281 gorroto delitu erregistratu ziren iaz EAEn, eta %64 izaera arrazista edo xenofoboagatik
Gorroto-gertakarien kopurua 2022. urtearekin alderatuta %35 txikiagoa izan zen, baina bigarren kopururik handiena da azken zortzi urteetan. Tipologiari dagokionez, lesioak (%32) eta mehatxuak (%24) nabarmendu ziren. Delituak jasan zituztenen erdia baino gehiago migratutako pertsonak izan ziren.
Eusko Jaurlaritzak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Gorroto Gertakariei buruzko 2023ko txostena zabaldu du, non guztira 281 gorroto-gertakari erregistratu zituzten. Gorroto delitu gehienek izaera arrazista edo xenofoboa izan zuten, guztira kasuen %64 (180). Delitu horiei dagokienez, 2022. urtean gehiago izan ziren (231), baina 2023an portzentaia handiago izan da (+%23). Guztira, 2022. urtean izandako gorroto delituekin alderatuta (435), %35 gutxiago izan ziren 2023an, baina azken zortzi urteetan izandako bigarren kopururik handiena izan zen iazkoa.
Izaera arrazista edo xenofoboa izan zuten gorroto delituez gain, sexu-orientazioa eta identitatearen eremuarekin zerikusia duten kasuak %16 izan ziren (45). Generoagatik eta dibertsitate funtzionalagatik egindako gorroto delituei dagokionez, bakoitzak delituen %6 izan zuen. Generoagatik egindako delituek nabarmen egin zuten behera 2022. urtearekin alderatuta (88tik hemezortzira), txostenean adierazi dutenez, “desagertu egin delako aurreko urtean horrelako gertakarien kopuru handi batek sortu zuen koiuntura-faktorea, “ziztada” bezala ezagututako gertakariak”. Sinesmen eta praktika erlijiosoei dagokionez, ez zen erregistratu gorroto deliturik 2023. urtean EAEn.
Gorroto-delituen %32 lesioak izan ziren (101) eta mehatxuak %24 (76). Biek batera, gorroto delituen erdia baino gehiago hartu zuten beste delitu-taldeekin alderatuta. Hala ere, gorroto diskurtsoek gora egin zuten iaz: %14 tipologia horretakoak izan ziren (46). Derrigortzeak –pertsonei beren borondatearen aurka zerbait egitera behartzeak– guztira delituen %13 izan ziren (41) eta tratu apalesgarriak %7 (22).
Gorroto delitu gehien Bizkaian
Bizkaian erregistratu ziren kasu guztien ia erdia (%48). Txostenean adierazi dutenez, seigarren urtez jarraian lurralde historikoetako hiriburuak nabarmendu dira gorroto delitu kasu gehienekin: Bilbon 41, Donostian 37 eta Gasteizen 25. Hiriburuez gain, Bizkaiko Barakaldo (11) eta Gipuzkoako Irun (17) izan ziren kasu gehien izan zituztenak. Gertakari gehienak bide publikoan izan ziren, kasu guztien %38 zehazki. Etxebizitzan gorroto delituen %15 izan ziren eta Internet bidez egindakoak %7. Gorroto delitu gehienak asteburuetan eman ziren 2023an (%49), maiatzean, abuztuan eta irailean.
Biktimen erdia baino gehiago, pertsona migratuak
Gorroto delituengatik inputatutako pertsonen % 65 euskal herritarrak dira. Biktimei dagokionez, guztira 305 eraso erregistratu ziren 2023an. Horien artean, biktimen %59 jatorri atzerritarrekoak izan ziren.
Gorroto-gertakarien egileen artean, %74 gizonezkoak dira eta gazte-helduak %58. Inputatuen artean, adin txikikoak %29 dira. Adin txikikoen artean, kasuen %60 arrazoi arrazistengatik erregistratu ziren eta %25 biktimaren sexu-orientazio edo identitateagatik egindako delituengatik.
Administrazio arau hausteen kopurua ere jaitsi zen 2022. urtearekiko, non hiru arau-hauste administratibo erregistratu ziren, denak irain arrazista edo xenofoboengatik eta denak futbol-zelai edo estadio batean. Futbol zelai batean izan zen 2023ko arau-hauste administratiboa, hain zuzen ere San Mamesen, 2023ko abuztuaren 27an Athletic Club eta Real Betisen aurkako norgehiagokan, non Athletic Clubeko jokalari bati irain arrazistak egin zizkioten.
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]
“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]
Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]
Agharas migratzaile imazighen elkartearen txosnan pertsona batek hainbat irain arrazista egin zituen. Erasoa salatzeko elkarretaratzea egin dute igandean Barakaldon.
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.
Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]
Twerk klasean gertatu zen, Bilbon. Merkataritza-gune batean dago dantza eskola, eta gortinek ez dituzte kristalak erabat tapatzen. Emakumezko lau ikasleok eta irakasleak luzaketak egiten geundela, gure short labur eta top-ak jantzita, bi mutiko hasi zitzaizkigun kristalaren... [+]
Hainbat gauez jarraian, gorrotoa eta arrazakeria hedatu eta "etorkinen aurkako ehiza" egin dute Murtziako herri batean, "Espainia garbitzeko". Kolektibo antiarrazistek ultraeskuinaren inpunitatea salatu dute.
Laba, EHE eta Harituk antolatuta, bazkaria Oko Plazako Herri Sanferminak gunean izan da. Bertan, antolaketaren zergatiak azalduko dizkiguten galderak egingo dizkiegu.
Arrazekeriaren aurkako eragilearen arabera, pertsona baten aurka piperbeltz espraia erabili du Poliziak, eta hainbat lagun identifikatu dituzte. Foruzaingoak eta Udaltzaingoak baieztatu dute pertsona bat atxilotu dutela, "ez laguntzeagatik eta aurre egiteagatik".