Antzinako hazi eta frutarbola barietateak berreskuratzen ari dira Arakilen
Arakilgo Udalak eta Arrea Agroekologia Elkarteak bailarako bioaniztasuna babestu eta berreskuratzeko proiektua abiatu dute urte honetan. Tokiko landare eta frutarbolen haziak biltzen ari dira, hazi horiek berriz bailaran erabiltzen hasi eta zabaltzeko.
Tokiko nekazaritza sustatu eta elikadura eredu iraunkor baterantz pausoak emateko apustuaren baitan abiatu du proiektu hau Udalak. “Ideia ez da barietateak berreskuratzea museoan egon daitezen, baizik eta horiek berriro erabiltzen hastea, eta bioaniztasuna berreskuratzea”, azaldu digu Ester Montero Arrea elkarteko kideak.
Hazien eta frutarbolen bilketa
Arakilgo 12 herrietako jendearekin zuzenean elkartuz lortu dituzte bailarako antzinako hazi barietate zenbait. “Hasieran gehienek ezer ez daukatela diote, baina gero hasten dira gogoratzen bazegoela beraien etxe ondoan ez dakit zein frutarbola zahar, edo bizilagun batek bazituela antzinako haziak…”. Frutarbola asko ari dira biltzen, Monterok dioenez: horietako asko erdi utzita zeuden, zaintzen zituzten pertsonak hil ondoren garrantzia handiegirik eman ez zitzaielako.
Landare eta frutarbolen haziak biltzeaz gain, horien maneiuarekin lotutako ezagutza eta ohiturak ere jaso nahi dituzte proiektuan. “Haziak ez dira ondare genetiko eta ekologikoa soilik, ondare kulturala ere badira: nekazaritza kulturaren eta gastronomiaren parte dela ahazten dugu maiz”. Eskualdean zuzeneko hartu-emanetik lortzen ari diren haziez gain, lehenagotik zentro publikoetan gordeta eta eskualdean desagertuta zeuden bertako haziak ere hitzarmen bidez eskuratzen ari dira, horiek biderkatu eta berriz erabiltzen hasteko.
Boluntario bila
Biltzen eta berreskuratzen dituzten hazi eta frutarbolekin katalogo bat eginen du elkarteak, ondare hori herritarrei ezagutarazteko. “Lursail eta baserrietan haziok biderkatzen ari dira honezkero zenbait boluntario, eta aurrera begira horretarako konpromisoa hartuko duen jende gehiagoren bila gabiltza”. Hainbat formazio saio eta tailer eginen dituzte haziak biderkatzeko eta frutarbolen txertaketak nola egin ikasteko. “Desagertzetik libratu nahi ditugu Arakilgo antzinako barietateok, barietate komertzialen ondoan ez baitute inongo inbidiarik: ez zapore aldetik, ezta ingurura egokitzeko duten ahalmenaren aldetik”.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]