Euskal Herrian altzairua ekonomiaren motorretako bat izan da Trianoko mineralarekin egindako totxoak esportatzen zituzten garaitik. Egun, altzairugintzaren pisua ez da hainbestekoa, baina bai sinbolikoa. Arcelor Mittalek Zumarragan eta Sestaon dituen lantegien itxierak azken urteetako krisiak indar produktiboan utzitako zaurietan sakondu du eta eztabaida piztu du administrazio autonomikoek eraman beharreko  industria politikaz.

Zumarragako Arcelor Mittal lantegia ixtera zihoala jakin zutenean, langileen emazte, ama eta ahizpek "Altzairuzko emakumeak" taldea osatu zuten. Dokumental honek emakume adoretsu hauen borroka azaltzen du, lantegia ez ixteko borrokak emakumeen arteko elkartasuna eta elkarlana ere sustatu ditu.

Enpresa-batzordeak uztailaren 15erako ezarrita dagoen epea luzatzeko eskatu du. Ostiral hori baino lehen erabaki behar dute 350 langilek Asturiasko fabrikara lekualdatuko diren edo borondatezko baja eskatuko duten.

“Ez gara 300, herri osoa gara!” egiten dute oihu Arcelor Mittal fabrikako langileek, haien senideek eta protestetara batu diren Zumarraga eta Urretxuko milaka herritarrek, jakitun itxierak 350 familia ez baizik eta dozenaka gehiago kolpatuko dituela, oro har altzairugintzak gurean bizi duen krisiaren isla. 

Zumarragako Arcelor Mittal fabrikako langileek giza katea eta elkarretaratzea egingo dituzte asteazkenean, zuzendaritzak plantaren ekoizpena erabat eten eta hurrengo egunean. Inguruko udalek bat egin dute deialdiarekin.

4.000 lagun inguruk egin dute Urretxu eta Zumarraga arteko bidea, Otamotz atariaren arabera. Apirilaren 20an greba deitu dute eskualdean.

Zumarragako Arcelor Mittal fabrikaren zati bat ixteko erabakiak agerian utzi du orokorrean altzairugintzaren sektoreak gurean bizi duen arrisku egoera, albisteak eragin dituen erreakzioek erakusten duten moduan.

Arcelor Mittal transnazionaleko zuzendaritzak Zumarragan daukan lantegiko jarduera eteteko asmoa agertu du. Hala jakinarazi dio enpresa batzordeari, merkatuan gaur egun dauden baldintza zailak argudiotzat jarrita. Lantegiko 352 beharginak nora eraman aztertuko dutela iragarri dute; behin horri buruzko negoziazioa amaituta, lantegiaren etorkizuna erabakiko litzateke. Hartutako erabakia behin betiko itxieratzat jo daiteke, ELAren esanetan.

Gorriz markatu eta gogoratzeko data da 2015eko uztailaren 2a Zumarragan. Lehen aldiz emakumeek dantzatu dute Antioko ezpata-dantzan. Festa eta dantza berezia da Zumarragakoa. Antioko baseliza eta ingurune ederra, erritual aberatsa, eta eliza barruan eta kanpoaldean, herritarrak gain-gainean daudela, begi eta kamera guztiak dantza eder, zail eta gogorra dotoreziaz dantzatzen duten ezpata-dantzariei begira daudela, une magikoak gertatzen dira uztailaren 2an.

Uztailaren 2an, Santa Isabel egunean, neskek ere Zumarragako ezpata-dantza dantzatuko dute. Irrintzi taldeko kideen hitzetan, taldekide guztiak dantzariak dira, talde guztiak mistoak dira eta neskek ere ezpata dantza egiteko eskubidea dute, Otamotz agerkariak jaso duenez.