Umore zoroa
Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024
----------------------------------------------
Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala, “nonsense umorea, umore zentzugabea, oso umore ingelesa dela esan daiteke, zentzu zabalean”. Lear-en obrari buruz John Ruskin idazlearen komentario hau ere aipatzen digu: “Denik eta libururik xaloena eta mesedegarriena omen da”. Horrengatik bakarrik merezi zuen liburuak euskaraz argia ikustea.
Haur literaturako klasiko hau hainbat eta hainbat konturi buruz ari zaigu, gizakion arteko harremanez, hezkuntzaz, beldurraz, aitona-amonen bitxikeriez, eta abar. Lear bizi izan zen bitartean 25 aldiz berrargitaratu zen liburua, eta egun, obra bitxi eta zaharra izanik, gaurkotasuna eta ekarpena egiten duen lana dela uste dugu.
Ia 120 limerick-ek osatzen dute liburua, alegia, “bertso umoretsu, umore zorokoa, umore zentzugabekoa, edo, hobeto esanda, zentzuz kontrakoa”, Igerabideren hitzetan. Bost lerroz osatuak dira eta lehen biak elkarrekin errimatuak; hurrengo biak, laburragoak, elkarrekin ere errimatuak beste errima batekin; eta azkena, hasierakoen tamaina eta errimakoa. Limerick bakoitza, gainera, irudi batekin osatua agertzen zaigu.
Liburua jolasteko obra dugu; poema laburrez eta umoretsuez osatua. Hori bai, umore ingelesa: “Agure zahar batek zeukan tinbala,/ jotzen zuen egun osoan nahi ahala./ Garrasi egin zioten: 'Jainkoarren! / zeinen agure gogaikarria zaren!'./ Eta bera zanpatzeko erabili zuten tinbala”. Edo beste hau: “Bazen bat, ohitura bitxia zuena:/ bada, untxi bat irenstea, den-dena;/ hamazortzi jan halaxe,/ berde jarri zen geroxe./ Ez zuen gehiago jan handik hurrena”.
Idazleak bere bizitzan asko bidaiatu zuen eta hori ere nabaria da protagonisten herrialdeetan, Europa eta Asiako hainbat lekutan kokatuta baitaude hauek; baina Troiakoa izan, Norvegiakoa edo Kamtxatkakoa, umore puntua eta xelebrekeria izango ditu beti ondoan.
Eskertzekoa da, beraz, Igerabidek eta Denonartean argitaletxeak eginiko apustua munduan ezaguna den obra honekin euskal haurrek, eta ez hain haurrek, barretxo batzuk egin ditzaten.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]