Ez da lehen aldia indigenek herrialdeko errepideak mozten dituztela. Azkena 2016an Juan Manuel Santos presidente zela 13 egunez izan zituzten Kolonbiako hego-mendebaldeko errepide nagusiak itxita. Ordukoan Santosekin hainbat akordio sinatzea lortu zuten, gerora baina akordio horiek ez dira bete eta ezer ezean geratu dira.

Aurreko gobernuekin sinatutako 1.200 akordio inguru eta bake prozesuan hitz emandakoak errealitate bihur daitezen ari dira borrokan martxoaren 10etik Cauca eskualdean. Ivan Duque presidentearekin hainbat aldiz saiatu da negoziatzen mugimendu indigena, baina emaitzarik lortu gabe. Hauteskunde kanpainan bake prozesuaren aurka lerrokatu zen Duque eta aurreko gobernuak hartutako konpromisoak ez zituela errespetatuko adierazi zuen. Diskurtso eskuindarrarekin, eta Uriberen besoetakoa izanik, lortu zuen Kolonbiako estatuaren presidentetza 2018ko ekainean. Bere agintaldiaren lehen 100 egunetan 118 lider sozial eta agintari indigena hil dituzte.

Ivan Duquerekin izandako negoziazio saiakerek porrot egin ondoren eman zion ultimatuma mugimendu indigenak gobernuari: Duquek berak gidatu beharreko ordezkaritza batekin negoziazioak hasi ala mingarako deia. Negoziatzen hasteko nahitaezko baldintza zen, eta izaten jarraitzen du, Duque presidentearen presentzia. Azken momentuan Caldonon bildutako milaka indigenen aurrean eman zuen berria Nancy Patricia Gutierrez Kolonbiako Barne Ministroak: “Agenda arazoak direla eta, ezinezkoa da (Duque) etortzea”. Minutu batzuk geroago ekin zioten errepideak harri sendoz eta botatako zuhaitzez betetzeari.

Geroztik Kolonbiako hego-mendebaldeko korridorea itxita dago. Panamerikana errepidearen 15 kilometro inguru dauzkate blokeatuta matxinatuek eta hainbat kanpaleku antolatu dute errepideen inguruetan. Ekuadorrekin lotzen duen komunikazioa moztuta dago eta hainbat hiri hasi dira blokeoaren ondorioak pairatzen: erregai eza, espekulazioak gora egin du neurri gabe, eta elikagaiak ere falta dira.

Kamioi ilara amaigabeen irudiekin batera gerra irudiak datoz. SMAD istiluen aurkako Poliziarekin enfrentamendu gogorrak ari dira izaten indigenak. Poliziak, gas negar eragilea eta ur tankeak erabiltzeaz gain, balak ere erabiltzen ari direla salatu du CRIC mugimendu indigenaren federazioak eta hainbat direla balez zauritutako kideak. Guardia Indigenako zortzi kide eta ikasle bat hil dituzte eta beste hiru larri zauritu leherketa batean martxoaren 21ean. Ozeano Barean dagoen Buenaventura portura (Kolonbiako garrantzitsuenetakoa) bidea mozteko prestaketa lanetan ari ziren, oraindik argitzeke dagoen gertakari horretan.

Animoak hala ere goian jarraitzen du mingan eta Duque lehen baino lehen azalduko dela ziur daude indigenak. Lasaitasun momentuak futbol partida inprobisatuak eta musika saioak antolatuz pasatzen dituzte, besteak beste. Hainbeste egunetako borrokarekin nekatuta daudenak etxera doaz indarrak berreskuratzera eta bitartean errelebo sendoek hartzen dute lekukoa. Behin eta berriro errepikatzen dute haien borrokak herrialde osoari eragiten dion borroka dela. Ama lurraren defentsa, bizitza, demokrazia, justizia eta bakea bezalako eskubideek denei zuzenean eragiten baitiete.

Kolonbiako etorkizun hurbilaz haratago asko dago jokoan bi indarren arteko borroka honetan. Indigenek negoziatzea lortu eta haienak diren eskubideak bermatzea lortuko balute, Kolonbiako eskuinaren oinarri itxuraz sendoetan arrakalak agertuko lirateke, baina mingak porrot egingo balu erresistentziarako eta mobilizaziorako gaitasun handiena duen agentearen mugak azaleratuko lirateke.

Bitartean, Barne Ministroarekin negoziatzen jarraitzen dute presidentearen etorrera. Venezuelara begira dagoen presidenteari etxera ere begiratzeko exijitzen diote indigenek. Atzerrira “giza laguntza” bidaltzen duenak errepresioaren aurpegirik gordinena eskaintzen die etxekoei.

Kilometro gutxitara dagoen Venezuelan balitz minga hau, zenbat albistegi ez ote zituen zabalduko?