O cantante gernikarra Eñaut Elorrieta escribiu unha excelente síntese para o noso pobo, cantando “vimos de hai tempo, imos lonxe”. E é verdade, somos unha realidade de longa evolución e esta rexión ten algo que dicir nese camiño: A Árbore de Gernika segue dando sombra como se fixo durante séculos, e aínda que fai 86 anos quixeron destruílo, sobre a súa terra hai un pobo en pé que está a construír liberdade e paz.

Somos unha sociedade que vivimos afogada na inmediatez. Todo e os que queremos no momento, temos que ampliar a perspectiva e descubrir a terra na que vivimos, porque temos entre mans o coñecemento e a riqueza que foi transmitida de xeración en xeración. Para que e para quen é a clave.

Busturialdea é sempre unha noticia durante os últimos meses, porque desde 1984 algunhas institucións biscaíñas e vascas manifestaron a súa intención de construír o Guggenheim en Urdaibai, reserva da biosfera. O mega-proxecto terá un custo de 130 millóns, nas primeiras previsións, e entre outras cousas, ao parecer pagarase todo con 40 millóns ao goberno central español. Non sabemos de onde sairá o resto.

As mobilizacións realizadas pola organización xuvenil Ernai no mes de xuño fixémolas nós e, do mesmo xeito que noutras zonas do País Vasco, o feito de querer destinar a nosa comarca exclusivamente á industria turística xéranos inquietude.

Trátase de impulsar a explotación económica do patrimonio natural e histórico que temos, que atenda aos intereses duns poucos. A expansión desproporcionada das segundas vivendas, o aumento dos prezos dos alugueres, o risco de gentrificación, o aumento da demanda de recursos hídricos, o aumento dos retos de mobilidade mediante o transporte público, o aumento dos riscos sobre os ecosistemas máis sensibles, a mercantilización da cultura, a precarización dos postos de traballo... E todo, ademais, con diñeiro público.

Pois non.

Hai que abordar o debate con perspectiva e, facendo un repaso ao que nos mostran os procesos de transformación e desafío da época, priorizar as tarefas que temos na actualidade: a crise ecosocial e/ou a crise do coidado evidencian a necesidade e urxencia doutro sistema produtivo e reprodutivo, e os movementos que se están involucrando nestes proxectos, mesmo na nosa rexión, están a tecer propostas de transición ecosocial (comunidades locais, de recuperación, de sustentabilidade global, etc.).

Nun momento no que a saúde e o dereito a vivir e ser atendido de forma digna, a existencia de camas no hospital da zona para enfermos crónicos e paliativos é un investimento urxente, e tanto a plataforma con camas como os movementos dos pensionistas levan tempo reivindicándoo.

Ante o proceso industrial promulgado durante anos polas decisións políticas, centrarse na industria sostible de valor engadido, profundar na modernización do cooperativismo (que afasta o abuso de subcontrataciones que xeran vida precaria da súa filosofía fundacional), realizar apostas reais ao sector primario baseadas na soberanía alimentaria, ter modelos de turismo sostible, desenvolver proxectos de educación para a sustentabilidade (regrada e comunitaria), estratexias respiratorias para o sistema vasco da cultura, políticas de inclusión......

Aí deberiamos situar a potencialidade da política pública e a forza e os recursos do impulso comunitario.

En Busturialdea somos maioría quen apostamos por un modelo de comarca no que o traballo digno, a vida libre, o coidado público-comunitario, o prestixio da cultura vasca e os equilibrios coa natureza están no centro.

Hai recursos para construír un plan que aborde os problemas estruturais reais e responda os retos da rexión, e tócanos pór ao seu servizo todos os coñecementos e ferramentas que temos. Debemos centrarnos na determinación de adquirir dereitos a través da loita e defender o noso.

Nós estamos e estaremos niso. Abertos á colaboración co obxectivo de fomentar o emprendizaje a favor das maiorías sociais. En Busturialdea recibimos genealogía, aprendemos, transmitíronnos. Estamos decididos a levantar a mirada e construír a Busturialdea de hoxe e de mañá sobre valores igualitarios, comunitarios, cidadáns e transformadores.

Non imos permitir que o noso presente e o noso futuro estean en mans de elites privilexiadas.

Ibon Meñika Orue-Etxebarria, Irati Omagoieaskoa, Ion Basurko

Crear, Ernai, LAB Busturialdea