Euskal Nekazarien Itxaropenak

1972ko urtarrilaren 02an

Nekazaritza ikasketak egiten ari den talde bati elkarrizketa.
Euskal Nekazarien~ Itxaropenak
EMENDIK IRU BAT URTETARA JAKINGO DA, BASERRIAREN BIDERIK EGOKIENA
San Tomasetako giroak beroturik edo, nekazaritza-ikasketak egiten ari dan gazte talde batekin itzegin dugu. Dudarik ez dago gaurko euskal baserria krisis aundi batek jota dabillela. Bai baserriko lana, balta baserriko bizimodua bera ere. Arazo ontaz ari giñalarik, gazte auei galdezka asi gera:
Oraingo krisis au noiz asi zanr
–Azkeneko amar urte auetan eta au, ez Euskal Errian bakarrik, Europa guztian baizik. Pentsa dezagun makinaria eta siloak 1970etik onuntzakoak dirala, baserri-elkarteko esperientziak, 1960tik onuntzakoak, konserberak eta regadicak ere bsi. Eta esne-zentralak ere, orain amar bat urtekoak.
–Zer galdera naqusi sortzen zaio gaurko baserritarrari?
–Gaurko baserritarrak gauza ba jakin nahi du, aurrera edo atzera egiteko: Baserrian, baste iantoki batean ainbateko soldata atera ote diteke? Ori da gure gaurko galde ra gogorra.
–Eta zar erantzun behar zaio gal dera orri?
–Oraindik ez daukaqu erantzu nik. Ortan ari gera eten gabe ikasten. Esan bezala, krisis bera ere gaztea da eta ezIn esan da bat batean nolaz konpondu ditekean etorkizuna. Ez dira berehalako batean erantzun ditezkeen galderak. Kapitalaldetik begiratuz gero argi dago baserriak industriak baiño askoz gutxiago ematen duala, gaurko jestioak argitzen dituan zifratan bebintzat. Baiña orain boste galdera orrekin gabiltza. Erri batek beharrezkoa du baserria. Behar baldin badu, inbertitu dezala kapitala, errentable izan ala ez izan, irabaziren bat emango du kapital orrek; baiña, batez ere, eman dezaiola soldata lanari, eman dezala lanaren irabazia.
–Gaurko baserritarrak ba al dauka baserritar izateko gogorik?
–Baietz esango genduke. Baserritarrei soldata berdiñean non nahiago lukean lan egin galdetzen badiozue, baserrian gelditu nahi duela erantzungo.dizue, fahikara gabe.
–Eta erri batentzat nekazaritza beti inbertsio txarra al da, au da, dirua merke botabeharrezkoa?
–Ori beste arazo bat da. Lotu gakizkion Euskal Erriko lurrari. Alde batetik begak edo erriberak, Nafarroan ezik, danak urbanizatzera dijoaz. Ez dago, beraz, ezer egiterik errentabilidade ziurra luketen lur auekin, Mendi-lurrak, aldapa-lurrak galditzen dira nekazarientzako. Eta or gauza bat jakin behar dugu: ba al dago lur auek makani zatzerik? Irabaziko ote da zerbalt lur a~ek dezaketen mekanizazicarekin? Holanda eta Dinamarkarekin aurrez aurre jartzeko aiña izango ote da? Oraindik ez dakigu au ere, ez baita gauza seriorik egin azter keta ontan.
–Ikasten ari zaratela badakigu. Eta asko itxaro dugula zuen lanetatik ere bai. Baiñai esperentzi aldetik zer egin da orain arte?, bide berriak urratze ortan?
–Badira baserri-elkarteak. Industria arloan bildumak egin behar badira baserrirako ere egin behar dira, zalantzarik gabe. Artesani-lan garalak joan ziran.
–Ikusten al dute ori baserritarrek?
–Bai. Baserritarrak, zerbait eskolatua danak batez ere, au ikusten du. Orain arte bi eratara egin dira esperientziak. Edo baserri-elkarte antzean, kooperatiba erara, edo nagusi batek terreno aundia baldin badu langilleak arturik. Baiñan lehen esan dugun proElema latza mekanizabilidadearena da. Lurra ona da, emankorra, euri asko egiten du–adibidez, Holandan baiño gebiago eta an baiño giro epelagoa dugu–; klima-kondizioak onak dirala dirudi. Baiñan lurraren aldapetan dago... koska. Makina berri asko ez dago emen erabiltzerik eta esku-lanean ez dago gauza onik.
–Mekanizatzea ain zailla bada, larrera jo beharko da...
–Or dago beste gauza. Holandan, esate baterako, Iarre asko dago. Emen, azken gizaldi ontan ez dago ortarako ohiturarik. Saio batzuk egin ziran baiña ganadu asko amildu zan. Beste saio batzuk berriz, ondo dijoazela dirudi baiña oraindik neurtu gabe deude. Neurketa kontu ontan ere ari gera lan egiten. Gure lurrerako balio duten moduloren batzuk sortu behar dira. Kanpokoak artuta ez dago gauza ziurrik eta obe dugu gauzak ondo eqitea. Orrek denbora eskatzen du jakiña.
–Ikasketa hauek nola egiten ari zarete?
–Batruk enkuestak egiten ari dira eta orrek ganzak nola diJoezen erakusten du. Baiña enkuesta bezain beharrezkoa derizkiogu empresaren analisis edo arterketa eglteari. Empresa jakiñen azterketa. Ala iru, lau, bosten bat eredu izanaz, esan diteke emengo egoera alakoa dala eta zer lan-antolaketa eskatzen duan.
–Orain baserrian dagoen lana ondo antolatua dagoela iruditzen al zaizue?
–Baserriko lana ikeragarri aldatu da urte auetan. Lehengo produkzio-aroa autsi egin baita. Lehen baserrian au egiten zan: arto, arbi eta gari. Ori zan urteko lana. Baiña orain, espezializaziora jo danean, garia kendu egin dugu eta arbia gutxiago egiten da. Artoa berriz, berdea egiten da, ganaduarentzako. Bestalde. altalfa eta boste janariak ugaritu egin dira. Beraz, lan-aroa ere zearo aldatu egin da. Sagarrarekin ere aldaketa dator. Beiarra bera ere orain siloctan, berdetan sartzen da eta ekainaren erdirako baserritar askok behintzat, egiña dauka lan ori, nahiz eta gero batzuk ondu egin. Lan-utsunea sortzen da urtearen buruan. Basoa ere aunditu diteke baiña oraindik ez dugu egiten, basoarekin ere, egin behar litzakeen lan guztia.
Lan mota berri auek nola eratu behar diran oraindik ikusteko dago. Pauso andia eman ditekeala dirudi. Badira argibide bakuk.
–Gazte jendeok, baserri-lanetan edo ikasketan sarturik zabiltzatenok, ikusten al duzue etorkizunen bat nekazaritzan?
–Berriz ere esan dezagun. Guk au galdtzen dugu: Euskal Erriko lurrarekin zer egin behar da? Nora jo behar da, esne-aragitara, piñutara, beste produzioren batzutara?
–Zenbat denbora beharko da ori jakiteko?
–Uste dugu emendik iru bat urtetara izango ditugula konklusioak eta zerbait ziur esateko moduan izango gerala. Ordu arte pazientzia behar dugu, bitartean ez bait dago datorik.
–0O0~
Beste zenbait arazo ere nekazariak. Jardungo gera berriz ere. Pozik argitaratzen ditu Z. ARGIAk baserritarren berria.
ERRIALDE

Elkarlana beharrezkoa da baserrian. Argazkian, ganadu kooperatiba, Aizarnan.
Premiazko galdera: Ba al dago mekanizatzerik?
1

GaiezEkonomiaLehen sektoNekazaritza
EgileezHERRIALDE1Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Efemeridea: Boliviako poliziak Monika Ertl hil zuen, Che Guevara mendekatu zuen gerrillari alemaniarra

ARGIA

Efemeridea: Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari

ARGIA

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude