“Parke tematiko bat” bihurtuko al da Nafarroako Pirinioa?
Pirinioetako Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkari haranak 3,8 kilometro koadroko populazio-dentsitatea duen basamortu demografikoa izango lirateke (Nafarroako batezbestekoa 68,1 biztanle kilometro koadroko izanez). Gainera, biztanleria horren %6,3 adinekoa izango litzateke, eta ekialdeko Pirinioak "aire zabaleko geriatriko" itzela izango lirateke.
Nekazaritzako elikagaien industria berpiztea
Azken hamarkadan, bailara horietako herrietan gazte ekintzaileen belaunaldi bat erroldatzen ari da, eta horrek nekazaritzako elikagaien industria berpiztea eragin du. Horren erakusgarri dira gazta egiten duten enpresak, txerri, arkume, moxal eta txahal ekologikoen produktuak saltzen dituzten beste ustiategi batzuekin batera.
Testuinguru horretan, pasa den urtarrilaren 27an, Andoni Arizkuren eta Iñaki Zoko tokiko ekintzaileek gidatutako Bordaxaki proiektuaren inaugurazioan izan ginen Otsagabian. Instalazio horrek "Euskal txerri" izenez ezagutzen den txerri-arrazako produktuak eraldatzeko lantegi bat eta produktu horiek saltzeko denda bat ditu, eta horrek erakusten du izerdi berria Nafarroako Pirinioen bihotzera iritsi dela eta posible dela Pirinio bizi eta iraunkorra.
Enplegu berrien beharra
Une erabakigarriak bizi ditugu Pirinio gazte, bizi eta jasangarriaren utopia lortzeko, eta premiazkoa da gobernuaren lankidetza etxebizitzak birgaitzeko, eskudirua eskuratzea errazteko eta enplegu-nitxo berriak sortzea bultzatzeko
Energia-merkatuaren aldakortasuna dela eta, energia berdea agertzen da energia-alternatiba gisa. Horrek esan nahi du egungo baso-industria balio erantsi handiagoko espezieak landatzen dituzten ustiapenetara edo erregai fosilekiko mendekotasuna murrizteko behar den biomasa modu iraunkorrean ekoizten duten ustiapenetara bihurtu beharko dela, eta Agoizko (Nafarroa) zurezko ezpalen biomasa-planta paradigma izanez.
Halaber, zurezko ezpalen ekoizpena pellet-ena baino merkeagoa denez, ezin da baztertu ezpalen biomasako planta berriak jartzea Pirinioetan. Horrela, Nafarroako Gobernuak Zaraitzuko Iciz poligonoan ezpal-biomasako planta berri baten bideragarritasunari buruzko azterlan bat enkargatu izango luke, Zaraitzuko, Aezkoako eta Erronkariko haranetako baso-ustiategien sinergiak aprobetxatzeko. Izan ere, pinu-zuraren mozketak esponentzialki handitu ziren lehengai horren prezioa nabarmen igo zelako.
Zoritxarrez, azterketa hori kaxoi batean gordeta egongo litzateke, eta, beraz, premiazkoa iruditzen zaigu hiru haranetako Batzarrek Foru Gobernuari presioa egitea 2025erako martxan jar dadin, eta, ondorioz, lanpostu finkoak sortzea, Nafarroako Pirinioen hazkunde demografikoa ahalbidetzeko.
Banku-basamortutzea
Eskudirua Eskuratzeko Kalteberatasun Indizearen (IVAE) arabera, 36.300 pertsona pasatxo (Nafarroako biztanleriaren %5,5 inguru) "egoera ahulean" egongo lirateke eskudirua modu tradizionalean eskuratzeari dagokionez. Nafarroan, 2008. urteaz geroztik, sukurtsal sarearen %41 itxi dute, eta, beraz, 145 udalerritako 42.000 pertsona inguru linbo digital batean biziko lirateke, izan ere, %6,3 adinekoak eta analfabeto digitalak izango lirateke, eta 20 kilometro baino gehiago egin beharko lituzkete kudeaketak egiteko, eta, gainera, hirugarren pertsonengana jo beharko lukete kutxazain automatikoak erabiltzeko, batez ere Pirinioetako Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkariko bailaretan, orografia berezia dutelako eta neguko bideragarritasuna arriskutsua delako.
Okupazio-etxebizitzaren eskasia
Tokiko ekintzaileen ekimenak oztopatu egiten dira alokairuko etxebizitzarik ez dagoelako; Otsagabiaren kasua paradigma izango litzateke, zeren etxebizitza bat erosi edo alokatu nahi duenak aldameneko herrietara joan behar baitu, Zaraitzuko hiribilduan bizitegi-eskaintzarik ez dagoelako.
Ondorioz, Zaraitzuko Batzarrak eta Pirinioetako Mahaiak Nasuvinsari eskatu beharko diote bete dezala Blankoako eskola zaharrak birgaitzeko eta alokairuko lau etxebizitza eraikitzeko emandako hitza, okupaziozko etxebizitzen eskasia endemikoa arintzeko, alokairuko etxebizitzen eskaintzarik gabe ezinezkoa baita Pirinio bizi eta iraunkorra lortzea.
Laburbilduz, Pirinioetan une erabakigarriak bizi ditugu Pirinio gazte, bizi eta jasangarriaren utopia lortzeko, eta hori lortzeko premiazkoa eta ezinbestekoa iruditzen zaigu gobernuaren lankidetza etxebizitzak birgaitzeko, eskudirua eskuratzea errazteko eta enplegu-nitxo berriak sortzea bultzatzeko, Pirinioak "basamortu demografiko baten parke tematiko" bihur ez daitezen.
Germán Gorraiz Lopez, analista (Otsagabia)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]