“Parke tematiko bat” bihurtuko al da Nafarroako Pirinioa?
Pirinioetako Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkari haranak 3,8 kilometro koadroko populazio-dentsitatea duen basamortu demografikoa izango lirateke (Nafarroako batezbestekoa 68,1 biztanle kilometro koadroko izanez). Gainera, biztanleria horren %6,3 adinekoa izango litzateke, eta ekialdeko Pirinioak "aire zabaleko geriatriko" itzela izango lirateke.
Nekazaritzako elikagaien industria berpiztea
Azken hamarkadan, bailara horietako herrietan gazte ekintzaileen belaunaldi bat erroldatzen ari da, eta horrek nekazaritzako elikagaien industria berpiztea eragin du. Horren erakusgarri dira gazta egiten duten enpresak, txerri, arkume, moxal eta txahal ekologikoen produktuak saltzen dituzten beste ustiategi batzuekin batera.
Testuinguru horretan, pasa den urtarrilaren 27an, Andoni Arizkuren eta Iñaki Zoko tokiko ekintzaileek gidatutako Bordaxaki proiektuaren inaugurazioan izan ginen Otsagabian. Instalazio horrek "Euskal txerri" izenez ezagutzen den txerri-arrazako produktuak eraldatzeko lantegi bat eta produktu horiek saltzeko denda bat ditu, eta horrek erakusten du izerdi berria Nafarroako Pirinioen bihotzera iritsi dela eta posible dela Pirinio bizi eta iraunkorra.
Enplegu berrien beharra
Une erabakigarriak bizi ditugu Pirinio gazte, bizi eta jasangarriaren utopia lortzeko, eta premiazkoa da gobernuaren lankidetza etxebizitzak birgaitzeko, eskudirua eskuratzea errazteko eta enplegu-nitxo berriak sortzea bultzatzeko
Energia-merkatuaren aldakortasuna dela eta, energia berdea agertzen da energia-alternatiba gisa. Horrek esan nahi du egungo baso-industria balio erantsi handiagoko espezieak landatzen dituzten ustiapenetara edo erregai fosilekiko mendekotasuna murrizteko behar den biomasa modu iraunkorrean ekoizten duten ustiapenetara bihurtu beharko dela, eta Agoizko (Nafarroa) zurezko ezpalen biomasa-planta paradigma izanez.
Halaber, zurezko ezpalen ekoizpena pellet-ena baino merkeagoa denez, ezin da baztertu ezpalen biomasako planta berriak jartzea Pirinioetan. Horrela, Nafarroako Gobernuak Zaraitzuko Iciz poligonoan ezpal-biomasako planta berri baten bideragarritasunari buruzko azterlan bat enkargatu izango luke, Zaraitzuko, Aezkoako eta Erronkariko haranetako baso-ustiategien sinergiak aprobetxatzeko. Izan ere, pinu-zuraren mozketak esponentzialki handitu ziren lehengai horren prezioa nabarmen igo zelako.
Zoritxarrez, azterketa hori kaxoi batean gordeta egongo litzateke, eta, beraz, premiazkoa iruditzen zaigu hiru haranetako Batzarrek Foru Gobernuari presioa egitea 2025erako martxan jar dadin, eta, ondorioz, lanpostu finkoak sortzea, Nafarroako Pirinioen hazkunde demografikoa ahalbidetzeko.
Banku-basamortutzea
Eskudirua Eskuratzeko Kalteberatasun Indizearen (IVAE) arabera, 36.300 pertsona pasatxo (Nafarroako biztanleriaren %5,5 inguru) "egoera ahulean" egongo lirateke eskudirua modu tradizionalean eskuratzeari dagokionez. Nafarroan, 2008. urteaz geroztik, sukurtsal sarearen %41 itxi dute, eta, beraz, 145 udalerritako 42.000 pertsona inguru linbo digital batean biziko lirateke, izan ere, %6,3 adinekoak eta analfabeto digitalak izango lirateke, eta 20 kilometro baino gehiago egin beharko lituzkete kudeaketak egiteko, eta, gainera, hirugarren pertsonengana jo beharko lukete kutxazain automatikoak erabiltzeko, batez ere Pirinioetako Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkariko bailaretan, orografia berezia dutelako eta neguko bideragarritasuna arriskutsua delako.
Okupazio-etxebizitzaren eskasia
Tokiko ekintzaileen ekimenak oztopatu egiten dira alokairuko etxebizitzarik ez dagoelako; Otsagabiaren kasua paradigma izango litzateke, zeren etxebizitza bat erosi edo alokatu nahi duenak aldameneko herrietara joan behar baitu, Zaraitzuko hiribilduan bizitegi-eskaintzarik ez dagoelako.
Ondorioz, Zaraitzuko Batzarrak eta Pirinioetako Mahaiak Nasuvinsari eskatu beharko diote bete dezala Blankoako eskola zaharrak birgaitzeko eta alokairuko lau etxebizitza eraikitzeko emandako hitza, okupaziozko etxebizitzen eskasia endemikoa arintzeko, alokairuko etxebizitzen eskaintzarik gabe ezinezkoa baita Pirinio bizi eta iraunkorra lortzea.
Laburbilduz, Pirinioetan une erabakigarriak bizi ditugu Pirinio gazte, bizi eta jasangarriaren utopia lortzeko, eta hori lortzeko premiazkoa eta ezinbestekoa iruditzen zaigu gobernuaren lankidetza etxebizitzak birgaitzeko, eskudirua eskuratzea errazteko eta enplegu-nitxo berriak sortzea bultzatzeko, Pirinioak "basamortu demografiko baten parke tematiko" bihur ez daitezen.
Germán Gorraiz Lopez, analista (Otsagabia)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Palestinan gertatzen ari dena ikaragarria dela erraten du jende orok karrikan barna, “Onartezina da! Genozidioa da!” bilakatu dira azken aldiko entzunenak. Egoera salatzeko elkarretaratzea egin, ordea, eta bidegabekeria dela pentsatzen duten hamar horietatik lau... [+]
Eusko Jaurlaritzak "Eskola inklusibo, ekitatibo eta kalitatezkoaren aldeko mahai" berria osatu duten gizarte-eragileei Euskadiko eskola-segregazioaren hasierako diagnostikoa eta erantzuna izeneko txostena banatu die, eztabaidatu eta adostasunak lortzeko. Debateak, beraz,... [+]
Udan zehar, mobilizazio sozial handia izan da eta herritarren plataformak sortu dira Lizarraldean biometanizazio-plantak direla eta: Viana, Lodosa, Los Arcos, Mendabia... Horietan guztietan erraz identifika daitezke gako berberak: 1/ Nafarroako Aldizkari Ofizialean proiektuak... [+]
Abuztua da. Iratxen bildu gara Jurramendi igotzeko. Gudarienetik baino, gurutzeen bidetik (via crucis) ekiteko gomendatu digute. Berbagai, Gazako egoera. Israelek, genozidioa gauzatzeaz gain, horren kontaketa ere isilarazi nahi du: ia 300 kazetari erail ditu, Al Jazeerako Anas... [+]
Pasa den asteburuaren atarian, eta, oraingoan bai, hainbat hedabidetan Bernedoko udalekuetan gertatutakoa (Dutxa hotz bat denontzat) masiboki hedatu ostean, iritsi zen hezitzaileen adierazpena. Bertan, beraien “oinarri ideologikoak argitzea” eta “egiteko moduen... [+]
Euskal Udalekuetan egondako haur eta gazteen guraso edo/eta tutore legal gisa, babes osoa adierazi nahi dizuegu Bernedoko begiraleoi. Guztiz gaitzesten ditugu hezitzaileak jasaten ari zareten jazarpena eta sare sozialen bidez, publikoki zein maila pribatuan, egin zaizkizuen... [+]
Gure alaba nagusia Euskal Udalekuetara joan zen lehen aldian, 2019an, eraldatuta itzuli zen. 15 egunetan hazi egin zen, eta ez fisikoki bakarrik; arrunt pozik zetorren, hunkituta eta bere abenturak kontatzeko gogo handiz; ezin genion jarraitu, horren azkar hitz egiten zuen... [+]
Gauza garrantzitsu asko gertatzen ari dira Palestinan, Euskal Herrian eta munduan. Espantu israeldarraren aurrean Euskal Herrian inteligentzia kolektiboa martxan dago, inoiz baino indartsuago. Jende ezberdin asko, toki ezberdin askotan, gauza ezberdin asko egiten ari da... [+]
Palestinan gertatzen ari diren gizadiaren aurkako krimenak “berariaz gaitzesten ez dituzten” Israelgo erakundeekin harremanik ez izateko 2024ko apirilean EHUko Gobernu Kontseiluak hartu zuen konpromisoaz gain, beste urrats bat eman du euskal unibertsitate publikoak... [+]
Aurtengo uda garaian 46 gradutara iritsi da tenperatura Espainia eta Portugaleko leku batzuetan. Europako beste leku batzuetan ere 40tik gorako tenperaturak izan dituzte, baita Euskal Herrian ere. Iaz baino tenperatura altuagoak izan ditugu eta aspalditxo izan ditugun handienak... [+]
Nazio Batuen Batzorde batek bi urte behar izan ditu palestinar herriak hamarkadetan salatu duena berresteko: Israelgo estatu sionista genozidioa gauzatzen ari dela. Herri presioa gero eta handiagoa da gure agintarien gainean, eta nazioarteko boikotak lehen arrakalak ireki ditu... [+]
TikTok-en parafernaliatik urrun bizi naizenez, aurreko egunera arte ez nuen jakin Maria Pombo horren berri. Sare sozialek orduero aurkitzen dute kalapitarako gairen bat eta, honakoan, kristorena sortu zuten influencerrak irakurtzearen gainean egindako adierazpenek. "Esango... [+]
Badira egun batzuk Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuan argitalpen bat agertu zela. Bertan, ama batek adierazten zuen bere alaba Bernedoko euskal udalekuetan egon zela hamabost egunez eta talde mistoetan dutxarazten zituztela 13-15 urte bitarteko nerabeak, aukerarik eman... [+]
Aurrekoan idatzitako Irakasleon figura artikuluaren harira, kontu esanguratsu bat landu nahiko nuke. Artikulu horretan aipatu bezala, jende askoren ahotan dabil irakasleon lan karga baxua dela (gehienbat hezkuntza publikokoena), eta ditugun pribilegioak gehiegizkoak direla. Ez... [+]
Euskal Eskola Publikoaren alde borrokatzea STEILASen ikurra da. Ikasturte hasierarekin batera, gogoratu behar da aurreko ikasturtean hainbat kolektibotan akordio garrantzitsuak sinatzea lortu genuela, hezkuntza publikoan grebak eta mobilizazioak egin eta gero. Lan-akordio horiek... [+]