‘Chineo’-aren abolizioa eskatu dute Argentinan, ume eta emakume indigenen bortxaketa normalizatua
Kreoleek ume eta emakume indigenak bortxatzea da chineo-a. Hego Amerikan, batez ere Argentinako iparraldean ematen da kolonizazio garaitik.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hainbat testigantza eman ziren maiatzaren 22an egindako elkarretaratzean. 250 indigena inguru bertaratu ziren pairaturiko bortxaketei buruz hitz egiteko. Audientzia bat eskatu zioten Alberto Fernández Argentinako presidenteari, eskuz eman nahi ziotelako puntuz puntu prestatu zuten idazkia, chineoa ekiditeko eta haren abolizioa lortzeko.
Idazkian hainbat proposizio egin zizkioten Argentinako Gobernuari, haien artean komunitateen arteko laguntza-sare bat sortzea, auzibiderako espazioak sortzea. Premiazko ekintzak ere planteatu zituzten: Estatuari ultimatum bat ematea, adibidez, kasu askotan erakundeen konplizitatea duten bortxaketei amaiera eman diezaieten.
Kreoleak Europan jaio ez baina europar gurasoak dituen pertsonak eta haren ondorengoak dira.
Biktima gehienak, umeak
Chineoa 2015etik aurrera eman zen ezagutzera gehiago. 12 urteko Wichí ume bat zortzi kreolek bortxatu zutenean. Wichí indigena etnia bat da. 12 urteko umeari Juana izena jarri zitzaion, bere izena jakin ez zedin baina gertatutakoa zabaltzeko. Sententzia 2019ko hasieran eman zen eta seik 17 urteko kartzela-zigorra jaso zuten.
Mujeres Indigenas por el Buen Vivir mugimenduak chineoak bizirik jarraitzen duela salatu du behin baino gehiagotan. 2020an, kanpaina baten parte den bideoa argitaratu zuten, bertan hainbat testigantzei ahotsa eman zien. Kanpaina #BastaDeChineo traola erabiliz zabaldu zuten.
Chineo hitza kolonizazio garaian sortu zen. Izan ere, gizon zuria Amerika inbaditzen hastean, bertakoek begi urratuak zeuzkatela ikusi eta “chino” deitzen zituzten indigenak. Horregatik du hitzak karga matxista, patriarkala eta arrazista.
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]
Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]
Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Gutxienez hamahiru sexu eraso salatu dituzte hainbat emakumek, horietatik bi "intentsitate handikoak", eta besteak "arinagoak". Mugimendu Feministak gogorarazi du salatutakoez gain "sexu eraso gehiago" egon daitezkeela, eta lanean jarraituko duela... [+]
Mugimendu Feministak deituta, ehunka herritar, ordezkari politiko eta jaietako talde bildu dira uztailaren 13an Iruñeko Gaztelu Plazan. Intentsitate handiko eraso baten eta intentsitate txikiko beste hainbat erasoren testuinguruan egin dute elkarretaratzea. Eraso sexistarik... [+]
Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuak publikatu ditu hainbat salatzaileren mezuak. Horietan salatu dute bi talde horien baxu jotzaileak haren bikotekide ohiak fisikoki eta psikologikoki eraso izana
Uztailaren 5ean egin zituen sexu erasoak Iruñeko barraka gune batean. Leporatutako delituen larritasuna dela eta epaileak fidantza ordaintzeko aukera kendu dio.
2024aren bukaeratik behartu du gaztea berekin sexu-harremanak izatera, diru truke.
Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]
Erasoen aurrean jarduteko protokoloaren garrantziaz mintzatu da Equala berdintasun aholkularitza zerbitzuko Leire Martinez. Eraso baten aurrean zer egin, nora deitu eta nola babestu jakiteko balio du. Iruñeko Peñen Federazioarekin aritu dira elkarlanean aurten ere.
Adimen Artifizialaz egindako bideoak sareratu dituzte, Mengolini difamatzen dutenak. “Gorrotoa bultzatzea, indarkeria kolektiboa eta bortxazko mehatxuak” izan direla salatu du kazetariak, eta zigor bideari ekingo diola.
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute