Hotel Burguete: errepresio frankistaren lekuko, Auritzen
Erreportaje nagusi baten pean doa ondorengo artikulua: Ernest Hemingwayk mendea egin du Euskal Herrian.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ernest Hemingway idazlearen joan etorriez asko idatzi da han eta hemen. Festazale eta zezenzale moduan baino ez digute erakutsi bere irudia. Idazlea baina, gizon konprometitua ere izan zen. Hori baieztatzera datoz Josu Jimenez Maia eta Edorta Jimenez idazleen lekukotzak.
Hotel Burgueten hartu zuen ostatu, Auritzen, 1924an eta 1925ean Irati aldera hurbildu zen lehen aldietan. Bere adiskide batzuk Donejakue bidea egiten ari ziren Donibane Garazitik, eta Iruñera joan-etorria egiteko leku aproposa izanen zela iritzi zion idazle estatubatuarrak. Gerora, urteetan literatura asko egin da gaur egun Hostal Burguete den atseden leku eta ostatuaz. Atseden hartzeaz gain, inguruko erreketan arrantzan aritzeko profitatzen zuen egonaldia Ernest Hemingwayk, orduan gazte zela.
Garai hartan, Victoriano Urdiroz auriztarra zen hotelaren jabe eta kudeatzailea. Urte batzuk geroago, Francoren altxamendu eta errepresioaren ondorioz, Urdirozen bi semek ihes egin zuten Auritzetik, Ipar Euskal Herrira ziurrenik. Hotela konfiskatu zioten indar frankistek, eta kuartel militar gisa erabili zuten zenbait urtez.
Desagertutzat eta hiltzat ere eman zuten alde egin zuen semeetako bat, Victoriano Urdiroz. Baina 1940an itzuli zen, baita atxilotu eta espetxeratu ere. Egonaldi laburra egin zuen giltzapean. Hotela berreskuratu ahal izateko, diru kantitate oso handia ordainarazi zioten, baina ordaindu zuen. Hala, 1941ean berreskuratu zituen Urdirozek hotela eta bere jarduera.
Beste seme bat ere, Gursen atxiloaldian egona, hiltzat eman zuten, baina berak ere Auritzera itzultzea lortu zuen. Urdiroztarren artean, ideia ezkertiarrekoak gehienak, hainbat ahaide izan ziren errepresio frankistaren biktima, eta ezaguna da, adibidez, Osasuna futbol taldeko entrenatzaile izan zen Emilio Urdirozen kasua: 1936an, Osasunako entrenatzaile zela, ihesari ekin behar izan zion, eta gerora, 1943an, behin erbestetik itzulita, atzera ere futbol taldearen ardura hartu zuen.
Hotela berreskuratu zuen semearen sententzia
Iruñean 1940ko otsailaren 17an sinatutako sententziak hasiera hauxe dauka (gaztelaniaz): “Aurrekari errepublikarra eta ideologia ezkertiarra duen Victoriano Urdiroz Larequi, zigortua, ez da frogatzen bere ideiekin bat datorren alderdi eta mugimenduren batera afiliatuta dagoenik. Mugimendu Nazionalaren altxamendua jazo eta egun gutxira Lurralde Nazionaletik alde egin zuen, 36 eta 27 urteko seme banarekin, atzerriko egonaldiaren arrazoirik justifikatu gabe”.
15.000 pezetako isuna ordainarazi zioten Victoriano Urdiroz Auritzeko hotelaren jabeari, eta horrela berreskuratu ahal izan zuen jarduera eta lana. Gaur egun, Hostal Burguete Auritzen dago, turismoari emana. Herriko ostatu bat gehiago. Eta jabeak Victoriano Urdiroz zenaren senideak dira, euskaldunak.
Etxea
Nhil
Autoekoizpena, 2025
------------------------------------------------------------
Etxea du izena Nhil taldearen hirugarren diskoak. Taldekideek azaldu dutenez, “etxea” baita taldea haientzat, eta entzulearentzat ere hala izatea nahi dute. Zazpi... [+]
Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025
------------------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]
'GUREA KULTURA' JAIALDIA
Taldea: Sal del Coche
Non: Zestoan
Noiz: Irailaren 7an
--------------------------------------------------------
Kronika hau egitera Donostiara joan behar nuen, baina sarrerak garestiegiak iruditu zitzaizkidan behinola zezenketak... [+]
Idatzi duen eleberriko pertsonaia mirestera heldu da Juan Luis Larraza Lakuntza (Etxarri Aranatz, 1950), eta, beharbada, mitifikatu ere egin du. Han eta hemen, eta, oroz gain, Nafarroako Artxibategiko agirietan Luis L(e)izarraga kapitainari buruzko datu bakanak bildu, Pello... [+]
Total Refusal izena du bere buruari “gerrilla mediatiko” deitzen dion talde austriarrak: bideo-joko ezagunen irudiak lapurtzen ditu, eta akats minimoak egiten ditu irudien diseinuan, legearen aurrean eskuak ez harrapatzeko. Zinea egiten dute irudiekin. Filmin... [+]
The Searchers filma ari ginen ikusten. Western bat, klasiko bat. Indioek Texaseko familia bati eraso egin eta bahituta eramango dute alaba. John Waynek urteak emango ditu indio gaiztoen atzetik alaba hura erreskatatu nahian. Filmak, bistan da, ez du kontatzen nolakoa zen Amerika... [+]
Euskal Aktoreen Batasunak emandako saria aktore irundarrak jasoko du aurten, Euskal Zinemaren Galan egingo den ekitaldian, irailaren 23an.
Beste urte batez, ARGIA komunikabidea bertatik bertara ibiliko da munduko zine jaialdirik ezagunenetakoan, Donostiako Zinemaldian, ostiral honetan hasi eta hurrengo larunbatera arte. Fokuen azpian ibiliko diren filmei ez ezik, apalago igaroko direnei begira ere ipiniko gara, eta... [+]
RTVE irrati-telebista kate espainiarreko Administrazio Kontseiluak astearte honetan onartu du erabakia. Jaialdiaren antolaketan pisu handia duen “Big Five” deituriko herrialdeen artean, Espainia da lehena iragarri duena Eurovision utziko duela Israelek parte hartuz... [+]
Euskarazko ekoizpenek presentzia nabaria izango dute aurtengo edizioan. Bestelakoen artean, espektatiba handiko lan eta gonbidatuak izango dira Donostian: George Clooney protagonista duen Jay Kelly pelikula; Angelina Jolie ere ikusiko dugu Couture-rekin; Julliete Binoche... [+]
Badut lagun bat pop-aren bueltan Euskal Herrian emakume eta gazteek martxan jartzen dituzten proiektu berriei erreparatzen diona. Hark ezagutarazi dit onomatopeiadun talde bizkaitar hau. Hiruzpalau kantu sarean, eta uda ostean lan luzeago bat kaleratzeko asmoa.
KAK! taldea... [+]
Umea hemen, Umea han
Chuck Groenink. Itzulpena: Nagore Perez
Ibaizabal, 2025
Historiaurreko istant bat du azpi izenburu liburu honek, eta horixe da, hain zuzen, egileak kontatu nahi diguna, istant... [+]
Ganbaran arrak bizi dira, arrek arrentzat sortutako munduan. Sotoan berriz emea, zoritxarreko egun batean sortutako “akatsa”. Goian jaun eta jabe. Behean kateak eta iraultza. Gela biak inkomunikatuta daude, ez dago nahasterik. Nola etorriko da orduan, aldaketa... [+]
"Israelen kontrako boikot kanpainak martxan dauden honetan, kulturgileoi lerratzea dagokigu", adierazi du Saioa Alkaizak komunikabideetara igorritako oharrean. BDZk txalotu egin du Alkaizaren erabakia, eta Elkar argitaletxeari gonbita luzatu dio, "erabaki ausartak... [+]
Dantza egin behar dutela entzun eta ukapena da lehenengo erantzuna. Gurasoek eta begiraleek badaezpada ez diete aurretik abisatu ere egin, baina ni ikusi orduko segituan igarri dute gaur dantza saioa dugula. Haserrea, protesta eta ihesa izan dira 8-9 urteko mutikoen erreakzioa.