« LANGILEARI HISTORIAN ZEHAR»


1972ko urtarrilaren 23an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Mikel Ugalderi elkarrizketa.
« LANGILEARI HISTORIAN ZEHAR»
Erri bakoitzeko langileriak kondaira berezia du
Mikel Ugalde gizon ezaguna da gure artean Z. Argian argitaratzen diran lanenagatik. Bereak dirateke gehienbat irakurtzen diranak. Gihartsu dira, gatza dute bere lanek. Muinari deitzen diote . Garbi azaltzen dizkigu Euskal Erriaren problemak. Ez duzu bere iritzietan Euskal Herriaren aurkakorik ezer aurkituko, dena aldeko baizik. Pundu honetan esanbeharrik ez dago baina, zalantzarik gabekoa da. Bide honi egoki jarraitzen dio oraintsu idatzi duan liburuan ere. "Langileria historian zehar " deritza liburu honi. Liburua bide dela, zerbait berri eman nahiz, ekin diogu elkar-hizketari.
-Noiz hasi zinen? Zenbat denbora igaro duzu, liburu hori egiteko?
-Bi urte luze joan zait liburu hau burutzen. Luze bakarrik ez, neketsu ere izan dira bi urte hauek. Badakizu, gauzak ere ez dira gure artean nahi bezala egiten, ahal den moduan baizik. Beste euskaldun askoren antzera laneko orduz kanpo egin behar izan dut nere liburutxo hau.
-Baina zer nola hasi zinen liburua egiten? Nork eragin zizun?
–Begira gure errietako langille taldeek, langilleriaren azterketa historikoa egiten asten direnean, beste biderik ez eta erderara jo behar izaten dute. Ez genduen euskal langilleok euskeraz egindako historia bat.
-Beraz lanerako tresna bart izan nahi du zure liburuak...
-Orain, zorionez, kultura maila honetan gauza hobetzen ari da. Baina langileari buruz, euskal langilleriari buruz liburu bat bakarrik ere euskeraz ez izatea benetan triste da. Euskeraz egin behar zaio gure langilleriari bere historioa. Bere bileretarako, bere reflexioetarako laneko tresnak, euskal tresnak behar ditu.
–Zure liburuak betetzen al du, zegoen utsune lotsagarri hori?
–Ez eta gatxiagorik ere. Nere liburna ez da liburu oso bat. Urrik ernan ere. Behar dugun fruituaren lehen emaitza bat bosterik ez da. Egun guziz amabi ordu pasatzen nituen etxetik kanpo. Liburua egiten pasatzen nitunen gelditzen ziren orduak. Honela, liburu oso bat egiterik ez dagoela itsuak ere badakus. Nik asera bat eman diot. Lan obeak etorriko dira gerora.
–Liburuaren itzaurrean hau diozu: Jakitun eta ondo baino hobeto lan hau egin lezatekeenik ez dute, dirudienez, horrelako egitekorik haintzat hartu".
–Bai eta horretan diraut. Lana serioski egin dezakean jendea badago qure artean. Baina horietarik zenbaitek ez du honelako lanik euskeraz egiteko premiarik ikusten. Badirudi beste zenbaitentzat, berriz, cuskaldun eta langille izatea kontradikzio dela. Langilleriaren historia, erri bakoitzaren nortasun eta historiarekin zer ikusirik ez lukeen bezala edn nahi dute.–
–Langilleriaren historia arterizerakoan baduzu beraz zenbait printzipio?
Nik langilleriaz pentsatzean ez dut abstrakziozko lagilleria batez pentsatzen. Langilleria bere osetasun guzian aztertu nahi nuke. Non gauden eta nora goazen jakiteko, nondik gatozen jakin behar dugu. Langlleriaren historia bere erriaren historiatik kanpo ez diteke ar. Besterik egitea, barka ezinezko errua litzake. Nik nere lana egiterakoan printzipio honi jarraItu
–Zer gai nagusi aztertzen dituzu liburuan?
–Liburuan, iru zutabe nagusi be rezi genezazke. Lehena, Europako langilleriari eltzen diona da. Europan, batipat Bretaiña Aundian eta Frantzian, langilleriak izan duen Pragiña azaltzen dut. Bigarrena, Españiari begira osatutakoa da. Bertan, Industrializatzeak izan dituan eragozpenak aztertzen dira. Langilleriak Españian anarkia bideari zergatik eltzen dion ere, zerbait bederen, sakontzen dut. Irugarren zutabea berriz Euskal Erria da. Labur beharrez ez ditut ez nekazarien eta ez arrantzaleen arazoak aztertzen. Industrializazioa nola eta zerk eraginda sortua izan dan ere azaltzen dut.
–Geuretzat, euskaldunontzat, interesgairri izango lirakeen zenbait ondorio atera al duzu?
–Frantzia eta Bretaiña Aundik langilleriak jokabide desberdiña eraman du. Bretaiña Aundiko langi lleriaren borroka politikako eska bideei itsatsia egon da. "Kartismo" mugimendua eta beste honelako asko ikusi eta aztertu besterik, ez dago. Frantziakoak berriz bide horri berehala utzi zion. Sindikal bo rroka, hots, lantegi barruko borrokara mugatu zuen bere ekintza
–Ganza nola gertatu dan adierazi duzu, baina gertaera horren sustraia edo muiña zertan datza?
–Bretaiña Aundia eta Frantzia bi lurralde desberdin dirala, denontzat aski nabarmen dan gauza da Kondizionamentu desberdinen fruitu dira bai bat eta bai bestea. Ezin ditezke bietan beraz jokabideak berdinak izan. istoria desberdin baten fruitu diralako Frantzia eta Bretaiña Aundiko langilleriak desberdin dira. Batek jokabide bati elduko dio eta besteak besteari.
–Euskal Erriari gagozkiolarik, zer esaten duzu?
–Begira, Euskal Erriaren izaera, egiturak, historia, bizitza t.a. bereziak diranez gero, bertan sortzen dan langilleriak bere nortasun berezia baduke. Erri alde bakoitzak berari dagokion langille mota sortu duen bezalaxe Euskal Erriak bere langilleria, berezia du.
–Berezitasun hori nun ikusi duzu?
–Galdera honi erantzun zehatz bat emateko, ez dut liburu honetan Euskal Erriko langilleriaren azterketa sakonik egiten. Joan zen mendearen bukaera arte sortutako arazoak aztertzen ditut ain zuzen. Langilleria sortzen ari zen momentuan bukatsen dut liburna.
–Horrek berak ez al du bereiztasun bat adierazten...
Zalantzarik gabe. Beste Erri aldeetan langilleria sortu eta klase bezala indartuta azaltzen danean, hemen gure Errian, orduantxe piskana sortzen asten da. Horregatik batere egokia ez deritzat, emere tzigarrengo mendean Euskal Erriko langilleriaz itz egiteari. Hori, eskematismo utsez jokatzea da.
–Nik ere nere aldetik boste ondoren bat atera dut, zure liburuak beste est eskatzen duela, alegia.
–Bai, su eta fu, orain eguneon horixe egiten ari naiz. Lana pixka bat bederen aurreratua daukat. Baina zailtasun aundirik dut. Gure Erriko langilleriaz dateak arkitzea ez da erreza. Lagun hau burutzeko beste hatzuren laguntza beharko dut.
–Noiz bukatzea pentsatzen duzu7
–Aurten amaituko dudala uste dut. Noiz argitaratuko dan ezin dezaket esan. Hori "ETOR" editorialaren eskuetan dago. Berak erabaki beharko du.
–Datoak arkitzea ez dala erraza esan duzu...
–Aruntz eta onuniz ibilli naiz eta egia esan ez dut material asko atzeman. Eta arkidudana berriz oso sakabanatuta dago. Baina lehen esan dudan bezala, nik lanari asera emango diot. Gero, besteek lan 0soago bat egin beharko dute. Beste horiek ordea, taldean, elkarren leian egin beharko dute lan. Nere lanak ate bat zabaltzen du..
-Mikelen dei larri hau entzunaz bukatu genduen gure elkarrizketa. Orain dela gutxi, Donostian "Actualidades " deritzan antzokian izan zen mahai ingurua ikusi ondoren, are eta larriagoa deritzat. Denak aho batez aitortu zuten Euskal Erriko historioaz gutxi zekitela. Hau ikaragarria izan arren bada ordea beste gauza bat gehiago ikaratu ninduena, zenbait, kondairazaleen eskematismoa. Antzina antzinako historiaz ezer asko ez dakigu. Orain oraintsuko historiaz ere ezer gutxi dakikkegun beldur naiz. Ordua dugu geure lanari ekiteko. Mikel Ugalderen dei larriak ondorenik izango al du behintzat.
Donate Unanue
1

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakBesteak
GaiezEkonomiaLanaBesteak
PertsonaiazUGALDE1
EgileezUNANUE3Ekonomia

Azkenak
Araba eta Nafarroa zeharkatzen zuten Forestaliaren bi autopista elektriko bertan behera geratu dira

Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.


2025-08-29 | Euskal Irratiak
Maiten Chohobigarat
“Beharbada menopausia gehiago aipatu beharko genuke, aterabideak badirelako”

Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.


2025-08-29 | UEU
Ikerketa-proiektuen II. deialdia egin dute UEUk eta BadaLab-ek

UEUk eta BadaLabek ikertzaile gazteei zuzendutako diziplinarteko ikerketa-proiektuen II. deialdia egin dute. Honen helburuak dira ikertzaile euskaldun gazteen arteko harremanak sendotzea eta ezagutza-arlo ezberdinetako ikertzaileak elkarlanean aritzea. Irailaren 22ra arte... [+]


Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


Eguneraketa berriak daude