Gure egoera irakurtzeko zenbait mintzaira erabili ohi duen artista

1975eko ekainaren 15an

Rikardo Ugarte de Zubiarrain eskultoreareik bere obraz
Rikardo Ugarte de Zubiarrain
Gure egoera irakurtzeko zenbait mintzaira erabili ohi duen artista
Rikardo Ugarte de Zubiarrain, 1942ko Abuztuaren 6an, Pasai San Pedron jaio zen. Elkarrekiko erakuste askotan hartu izan du parte, bai erakusketa nazionaletan bai atzerrikoetan. Gure artean Donostian, Zarautzen eta Ordizian erakutsi izan ditu bere obrak. Madrid, Villafames (Alicante) eta Sevillako Moderno eta Oraingo Arte Museoetan bada honen obrarik; halaber, Donostiako Zentenario enparantzan, Tenerifeko Ramblan eta Barcelonako Mediterraneo Autopistan ere. Eskulturaz gainera, margoketa, grabadua eta literatura ere egin ohi du. "Premios Literarios Ciudad de Irun 1970" delakoan Saiakera saria atera zuen. Azken aldi hontan, Donostiako San Telmo Museoan bakarkako erakusketa handi bat egina du, han aurkeztu ditu bere Hosdun Egiturak. "Espirituarendako Kanpai saila". Gure egoera irakurtzeko zanbait mintzaira erabili ohi duen artista duzu, beraz, Ugarte. Euskal eskultore gazteen artean interesgarrienetarikoa ari zaigu bihurtzen.
Nola hasi zenuen artist bizitza?
15 urte nituelarik ekin nion margotzeari eta margolari ororen bidea ibili dat. Cobreros Uranga izan nuen irakasle eta orduan aurkitu nuen inpresionismoa. Pepe Cams-ek ere eman zidan bere ukitua. Egungo artea zer den, ordea, Donostian ospatu zen Oraingo Artearen Erakusketa Handian aurkitu nuen; han ziren Txillida, Oteiza, Lucio Munoz, Saura, Chirino, Soria eta beste zenbait. Orduan ikusi nuen herrian zer egiten den.
Rektangularismo aroan hasi nintzen lanean, zenbait kondro eta hesol batzuk margotu nituen Donostian. Hemendik eskulturara iragan nintzen. Mintzaira batek, noski, beste batetara eraman niduen ia ohartu gabe. Barruan zirakidan, eta halako batez eskulturgitzan aurkitu nuen neure burua.
Zergatik hasi zinen margotzen? Ager ezazu zeure burua eta obra.
Deitu egiten zidan pinturak eta zerbait eman nahi nien besteei.
Ez nintzen hasi, gustora pasatzen nuelako; gaizki ibiltzen naiz bai lehen bai orain sortzen ari naizelarik. Ba nuen neure sensiblitatea eta neure mundua. Hala ekin nion lanari.
Zein izan ziren zure lanaren urratsak?
Pixkanaka arazo tekniko eta formalei eman behar izan nien aurre. Intuizio hutsez gauzak eginaz joan nintzen, gero egiten nuena arrazoitzen saiatzen banintzen ere. Sinesten dut iluna. Baina halako batez, zailtasunak garaitu nituen eta beste mintzairez hasi nintzen neure barrua adiarazten: pintura, eskultura, grabatua, literatura. Musika ez dut ukitzen baina interesatzen zait hori ere. Orain argazki eta zine sailetan ari natzaizu zerbait.
Mintzairen harreman eta bateratze honek ez ahal zaitu nahasten eta galtzen errealitatea jasotzean?
Ez nau nahasten, alderantziz baizik. Mintzairak elkarrekin eihotzen eta ezkontzen dira. Astia da neretzat kontua, ez mintzairak. Denbora motza da eta nahi baino azkarrago lerratzen dena; ezin edan nahi guztia.
Gainera nere izaeragatik kosta egiten zait neure barrua agertzea eta horregatik dut idazten, pintatzen eta zizelatzen. Baina ez dakit egiten du dana ona denez.
Esateko zerbait dudanean, orduan bilatzen dut adiarazteko era bat, ez alderantziz. Bizitzako zerbaitek, gizonaren arazoren batek, neure inguruko edezerk axolatzen nauenean ekin ohi diot lanari. Ez naiz utopiez axolatzen, gauza zehatzez baizik. Nor bere ingurukoa aldatzen saia baledi, mundua aldatuko litzateke.
Ez ahal derizkiozu burgestto edo bakarkoi postura horri?
Ez dut uste pinturaz eta eskulturaz iraultza handi bat egin daitekeenik; bai, ordea, jendea gerta daitekeela iraultza hori egiteko. Arteak hobetu dezake errealitatea, ahal duen neurrian. Lagun diezaioke jendeari bere buruz pentsatzen. Zuri dena zuri ikusten eta beltz dena beltz.
Gizon atsegina duzu Ugarte de Zubiarrain, xehea tratuan hertsi xamarra. Egin egiten ditu bere lanak, baina kosta egiten zaio aditzera ematea. Dena den elkarrizketara irekia dago, interesgaria da, hala nola barnekoia. Flor Monsegur, artistaren emaztea ere, gurekin daukagu larunbat euritsu honetako solasaldi honetan. Bitartean, semea indioetara ari da jolasean aitaren eskultura ireki batetan.
Errespeto osoz egiten dut neure lana eta jendeak ere errespetoz begira dezan gustatzen zait, hurbil dadila ikustera aurreiritzirik gabe, frustraziorik gabe, grinarik gabe. Eskultore euskalduna nauzu eta euskal lan bat egiten saiatzen natzaizu; baina mugabetak eta etiketak beldurra ematen didate. Arteak zerbait eman behar duelakoan nauzu eta erroturik egon behar duela, agertuko zaizkio erroak, sustriak nondibait. Ene ustez, obra hauetan azentoa da garrantzizkoena; mintzaira nola figuratigoa hala abstraktoa bigarren tokiko gauza da; eta hori neri oso laket zaidalarik abstrakzioa egitea. Gauzen maina, izpiritua zait interesatzen ez eiteak, formak. Barnemuina, ez itxura. Ene obrak onak diren ala ez dut nik esan behar, publikoak eta kritikak baizik. Neure lana ez dut galeria edo eta guti batzuentzat egin nahi, kaleetan eta enparantzetan ipintzeko baizik, jenderik gehienak ikus dezan.
Zer asmo duzu eskuartean?
Orioko Laurgain parkeoren urbanizazioa eratze lanean ari nauzu. Tarteak, aparkamenduak, jolastokilak jatetxeak, dena. Diseinu orokor hau zait interesatzen, eskultura puska baino gehiago. Beti izan zait interesgarriago eskultorea, gizona, eskultura bera baino. Eskultura pieza bakarretan ere ari naiz lanean; erosleak pieza bakarrak nahi ditu, gehienbat.
Gainera, azken aldi honetan, Tenerifeko Ramblarako eskultura egin nuenez gerez eskulturak behar duen margoa ari nauzu ikertzen: naranja, horia, gorria. Ez nahiz gehiegi axolatzen texturaren kalitateaz. Azkenik Barcelonan, Valencian, Madriden eta Bilbaon (Azaroan) erakusketak egitekoa naiz.
Zenbat eskatu ohi duzu zure lanagatik? Eta zergatik?
1.000 eta l.000.000 pezeta tartean balio izaten dute ene lanek. Lan bakoitza eta bezero bakoitza zein-nolakoa den. Merke-garestia obraren kalitateari eta eroslearen ahalmenei loturik dago. Inork zerbat nahi duela, ene obraz interesatzen delako ikus dezadanean, ez naiz prezioaz gehiegi axolatzen, akordio batetara heltzen gara. Gainera serie tankeran ere egiten ditut obrak, merkeagotze arren. Baina jendeak nahiago ditu lan bakarrak.
Zer derizkiezu emakume eskultoreei?
Oraingoan alderatziz behar dizut erantzan: eskultura interesatzen zait eskultorea baino gehiago. Artea ez dago kuntza bati lotua. Teresa Egibarrek (Madrideko eskulakoak) adibidez gauza oso interesgarrisk egiten dizkizu.
Esan iezadazu, azkenik, agudo, zer oroiztatzen dizuen hamar hitzok:
Herria
Batzuetan masa Indibidualitate multzoa baledi hobe.
Lana.
Izerdia, isiltasuna.
Jolasa.
Sorketa.
Artea
Gizona
Eskultura
Burdina
Jatorria.
Euskalduna
Galeria
Marchand, dirua, negozioa.
Dirua.
Ezberdinkeriak. Batzuetan, tamalez, beharrezkoak.
Emakumea
Gizona.
Esan atseginen zaizun hitza.
Izarra
Baina gau honetan, Rikardok lan egiten duen eta bere eskulturak pilatzen dituen tallerretik irten naizenean, ez dago izarrik, euria eta haizea besterik. Izarrak eskultoreak ohostu dizkio gauari. Gogotik ari du euria eta zeharo blai eginik heldu naiz etxera
Edorta Kortadi Olano
8

Gaiez\Kultura\Artea\Eskultura\Eskultoreak\UGARTE2
Pertsonaiaz\UGARTE2
Egileez\KORTADI1\Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Efemeridea: Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari

ARGIA

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude