Turismo ereduaz eztabaidatzea herri kirol bilakatu zaigun egunotan, nekez igaroko duzu eguna “Turismoa ona da dirua ekarri eta lanpostuak sortzen dituelako” nonbait irakurri edo entzun gabe. Zorionez, lehen mantra eztabaidaezina zena, pitzatzen hasi zaie eta galderak gehitu zaizkio: Zenbat irabazten dugu turismoarekin? Nork irabazi? Zeren ordainetan?
Turismoaren onura ekonomiko eta laboralak zalantzatan jartzea turismoaren beraren aurka egitearen pare jartzeko saiakera ikusten ari gara egunotan. Turismoaren industriako eragileek eta haiekin harreman estua duten alderdi politiko eta hedabideen nota bakarreko abestia “Aldapan Gora” baino kutsakorragoa da. Baina zorionez, Ernesto Gascoren eta Arantxa Tapiaren “dena ondo dago, arazoa zuek zarete” zuri-beltzezko ikuspegia aberasteko bestelako ekarpenak ugaltzen ari dira.
Turismoaren mantra nagusia iruzurra dela argudiatzen dutenetako bat da Miquel Puig (Tarragona, 1954). Ez da bakarra, jakina, herri mugimendu asko egungo turismo ereduaren kalteak ohartarazten ari baitira, baina Puigen kasua interesgarria da, oso ohikoa ez den gizartearen eremu batetik datorrelako bere kritika. Puig ekonomia doktorea izateaz gain, Kataluniako eskuineko gobernuen zenbait postutan aritu da –CDC inguruan– eta Abertis Airports azpiegituren enpresa bateko zuzendari orokorra izan da, besteak beste.
Zein da bere tesia? Denis Itxasok maite duen oilo turistikoaren urrezko arraultzak gutxi batzuen artean baino ez direla banatzen. “Turismoak oso gaizki ordaintzen ditu langileak, aberastasuna gutxi batzuen esku utziz”. Bartzelonaren kasua aztertu du bereziki Puigek. Ondorengo datuak darabiltza eman dituen elkarrizketetan. Bartzelonan ostatu turistikoetan lan egiten dutenen batez besteko urteko soldata 21.869 eurokoa da, eta hori Espainiako per capita errenta baino gutxiago da. Ostalaritzaren kasuan, oraindik okerragoa da, 13.490 euro gizonezkoa bazara eta emakumea izanez gero 12.592. Are lazgarriagoa da garbiketa enpresetako emakume azpikontratatuen egoera. “Amorragarria da pobreziaren mugatik behera (Espainian hilean 700 euro) dagoen soldata bat ordaintzea legezkoa izatea”, dio. Turismo mota hori pertsona eta diru gehiago ekartzeko baliagarria izango da, baina, Puigen arabera, egunero hemen bizi garenok egunetik egunera oparotasun txikiagoa izango dugu.
Puigen konponbidea prezioak igotzea da, baina ez enpresariek gehiago irabaz dezaten, baizik eta langileek gehiago kobra dezaten; “horrela turista gutxiago etortzeaz gain, langileek lan-baldintza hobeak izango dituzte eta zerga gehiago jasoko genituzke”.
Josep Rexach kazetariak Vilaweben berriki egin dion elkarrizketan argudiatu du bere ikuspegia. Pasarte batzuk euskaratuta ekarri ditugu.
Denok zerbait irabaziko genukeen turismo eredua litzateke perfektua.
Jakina, begi bistakoa da. Hori da nire tesia. Turismoa, itxuraz, herritar arruntari errentagarri egiten zaio, behin eta berriz diotelako turismoak aberastasuna eta lanpostuak sortzen dituela.
Jarri hankaz gora “Turismoak aberastasuna sortzen du” ideia.
Begira diezaiegun Balear Uharteei eta aldera ditzagun Lleidarekin. Gertuko bi probintzia dira, ez dute baliabide natural esanguratsurik, ez dute zentro logistikorik, ez dute petroliorik… Haien artean dagoen alde bakarra da batak itsasoa duela, eta horren ondorioz milioika turista eramaten dituen arrakasta turistikoa. Besteak, aldiz, ahal izan duena egin du. Aurkia eta ifrentzua dira. Orain dela 30 urte, Balear Uharteetako per capita errenta Lleidakoa baino askoz altuagoa zen, arrazoi askoren artean Espainiako Estatuko altuena zelako. Egun, Lleidakoa per capita errenta Balearretakoa baino askoz altuagoa da.
Beraz, turismoak ez du zertan ezinbestean aberastasuna sortu.
Halaxe da. Beste kontu bat gehituko nuke. Lleidako langabezia tasa, goi-denboraldian, Uhartetakoa baino txikiagoa da. Beti, urtero. Beraz, ez da egia turismoak langabeziaren gaia konpontzen duenik. Arazoa ez da turismoa orokorrean, gure turismoa baizik. Turismoa kudeatzen dugun eragatik ez da aberastasuna sortzen eta ez zaio langabeziari aurre ere egiten.
Egunetik egunera ‘turismofobia’ fenomenoa hazten ari da. Nabari da. Zer faktoreri egozten diozu?
Sentimendu hori saihetsezina da eta eredu turistikoaren kudeaketa txarraren ondorioa da. Herritarrak nahastu nahi izan dituzte esanez guztiok jasoko genituela onurak, baina jendea ez da inozoa eta jabetu da hori ez dela egia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]
Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.
– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]
Egia esan, ez dakit nola hasi zen, hedabideetan, kirolarien elkarrizketetan, egia esan errepikatzeko ohitura. Pilotariak, txirrindulariak, futbolariak… Aipamen hori egin ezean, gezurra esango zuten? Ebanjelioetako Benetan diotsuet imitatu nahia?
Hedabideetan ere agertu... [+]
Antza denez, dualista naiz, izan nahi ez dudan arren. Esaldia bukle bat da: izan nahi ez dudan zerbait naiz, orduan: nor da esaldian ezkutuan dagoen nia, dualista izan nahi ez duena? Edo, alderantziz, dualista dena da, hain zuzen, ni hori (izan nahi ez badu ere)? Nahaspila... [+]
Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]
Egungo bizimoduan “pertsona bat gailu bat” mantra bete dela argi dago. Gailu barik ere bizi daiteke, eta oso ondo bizi, baina aukera hori gutxi batzuen luxua eta/edo hautua bilakatu da.
Ezagun batek semeari lehen mugikor adimentsua eman behar ziola-eta, zenbait... [+]