Euskal Kulturgintzaren Transmisioa
1
Soka luze bat trentzatu dugu
zentimetroz zentimetro,
trapu zahar zein oihal berriak
eguzkitan haizatzeko.
Zer ote euskal? Zer da kultura?
Zer dugu transmititzeko?
Zenbait galdera zintzilikatu
ditugu dagoeneko,
ez al da hori lehen baldintza
erantzunak aurkitzeko?
2
Zer dugu euskal? Konnotazio
ezberdindun bi silaba.
Beraz euskaldun, nor da euskaldun?
Mintzo duena euskara.
Hizkuntza bat da historia bat
eta euskara zer da ba?
Ez da gaurdaino biziraun duen
iraganaren alaba,
iraganetik honaino heldu
izanaren emaitza da.
3
Kultura zer da? Egunkari bat
osorik orririk orri.
Ta kulturgintza? Gure sorkuntza
artistikoen jatorri.
Bide luzea egin dugu ta
aitortza zor zaio horri;
Arantzazutik abiatuta
Urbiaraino etorri,
baina oraindik urruti samar
ikusten dugu Aizkorri.
4
Ondorengoei transmititzeko
euskaldunok zer dugu ba?
Lehengoengadik jasotakoa:
hizkuntza eta kultura.
Korronte hori da jarraidura
ostera irekidura,
da egotea herri txiki bat
zabal-zabalik mundura.
Zer gara beraz, izotz hauskorra
edo mugitzen den ura?
5
Sarasuaren hitz ho(r)iek denak
haizetara dakartzagu,
dagoeneko soka ez dago
hasieran bezain malgu.
Eskegi dugu teoria eta
praktika zelan daukagu?
Egungo Euskal Kulturgintzaren
isla baldin bagara gu,
jakin-mina du, gaztea da eta
emakume ahotsa du.
6
Aldiz gorputza dantzari baten
soin mugikorra litzake,
jai guztietan euskara hutsean
hartu ohi duena parte.
Izan Ziburu, Oion, Ituren,
Barakaldo zein Lasarte,
sua pizteko ez dago zertan
jo Zugarramurdira arte,
akelarrea nork bere herriko
plazan hasi baitezake.
7
Aktore baten aurpegia du,
antzik ez du inorenik,
ezezagunei ere euskaraz
egiten die lehenik,
baina ulertzen ez badiote
agurtzeko dioenik,
antzezpen bako irribarre bat
egiten die azkenik;
“ongi etorri”-ren sinonimo da
ta ez du behar itzulpenik.
8
Kulturgintzatik herrigintzara
pasa nahi dugun honetan,
sokaren bueltan bilduko gara
hilean behin gogoetan,
gure ideiak idatzi gura
genituzke oihaletan,
gero haizatu, josi, tolestu,
nahiz zintzilik laga bertan…
Ez daitezela behintzat geratu
preso kajoi bazterretan.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
ARGIAren efemerideen kanalean topatu dut berri zaharra: 1918ko apirilaren 23an, Irlandako langileek greba orokorra egin zuten I. Mundu Gerrarako derrigorrezko erreklutamenduaren aurka. Langileen eta independentziazaleen erantzunari esker, Britainia Handiak atzera egin behar izan... [+]
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Automatizazioaren eta abereen inguruan kuxkuxeatzen ari nintzela, ukuilu automatizatuen informazioa hasi naiz eskuratzen. Nire idazmahaiaren erosotasunetik idazten, gizakion kontsumorako modu masiboan esplotatzen ditugun abereen bizitzak nahiko penagarriak direla iruditzen zait,... [+]
Errepikatu nirekin: Sara Millerey. Ez dezagun ahaztu bere izena. Transfeminizidioaren biktima da Millerey: gorrototzaile transmisogino batek torturatu zuen, besoak moztu zizkion eta bizirik bota zuen ibaiertz batera. Bi orduko agoniaren ondoren hil zen.
Errazagoa da J.K... [+]
Zenbait urtetatik hona sarri entzuten dugun kontzeptua da zaurgarritasuna. Gaur gaurkoz, diskurtso politikoetan pertsona zaurgarriez aritzea ohikoa da. Seguru nago nik ere inoiz erabili dudala berba hori Bizilan.eus webgunean, eskubide laboralak eta prestazio sozialak azaltzeko... [+]
Posible da, nonbait, zoriontasuna neurtzea. Are, bada horretan tematzen denik. NBEk ez du arrakasta handirik munduko bakeari eusten, baina halako tasuna planetan zehar nola dagoen banatua erakusten du urtero, txosten batean. Funtsean zerrenda bat da, herrialdez herrialde, zein... [+]
Maiatzaren 11n, igandea, Errekalde plazan (Bilbo) hitzordua dugu euskal hiri eta herrietan bizi diren pertsona guztiek errolda izan dezaten aldarrikatzeko korrikan. Ekintza hori gure udalerrietan bizi den inor erroldarik gabe ez egotea bultzatzen duen kanpaina zabal baten... [+]
Duela urtebete eskas Espainiako aireportuen sarea kudeatzen duen AENA enpresa publikoak iragarri zuen Loiuko aireportuko terminala handitu nahi duela. 2024an 7 milioi bidaiariren langatik gertu gelditu zen eta, handitzeak aurrera eginez gero, 2030. urtetik aurrera 13-14 milioi... [+]
Europa berrarmatu. Europa defendatzeko berrindustrializatu. Hori da azkenaldian Europar Batasuneko agintari politikoek sustatu nahi duten agenda, Europako defentsari buruzko Liburu Zuria, Europa BirArmatu eta 2030 Prestasuna planen bidez. Militarismoa sustatzeko aitzakiak dira... [+]
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]