“Parke tematiko bat” bihurtuko al da Nafarroako Pirinioa?
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Pirinioetako Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkari haranak 3,8 kilometro koadroko populazio-dentsitatea duen basamortu demografikoa izango lirateke (Nafarroako batezbestekoa 68,1 biztanle kilometro koadroko izanez). Gainera, biztanleria horren %6,3 adinekoa izango litzateke, eta ekialdeko Pirinioak "aire zabaleko geriatriko" itzela izango lirateke.
Nekazaritzako elikagaien industria berpiztea
Azken hamarkadan, bailara horietako herrietan gazte ekintzaileen belaunaldi bat erroldatzen ari da, eta horrek nekazaritzako elikagaien industria berpiztea eragin du. Horren erakusgarri dira gazta egiten duten enpresak, txerri, arkume, moxal eta txahal ekologikoen produktuak saltzen dituzten beste ustiategi batzuekin batera.
Testuinguru horretan, pasa den urtarrilaren 27an, Andoni Arizkuren eta Iñaki Zoko tokiko ekintzaileek gidatutako Bordaxaki proiektuaren inaugurazioan izan ginen Otsagabian. Instalazio horrek "Euskal txerri" izenez ezagutzen den txerri-arrazako produktuak eraldatzeko lantegi bat eta produktu horiek saltzeko denda bat ditu, eta horrek erakusten du izerdi berria Nafarroako Pirinioen bihotzera iritsi dela eta posible dela Pirinio bizi eta iraunkorra.
Enplegu berrien beharra
Une erabakigarriak bizi ditugu Pirinio gazte, bizi eta jasangarriaren utopia lortzeko, eta premiazkoa da gobernuaren lankidetza etxebizitzak birgaitzeko, eskudirua eskuratzea errazteko eta enplegu-nitxo berriak sortzea bultzatzeko
Energia-merkatuaren aldakortasuna dela eta, energia berdea agertzen da energia-alternatiba gisa. Horrek esan nahi du egungo baso-industria balio erantsi handiagoko espezieak landatzen dituzten ustiapenetara edo erregai fosilekiko mendekotasuna murrizteko behar den biomasa modu iraunkorrean ekoizten duten ustiapenetara bihurtu beharko dela, eta Agoizko (Nafarroa) zurezko ezpalen biomasa-planta paradigma izanez.
Halaber, zurezko ezpalen ekoizpena pellet-ena baino merkeagoa denez, ezin da baztertu ezpalen biomasako planta berriak jartzea Pirinioetan. Horrela, Nafarroako Gobernuak Zaraitzuko Iciz poligonoan ezpal-biomasako planta berri baten bideragarritasunari buruzko azterlan bat enkargatu izango luke, Zaraitzuko, Aezkoako eta Erronkariko haranetako baso-ustiategien sinergiak aprobetxatzeko. Izan ere, pinu-zuraren mozketak esponentzialki handitu ziren lehengai horren prezioa nabarmen igo zelako.
Zoritxarrez, azterketa hori kaxoi batean gordeta egongo litzateke, eta, beraz, premiazkoa iruditzen zaigu hiru haranetako Batzarrek Foru Gobernuari presioa egitea 2025erako martxan jar dadin, eta, ondorioz, lanpostu finkoak sortzea, Nafarroako Pirinioen hazkunde demografikoa ahalbidetzeko.
Banku-basamortutzea
Eskudirua Eskuratzeko Kalteberatasun Indizearen (IVAE) arabera, 36.300 pertsona pasatxo (Nafarroako biztanleriaren %5,5 inguru) "egoera ahulean" egongo lirateke eskudirua modu tradizionalean eskuratzeari dagokionez. Nafarroan, 2008. urteaz geroztik, sukurtsal sarearen %41 itxi dute, eta, beraz, 145 udalerritako 42.000 pertsona inguru linbo digital batean biziko lirateke, izan ere, %6,3 adinekoak eta analfabeto digitalak izango lirateke, eta 20 kilometro baino gehiago egin beharko lituzkete kudeaketak egiteko, eta, gainera, hirugarren pertsonengana jo beharko lukete kutxazain automatikoak erabiltzeko, batez ere Pirinioetako Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkariko bailaretan, orografia berezia dutelako eta neguko bideragarritasuna arriskutsua delako.
Okupazio-etxebizitzaren eskasia
Tokiko ekintzaileen ekimenak oztopatu egiten dira alokairuko etxebizitzarik ez dagoelako; Otsagabiaren kasua paradigma izango litzateke, zeren etxebizitza bat erosi edo alokatu nahi duenak aldameneko herrietara joan behar baitu, Zaraitzuko hiribilduan bizitegi-eskaintzarik ez dagoelako.
Ondorioz, Zaraitzuko Batzarrak eta Pirinioetako Mahaiak Nasuvinsari eskatu beharko diote bete dezala Blankoako eskola zaharrak birgaitzeko eta alokairuko lau etxebizitza eraikitzeko emandako hitza, okupaziozko etxebizitzen eskasia endemikoa arintzeko, alokairuko etxebizitzen eskaintzarik gabe ezinezkoa baita Pirinio bizi eta iraunkorra lortzea.
Laburbilduz, Pirinioetan une erabakigarriak bizi ditugu Pirinio gazte, bizi eta jasangarriaren utopia lortzeko, eta hori lortzeko premiazkoa eta ezinbestekoa iruditzen zaigu gobernuaren lankidetza etxebizitzak birgaitzeko, eskudirua eskuratzea errazteko eta enplegu-nitxo berriak sortzea bultzatzeko, Pirinioak "basamortu demografiko baten parke tematiko" bihur ez daitezen.
Germán Gorraiz Lopez, analista (Otsagabia)
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Noizbehinka aipatu ohi da zientzia, edo hobe esanda akademia, gizartetik urrunegi dagoela. Gauzak honela, aditu eta arituen arteko distantzia ahalik eta txikien izatea da jasangarritasunaren zientziaren zioetako bat. Jasangarritasunaren arloan aritzen garen zientzialariok... [+]
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Zein da otordu egoki baten proportzioa. Nondik dator egunero ahora eramaten dudan ogia. Zergatik ez dut goserik. Nork erabakitzen du zu ez zarela ni, gu ez garela berdinak. Nola egiten da janaria. Non altxatzen dira dorre garaiak eta non harresi mortalak. Nork jaten du eskuekin... [+]
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Historikoa izan da, Monarkia Espainiarreko epaitegi batek honako ebazpen hau onartu du: "Iratxe Sorzabal zaintzeaz arduratzen ziren funtzionarioek elektrodoak aplikatu zizkioten deklaratzera behartzeko, eta horrek zera dakar, haren oinarrizko giza eskubideak nabarmen... [+]
Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.
Israelgo Estatuaren aldeko funts batek Espainiar Estatuko makrojaialdi gehienak erosi ditu. To. Hondartza ondoan noria eta guzti duen jaialdia zein hardcoreta tatuajedunak joaten direna, 1.400 miloi euroko trukea, Palestinako kolonia israeldarretan etxebizitzak eraikitzeko... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]