Automatically translated from Basque, translation may contain errors. More information here. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Feminizidioa

Gizona bihozgabea da beste gizonekin,
baina askoz ere bihozgabeagoa emakumeekin

Oscar Wilde

Hitz hau Latinoamerikan sortua da, Mexikon zehazki, duela hamalau urte Ciudad Juarezen hasi baina oraindik bukatu ez diren emazteen erailketaz mintzatzerakoan, asko baitira tortura galanten ondorioz hiltzen direnak.

2013 urtean Indian gertatutako emakumeen aurkako bortizkeria eta erailketen oihartzunak apaldu direnean, gurean, Antsoainen hain zuzen ere, bere bikotekideak labankadaz hil du andre bat, ondoren, Acapulcon, Mexikoko hiri honetara bizitzaz gozatzera joan ziren sei emakume bortxatu dituzte. Oraindik hango garrasiak isiltzeke daudenean gure lurraldetik gertu dagoen Guadalajaran gizon batek emakume bat hil du duela egun gutxi. 

Emakumeen aurkako bortizkeria munduko komunikabide guztietan egunero irakurri daiteken albiste tamalgarri bat izaten da, ez dira berri guztiak argitaratzen hala ere.

Badirudi amaierarik ez duela bortxa fisikoa, sexuala eta psikologikoa jasaten duten emazteen kopuruak. XXI. garren mendean oraindik andreen odol gorri, baliotsua edonon jario. Nueva Delhi, Ciudad Juarez, Maroko, Euskal Herrian... emazteak erailak izan dira, ez bakarrik ezezagunen esku artean, berak maite dituzten senar, senargai, aita eta zenbait kasutan semeen eskuetan ere.

Hainbat gobernuk ez ditu taxuzko neurriak hartzen, oraindik patriarkalak diren gizartean sortuak baitira agintari hauek.

Biktimismo antzu baten zuloan erori nahi ezean, zaurien saminean ez gelditzearren bihotzak, buruak zutitu eta gero emakumeak elkartu egin dira bidegabekeria ikaragarri hauei aurre egiteko, ez bakarrik mobilizazioaren bidez, ikerketa sakonen bitartez, gertatzen ari zaiena izendatzeko. Jasandakoa kontzeptualizatuz sentimendu nahasien zurrunbilotik argira ateratzeak lagunduko balie bezala.

Horrela Diane Russel antropologoak dio “Gizonen eskuetan erailtzen diren emazteak emakume izateagatik soilik” bezala definitzen du feminizidioa.

Tortura eta heriotza horietatik bizirik irauten dutenak ez dira horretan bakarrik geratu, jazoera horiek juridikoki zehazten ahalegindu dira, beren herrietako agenda politikoetan sartzen biderik hoberenak proposatuz, gizarte guztiari dagokion ataka honetatik behin betiko irtetearren. 

Feminizidioa gizarte maila guztietan gertatzen da, honen arrazoi nagusietako bat gizonak emaztearekiko duen pertzepziotik dator. Senar, gizon, maitale horiek andrea berea den gauza bat lez ulertzen dute. Askatasunik gabeko bigarren mailako pertsona bat bezala hartzen dute, erabaki propioak hartu ezin dituen izakia, gizasemearen kontrolpean egon behar duen emekia, gizasemeak pentsatutako arauekin bakarrik jokatu, bizi behar duena.

Nik ez dut pentsatu nahi hala ere, XXI. gizaldia aurrekoak baino okerragoa denik emakumearekiko.

Gogoratu dezagun bestela Erdi Aroa “torturaren urrezko aroa” izenez ezagutua ere, zein krudela izan zen emakumearekiko bereziki. Torquemada, De l’Ancre bezalako inkisidoreak  zenbat emazte sutara bota zituzten Eliza Santuaren izenean gainera.

Egun egiten dena gertaerarik izugarrienari ere izena ematea da, argira ekartzen saiatzea.

Jakina, guzti hau ez da nahikoa, hildakoa ez du pizten, zauriak, saminak ez ditu saihesten, aurrerapausoak urriak dira eguneroko gehiegikerien ondoan, baina andreak aurrera egiten duen bitartean gizonak beren bizitza osoa eraldatu beharrean daude.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


You are interested in the channel: Iritzia
2025-05-28 | Joan Mari Beloki
The Istanbul II

The four belligerent European presidents (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz and Donald Tusk) demanded a 30-day ceasefire from Vladimir Putin on May 10. Response from the Russian President: “On May 15, let’s start negotiating peace in Istanbul.”

The two... [+]


2025-05-28 | Bea Salaberri
Books by Et’abar

The new bookstore will be based on Hazparn’s ideas – if this has not already been published –. It will be called Et’abar. It will be a typical shop with an offer of publications in Basque. It will not only operate in the interior of the Northern Basque Country. Over the... [+]


The technology
Algorithmic sabotage

Immersed in information networks, I have come to some information about digital activism. When I think of digital activists, I also think of ways of organizing, not all of us—and addressing problems equally. Some approach digital activism from communication, others create... [+]


2025-05-28 | June Fernández
Seller of melon
I can't change the subject.

I could have written about the invasion in the hooligan of Bilbao, but I live in a small village and I have not suffered. I could have written about Euskaraldia to thank those of you who have helped us not turn our backs on Euskaraldia, but that is not what the body asks of... [+]


Inconveniences on the road

We have news from last week: A 67-year-old truck driver died while loading the truck. If it had been on the road, we would have heard “inconveniences on the road”, then, in a similar way, “a trucker has died in the accident”. Now that taking the train in Gipuzkoa has... [+]


Mercadona konspirazioa

Ez naiz oso konspirazio zalea. Eta are gutxiago naiz konspirazio zaleen zalea. Baina badago bat, hasieran sinesgogor harrapatu baninduen ere, luze gabe konbentzitu egingo nauena azkenean. Ikusiko zenuten zuen sare sozial gogokoenean bueltaka: Mercadona... [+]


Where am I going to disturb him?

Imagine a sports center swimming pool with six cork hairs. You're standing in front of one of those lines. On the first street you see two old ladies swimming slowly with their boards. On the second street, on the other hand, two young women swim in a better style than the other... [+]


2025-05-28 | Mikel Zurbano
Baliabide publikoen kontrola

Trumpen muga zergen inguruko neurri ero bezain erratikoek ekarri dute Europako Batasuneko herrialde ugarik sektore eta enpresa kaltetuentzat dirulaguntzak bideratzea. Esate baterako, muga zergen gerrak kaltetutako enpresen aldeko14 mila milioi euroko plana onartu berri du... [+]


40 minutes with Irache

Historically, a court of the Spanish Monarchy passed the following resolution: "The officers in charge of the custody of Iratxe Sorzabal applied electrodes to force him to testify, which constitutes a flagrant violation of his fundamental human rights." In other words, after the... [+]


Turn off the system, turn on the alternatives
A collective manifesto for sovereign and sustainable energy and telecommunications.

2025-05-21 | Castillo Suárez
Fissures in the heart

Oliver Laxe once told me that maintaining empathy is the right thing to do in this life. That he is moved by wounded people, and that makes him very curious; and that is precisely one of the things he likes the most: to wonder why he has been moved about it, to study these... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


2025-05-21 | Tere Maldonado
The pedagogy of

In the debate on education, the neologism that some of us are using (I think we can call it that) is pedagogy, which perhaps needs an explanation. The idea is to give pedagogy a chance, separating the two things. As in the distinction between science and science, pedagogy would... [+]


Nazioaren pendulua, han eta hemen

Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]


Eguneraketa berriak daude