaren debekurik ez!

Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]


“More with less”

Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]


Smartphonea: gure fetitxe erregea

Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]


Eguneraketa berriak daude