Objektu anti-kulturalak

MAIDER LETURIAGA
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Momentu honetan, eta buruileraino, Adimen Artifizialari buruzko erakusketa erraldoi bat ikusgai da Parisko Galerie nationale du Jeu de Paume museoan, izenburu honekin: Mundua, Adimen Artifizialaren arabera. Erakusketa horretan, hainbat arte obra garaikide agertzen dira, horietarik anitz ineditoak, galdekatzen dutenak Adimen Artifizialaren araberako mundu esperientzia. Hain xuxen, egun, Adimen Artifizialak premiazko galderak eta kezkak sorrarazten ditu, ez baita gehiago detekziora, ezagutzara, sailkatzera, azterketara edo predikziora mugatzen: gaur, sortzaile ere bada. Sortzen ditu testuak, irudiak, musikak, baliabide material eta natural izugarriak erabiliz. Internet eta smartphoneak denbora arrunt laburrean baitezpadakoak bilakatu zaizkigu, baina adituek diote epe are laburragoan alor orotan sartuko dela Adimen Artifiziala, jendeen arteko harremanak, populuen eta estatuen arteko harremanak, gizakia eta lurramaren arteko harremanak osoki eraldatuz.

Funtsean, Frantziako Ikerketa Zentro Nazionalean zuzendari den Alexandre Gefen kritikari literarioak dio Adimen Artifizialak sortutakoak egiazko objektu kulturaltzat hartu behar direla, eta balio duela Adimen Artifizialaren historia kulturalaren kontatzen hastea. Helburu horrekin, maiatzaren 13an, Parisko liburutegi nazionalean ikerketa egun bat antolatuko du, ikusteko Adimen Artifizialak eragin irudimenak, hainbat eleberri, film eta arte obraren bidez, nola bideratu dituen berrikuntza teknologikoak. Gefen eta haren taldearen helburua da alternatiba bat proposatzea Adimen Artifizialaren garapenari begira ager dezakegun baikortasun inozoa eta ezkortasun beltzaren artean.

Adimen Artifizialak lana kentzen ahalko die laster artistei, baina, horrez gain, gure kulturan berean infiltra daiteke, objektu anti-kulturalak sortzeraino, muga politiko eta etiko guztien gainetik

Bizkitartean, giza-kultur mundua oso kezkatuta dago, Adimen Artifizialaren hedapen izugarriarengatik, gure euskal ekosisteman berean. LARRUN gehigarriaren 301. zenbakian, Fermin Muguruzak aipatu zuen film espainol bat, La Infiltrada: Muguruzak egileari baimenik ez ziolako eman bere kanturen bat txertatzeko soinu-bandan, horrek kantu bat asmarazi zion Adimen Artifizialari, Muguruzaren sorkuntzatik aski ezberdina plagia salaketa saihesteko, baina halere aski hurbila entzuleak berehala ezagutzeko. Adimen Artifizialak lana kentzen ahalko die laster artistei, baina, horrez gain, gure kulturan berean infiltra daiteke, objektu anti-kulturalak sortzeraino, muga politiko eta etiko guztien gainetik, Muguruzaren musikan egin duen bezala, gure izatetik kanpoko kontakizun eta iruditeriak barreiatuz gure baitan.

Halere, kontu horiek Parisko museoetan eta Hegoaldeko aditu eremuetan zabalduak baldin badira, Iparraldean, oraino babestua den oasian bizi gara. Pazko astelehenez iragan den Sarako azokan, gure herriaren historia, gure jendartearen arima kontatzen duen idazle andana bildua zen, bere xinaurri lanak agerian ezartzeko, zinezko objektu kulturalak: Mikel Epalza, Bea Salaberri, Eneko Bidegain, Ekaitz Bergaretxe, eta bertze anitz.

Egun berean hasi zen, Urepelen, gazte bertsolarien ikastaroa. Horiek, libururik gabe (Odolaren mintzoa ez bada), josteta moduan ikasi dute beren errealitatea kantuz kontatzen, fikziotan ezarriz batzuetan, erretorikatik aparteko bertze artifiziotasunik gabe. "Hemen haziak gara": hori dute idatzi Campistron ahizpa artistek Urepeleko plazako pareta batean. Ea ba gure kultura bakean hazten segitzen lortzen dugun, infiltrazio faltsutzaile gehiegirik gabe, harreman zuzen eta zintzoen bidez, delako artifiziokeriaren uholdea etortzean.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2025-06-18 | June Fernández
Meloi saltzailea
Harro

Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]


2025-06-18 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Bortitza

Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]


2025-06-18 | Mati Iturralde
Gizatasunaren amaiera

Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


2025-06-16 | Behe Banda
barra warroak
Berandu zabiltza

Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]


Euskadi nazioa da

2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.

Euskalduna naizen aldetik,... [+]


Gazaren aldeko martxa

Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]


Trantsizio inkestak

Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]


Haurren aldeko ekosistema

Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]


Giza adimena

Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]


Eguneraketa berriak daude