%100 Amezkoako garagardo ekologikoa, olibondoak eta beste
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die aurrekoei: garagardogintza. Bakedanoko bere lurretan ekoitzitako garagar eta lupuluarekin sortzen ditu Urederra Garagardoak.
“2010ean hasi nintzen olibondoak landatzen, Artaxoan, baina proiektuan buru belarri 2016an sartu nintzen”. Olibondoak izan ezik, gainontzeko ekoizpen guztia Bakedanoko familiako lurretan egiten du Ruiz de Galarretak. “Ni bakarrik nago proiektuan, baina nire bikotekidearen laguntza handia jasotzen dut”, adierazi du.
Nekazaritzako ikasketak eginak zituen Ruiz de Galarretak, eta zenbait urtez nekazal sindikatu batean lanean aritu ondoren, bere proiektua martxan jartzeko gogoa sentitu zuen. Guztira hamabi bat lur hektarea lantzen ditu nafarrak. “Eskala txikian aritzen naiz, eta produktuei balio erantsia ateratzeko, salmenta zuzena egiten dut”. Ekoizpenaren zatirik handiena hurbileko merkatuetan, kontsumo taldeetan eta zuzeneko salmenta bidez ateratzen du, baina nekazarien zenbait saretan ere parte hartzen du, Hazialdekon eta Ekoalden kasu, eta Gipuzkoako Biolurreko okinekin ere harremana du. Eraldatzeko, olibak Cascanteko La Casa del Aceite errotara daramatza, ekologikoan egiteko aukera askorik ez baitu Nafarroan; eta, sagarrekin, berriz, Lodosako eraldaketa gune txiki batean egiten du zukua.
Urederra garagardoak
Berak ekoitzitako garagarrarekin eta lupuluarekin egiten du garagardoa, Bakedanon bertan eraiki duen lantegi txikian. “Ziklo osoa ixtea zen nire helburua, hori zen nire apustua”. 2019an hasi zen garagardogintzan, eta oraindik ikasten segitzen duela dio, baina gustua hartu dio honezkero. “Duela bi urte, bisita gidatuak egiten hasi ginen. Lantegi barruan eta lursailetan ibiltzen gara, lupulua ikustera ateratzen gara, garagardoaren elaborazio prozesua azaltzen dut…”.
Eskala txikiko ekoizpena izanik ere –edo agian horrexegatik–, hasieratik argi zuen Ruiz de Galarretak dibertsifikazioaren garrantzia, eta baita eredu ekologikoan ekoiztearena ere: “Argi neukan hasieratik, gauzak ongi egin nahi ditut”.
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]