ERNE, EZ DIRUA LOTAN UTZI


2002ko urtarrilaren 27an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Duela hogeita hamar urte, euroaren zurrunbilotik urrun, pezeta edo libera txanpon trukatzaile nagusi zuela bizi zen euskal jendea. Haatik, nago diru kezkarik ez zitzaion faltako seguruaski. Bestela, zer dela-eta argitaratuko zuen Z. ARGIAk bere azkenengo orrialde osoa betetzen zuen Berasategi adituaren lan esanguratsu hura? "Diruaren otsa" zeukan izenburu nagusi, eta beste honako hau osagarri gisa: "Zer egin diteke diruarekin".


ALDEZ AURRETIK, BARKAZIO ESKAERA

Nolanahi ere, ez dezala inork uste joandako edozein garai egungoa baino hobeagoa izan zenik eta orduko euskal herritar oro diruz gainezka eta non inbertitu ez zekiela bizi zenik. Berasategik bere lanari ekiteko era dugu horren lekuko.
"Barkamena eskatuz asten naiz artikulu au idazten. Barkamena eskatuz, inoiz dirurik aurreratzerik izan ez duteneri", zioen adituak, nahiz hauen arreta ere eskatu nahi zuen. "Baiña jakin dezatela ere denek, ahorroa oso inportantea dela bere jabearentzat eta ondo tratatzea merezi duela, gutxiena bada ere. Edo beste moduz esanda, ez dezala iñork pentsa, gutxi delako, ahal den lekurik onenean jartzea merezi ez duenik".
Arrazoiak? Hauexek: "1960-garren urtean 10.000 pezeta zeuzkanak banku nahiz aurrezkikutxa batean ikuitzeko asmorik gabe, or dauzka; baiña gauzak erostera joandakoan, orduan baiño askoz gutxigo balio dute, diruaren balioa jetxi egin delako ta gauzena igo, ta interes utsean egon delako diru ori". Eta, begira nondik, "diru ori ondo jarria egon balitz, beste balio bat eukiko zuen gaur".
Hala ere, zintzoa izaki Berasategi jauna, honakoa ere jakinarazten zien irakurleei: "Diruaren inbersio oberenik, ez da. Bestela, oberena bezain onak ez diren inbersioak bukatu behar lukete, ta ez da ala gertatzen. Gaiñera, diruak ez du berdin balio denentzat. Batzuentzat, joku bat da, espekulazio bat, aberastu edo lur jo; beste batzuentzat, berriz, altxor bat da, tella baten pean gordetzekoa, norberarengandik urbil; eta irugarren, beste batzuentzat -gehienentzat- gorde beharreko zerbait da, baiña ahal den etekiñik aundiena kentzen zaiola".


UTIKAN AURREIRITZIAK!

Zer zela eta, barietate hori? "Jeneralki, ondasunak administratzeko eran, sikoloji arrazoiek agintzen dute ta zenbait prejuizioak. Badira diru-jartzailleak, interesa aldakorra duten akziotan dirua jartzeak bildurtzen dituenak, gauza entenditzen ez dutelako ta ori kantidade aundientzat dela uste dutelako ta gauza ortan entendituentzat. Beste batzuek, beren dirua etxe, arri, lur bihurtu nahi dute, olako gauzetan sartuta seguruago daudelako. Bakoitzak bere tankera du, norberak ezagutu beharrekoa, gero, ondo enteraturik, artan edo ontan sar dedin. Beraz, nor bere burua ezaguturik eta bere bidea zeintsu duen ikusirik, jakin behar du zer bide dauzkan".
Eta hain zuzen horretaz arduratuko zen bera.


AURREZTEKO BIDEAK

"Ez dut kontuan artzen aurreratzaile ta espekulatzaille dena", adierazten zuen, ordea. "Ni konserbadorea naiz eta aientzat doaz ene kontseiluak. Nahiago dut nere ahorroak ongi erositako gauzetan euki ta ahal den gutxiena aldatu, beti aldaketan ibilli baiño, interesa aundiagoen billa. Ahal den gutxiena esan dut aldatu, arretaz zaindu beharra dagolako inbersioa, tarteka zenbait egoerek inbersio batzueri laguntzen baitie ta ez besteri".
Dirua ezartzeko leku bat, Burtsa ei zen. "Boltsak eskeintzen dituen gauzak, akzioak eta obligazioak dira. Akzio bat erostea, enpresa bateko jabetzan parte izatea da ta irabaziak, baldin badira, dibidentotan jasotzea jabetzaren neurrian. Obligazio bat erostea, enpresa bati zordun izatea da, au da, ari diru bat prestatua eukitzea interesa jakin batekin, prestatu zaion dirua berriz eskuratzen dela fetxa jakin batean".
Bietan zein ote diruari etekina ateratzeko biderik egokiena? Bada, Berasategik zioenez, biak dituzte beren alderdi on eta txarrak…
Burtsa baztertuz gero, zera egin zezakeen txanpon ugariren jabe zenak: "Inmobiliarietan dirua jarri", esate baterako, "plusbalia, etekiña eta eskuratzeko erreztasuna" ziurtatzeko. Edota bizi aseguroetara jo:
"Biziaren segurua da inbersiorik onenetako bat, siñesteak lan badu ere", zioen Berasategik.
Eta aurreko bide guztiak fidagarri ez irudituz gero, "or daude aurrezki-libreta era bateko eta bestekoak, nahiz etxebizitza-ahorrorako, nahiz boltsa-ahorrorako; or daude aldi jakin baterako diru-jartzeak, oinbesteko interesa batekin; or daude bonoak esku batetik bestea pasa ditezkenak interesa aundi batekin; hipotekak, interesa aundi batekin… Dirua interesa etekindun aundi batekin jartzea da or garrantzizkoa ta lotan ez uztea ezeren probetxurik gabe"

PIARRES LAFITTE, EUSKALTZAINA. HOGEI URTE ARTE EUSKERARIK EZ ZEKIENA
Hogei urte nituen. Laster apaiz izanen nintzen. Orduan, nere Moraleko irakasleak erraite daut: "eta heldu den urtean, nola predikatuko duzu, euskaraz ala biarneraz?". Nik erran nion: "Biarnesez. Ez dakit euskaraz. Zer nahi duzu?". "Halare, aita eta ama euskaldunak izaki eta behar zenduke euskaraz egin". Ortzirale guziez ene izeba bat etortzen zitzatan Seminariorat eta ekartzen zizkitan puskak eta zenbait liburu eta honelako zerbait. Eta erraiten zidan: "Badakit Senpier horrek ez duela humore onik hitaz mintzatzeko. Nahi lukeela euskarari lotzea". Hiru hilabetez ez nuen deusik erraiten. Halako batean erabaki nuen. Bildu nituen nazkien hitzak eta ikusi nuen banituela ehun eta berrogei bat. Orduan joan nintzaion ikusterat Senpierri eta erraiterat euskarari lotzekotan nizela. "Hasten naiz. Baina ez gero neri erran sobera egiten dutala. Kaskagorragoa naiz eta ez nauzue geldiaraziko" (…). (1972-I-30)

FRANTZIAN
Jaio zenetik ehun urte igaro direla norbaitzuk konturatu direnean sortu da Pio inpernutik ateratzeko asmoa. Asmo santua. Indice baten inpernuko kanposantuan euki duten idazle au, Donostiako Okendo kalean jaio eta Barojak berak (Familia, infancia y juventud) zion bezala, odolez ere euskotarra zen. (…) Garbi dago, beraz, onerako edo txarrerako Pio Baroja euskal zaiñetako odoletik eta Euskalerrian jaio zela. Gogoz eta asmoz askotan kanpotar bezela jokatu zuela? Ontan badute bakoitza non bizi izan danen eta beste artu-emanetan sortzen diren gorabeherak zer ikusia. Donostian jaio zen Barojak ementxe egin zituen bere lehenengo zazpi urteak (1872-1879); gero, sei Iruñan (1880-1886); oraindik aurra zen Pio sendikoak zijoazen bizi-tokietara joan behar izan zuen, noski; gero, gaur arte Euskalerrian izan ez degun tajuzko Unibersidadetan (Madrid eta Valencian) ikasten aritu zen; Pio berak aukera egin zuenean, Zestua aukeratu zuen, eta sendagille bezela emen egin zuen urte-bete pasatxua (1894-95). (…) Ala, alde batetik, idazten asi zenean, behar bezala ez zekien euskararik ezin ba erabilli, eta, bestetik, gure erriak moldatutako munduaren neurri bakarra ezin izan zuen erakutsi. (…) Egia da Barojak gaztelera utsean idatzi zuela; nahiago genduke bestela balitz, baiña, bestalde, ba al da mundu osoan gure erria gai (eta gai maitekor) dela orrenbeste eta ain zuzen eta ain baitasunez beterik idatzi duenik? (…) (1972-I-30)

BATZUK BAROJA INPERNUTIK ATERA NAHI
Protestanteen Federazioak dokumentu bat argitaratu du, "Eleiza eta podereak" izenburuaz. Idatzi honetan, argi eta garbi, gaurko gizartea onartu ezinezkoa dela diote, eta eraikitako ordena hautsi beharra dagoela (1972-I-30)


Azkenak
2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Epai euskarafoboen gainetik, euskaraz jarraituko dutela jakinarazi eta protestara deitu du UEMAk

​UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]


2025-07-17 | ARGIA
EH Bildu: “Ez da nahikoa salaketa, hizkuntza politika ausartak behar dira”

Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko". 


2025-07-17 | ARGIA
Jaurlaritzak esan du ez duela bat egiten Auzitegi Gorenaren erabakiarekin

Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.


Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]


Langile bat hil da Gasteizen, altueratik erori eta gero

Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.


Israelek Damasko bonbardatu du, eta Siriako armada su-eten akordio batera heldu da milizia drusoekin

Israelen bonbardaketek Siriako Defentsa Ministerioa eta presidentearen egoitzaren ingurua izan dituzte jo-puntuan. Asteburuan tribu beduinoen eta milizia drusoen artean piztutako liskarrek gutxienez 300 hildako eragin dituzte As-Suwayda hirian. Israelen erasoen ondoren, Siriako... [+]


Baionako eguneko harrera zentroa itxi dute higiene baldintza txarrak direla eta

Atherbea elkarteak Baionako eguneko harrera zentroa ixtea erabaki du higiene falta dela eta. Egunero 100 pertsona ingururi ematen zien dutxa hartzeko eta gosaltzeko aukera, baina lokalean labezomorro eta arratoi asko daudenez, itxi egin behar izan dute. 


Israeli armak ez saltzea adostu dute hamabi estatuk Kolonbiako goi bileran

Hagako taldeak deituta 30 estatu bildu dira bi egunez Kolonbian, eta horietako hamabik sei neurri sinatu dituzte "Israelen Palestinako kolonizazio ilegala" gelditzeko. Horietako bat, Tel Avivekin duten kontratu publiko oro berrikustea, okupazioan eraginik duen ala ez... [+]


Migrazio politikak gogortzeko eskuin muturrarekin bat egin du Portugalgo Gobernuak

Portugalgo Gobernua osatzen duten Alderdi Sozialdemokratak eta CDS-Alderdi Popularrak Chega eskuin muturreko alderdiarekin bat egin dute Atzerritarren Legea erreformatzeko. Delitu larriak egiten dituzten migratzaile nazionalizatuei pasaportea kenduko diete, herritartasuna... [+]


Udaletan euskara normalizatzeko dekretuaren zati handi bat baliogabe utzi du Espainiako Justiziak

Vox alderdi ultraeskuindarraren eskariz EAEko Auzitegi Nagusiak 2023ko irailean baliogabetu zituen EAEKo Udal Legearen hainbat artikulu, euskararen normalizazioaren ingurukoak. Erabaki hura berretsi du orain Espainiako Auzitegi Gorenak, eta ez dago helegiterako aukerarik... [+]


DIPCko presidente Pedro Miguel Etxenike Landiribar
“Zientzialaria izatea pribilegio bat da, eta horrek ardura bat dakar”

DIPCko bere bulegoan izan da elkarrizketa. Argazkilaria lanean hasi denean, arroparengatik desenkusatu da [kirol-jertse bat dauka jantzita]: “Ez nintzen gogoratzen elkarrizketa genuenik”. Baina Elhuyar aldizkariarentzako dela eta, gustura egingo omen du. Euskaraz... [+]


2025-07-17 | Sustatu
WeTransfer: erabilpen baldintza berri ez oso fidatzekoak

Hautsak harrotu ditu azken orduetan Interneten WeTransfer zerbitzu oso praktiko eta erabiliak iragarri dituen erabilpen baldintza berriek, abuztuan jarriko direnak indarrean. WeTransfer da oso fitxategi (edo fitxategi multzo) handiak bidaltzeko modu bat. Ez dira kabitzen e-posta... [+]


2025-07-17 | Gedar
Faxisten protestak porrot egin du Torre Pachecon: Polizia eta prentsa gehiago, manifestariak baino

Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.


Eguneraketa berriak daude