Maskulinitateak: eraldatu, irauli ala baztertu?
“Maskulinitate berriez” geroz eta gehiago hitz egiten da, bai mundu akademikoan bai hedabideetan. Baina, ba al dago mamirik kontzeptu horren atzean? Jokin Azpiazu Carballo soziologoak Pikara Magazinen argitaratu duen iritzi artikuluan dio ez dugula oraindik erabaki zer egin maskulinitatearekin. Artikuluko pasarte batzuk hautatu ditugu.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hasteko, oraindik ere maskulinitatea azaltzerako orduan eredu zehatz bati ekiten diogu. Maskulinitatea bizitzeko era ezberdinak aldarrikatzen ditugun aldi berean, berau subjektu zehatzarekin lotzen dugu gehienetan: jaiotzean gizon bezala identifikatuak izan ziren gizon heterosexualak, bikote harremanetan murgilduak gehienetan. Maskulinitate hegemonikoaren karriletan sartzeko arazoak izan ditugun bestelako “gizonak” (trans gizonak, gizon homosexualak, “afeminatuak”…) kategoria horretatik kanpora uzten ditugu. Horrek arrisku bikoitza suposa dezake: alde batetik gizonak ez garela esatea eta bestetik maskulinitate baztertuak izateagatik jarrera hegemonikoak ez ditugula pentsatzea. Bide honetatik, egiten diren proposamen gehienak gizon eta emakumeen artean etxeko zein famili ingurunean kokatzen diren harremanak eraldatzera datoz, gizartearen beste esparru batzuetan gertatzen diren zapalkuntzei horrenbesteko kasurik egin gabe. Gizonok amantalak jantzi behar ditugula aldarrikatzen dugu (eta hala behar du) baina gure enpleguetan gizon izateagatik lortzen ditugun abantailei nola uko egin ez dakigu nola planteatu.
Horrekin lotuta, patriarkatuak gizon bezala dakarzkigun karga eta kalteak aldarrikatzen ditugu. Gizon izateagatik ukatu zaizkigun esparruak seinalatu eta berauek konkistatzeko beharra aipatzen dugu, baina ez diogu horrenbesteko enfasirik jartzen txanpon honen beste aldeari, hau da, patriarkatuak eman dizkigun pribilegioei, nolabait des-konkistatu behar ditugun esparru horiei. Gutxitan adierazten dugu, gainera, txanpon hau ez dela borobila, eta gaur eguneko munduan mugitzeko oso baliagarriak zaizkigula pribilegiook.
Ildo horretatik, jendarte eredu parekidea lortzeko saiakera eta borroketan murgiltzeko izan ditzakegun motibazioak identifikatzea beharrezkoa litzatekeela deritzot. Prest gaude historikoki emakumeek egin dituzten lan batzuk gure gain hartzeko, hala beharko luke behintzat. Zaintza lanak dira honen paradigma. Gure (dauzkatenen) seme-alabak zaintzea ezinbestekoa dela diogu, eta are gehiago, horrek ekarriko dizkigun abantailak aipatzen ditugu. Pertsona gaixo edo nagusien zaintza, aldiz, inoiz gutxitan aipatzen dugu. Berdintasunarekin denok irabaziko dugula esaten dugu, baina patriarkatuak ezartzen diguna botere harreman sarea izanik, berdintasunarekin ezinbestean norbaitek galdu beharko du. Eta hori oso ondo dago, azken finean batzuk jabetu (enpoderatu) behar badira, beste batzuk desjabetu beharko gara. Baina garbi utzi beharko genuke hori ez dela abantaila izango, “jabetuak” izaten ohituak gaudelako, baina egin beharrekoa izango da.
(…)
Teoria feministek azken hamarkada eta erdian sexuaren izaera bitarra zalantzan jarri, eztabaidatu eta kolokan jarri dute. Mugimenduaren baitan iritzi ezberdinak egon arren, eztabaidak ugariak eta oso oparoak izan dira. Guk, ordea, ez dugu oraindik erabaki maskulinitatearekin zer egin nahi dugun: erreformatu? Irauli? Alboratu? Dirudienez, uste duguna baino atxikimendu handiagoa diogu maskulinitateari, ziur aski era kontziente edo inkontzientean badakigulako identitate eta hegemonia mailan pribilegioak dakarzkigula. Baina pribilegiook zalantzan jartzen ditugunean ere, badirudi oraindik ez garela gai gure bizitza maskulinitatetik harantzago irudikatzeko (edo maskulinitatea apurka baztertzeko). Kontutan hartu beharrekoa da, halaber, gizontasuna deseraikitzeak eta emakumetasuna deseraikitzeak ondorio politiko eta material oso ezberdinak dauzkatela.
"2000. urteko San Joan egunez, aspaldiko urteko jende multzorik handiena bildu zen Andoaingo Goikoplazan, hamabiak jotzearekin batera dantzarako prest. Lehenengo aldiz gizon eta emakumez osatuta zegoen axeri-dantzarien taldea zen". Hitz horiekin ireki zuen "Emakumeak... [+]
Zezenketaren kontrakoa naiz, baina debekua heltzen den bitartean, jarraituko dut zezen-plazetan gozatzen”. Lagun baten iruzkin zinikoa gogorarazi dit Jose Luis Ábalos PSOEko ministro ohiaren azken polemikak.
Izan ere, Koldo ustelkeria kasuaren testuinguruan... [+]
LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, hainbat kolektibok deituta sexu askapena eta harrotasuna aldarrikatu dituzte larunbatean Euskal Herriko hiriburuetan eginiko manifestazioetan. Loratuz Lotu, Anitzak, Lumagorri eta Sumin Trans taldeek jaso dute Ehgamek... [+]
Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]
Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.
Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua".
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Gazte batek etxetik atera eta psikologoarenera joateko bizi dituen beldurrak eta barne gatazkak lantzen ditu ‘Barruko dardara’ film laburrak. Maider Arrutik (Errenteria, Gipuzkoa, 2003) sortu du, eta agorafobia nola bizi duen ikusaraztea du helburu. Bere bizipenetan... [+]
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Javier Escudero Pascual (Iruñea, 1979) “poz-pozik” dago erretiroa hartuta nahi beste gauza egiteko astia duelako. Nafarroako Aspace kirol klubeko motordun aulkiko futbol taldeko jokalaria da. Duela urtebete sortu zuten taldea, eta hirugarren geratu dira... [+]
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]
Ekainaren 14an egingo da Hernanin San Juan jaiak iragartzen dituen 30. Preludio kontzertua. Aurten emakume bat izango du zuzendari musikal: Judith Montero Imaz. Behin batuta hartuko, eta emakumeek musika ondarean egindako ekarpena ekarri du fokupera. Berarekin eta Hernaniko... [+]
Señora Sariketaren V. edizioa izan da 2025ekoa, benetan berezia: aurtengo bertsolari parte-hartzaileak plazak utziak zituzten andre eta genero disidenteak izan dira. Binaka egin dute plazara itzulera, saioetarako giro goxo eta xamurra lagun.