Emariari idatzitakoak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
JAUSIZ
Alain Mendizabal Diaz
1545 argitaletxea, 2023
---------------------------------------------------
Itxuraz tente eusteari utzi eta behea jotzea zail egiten zaigu, grabitate indarrak zein soinean daramagunaren zamak lurrera erakarri arren. Hondoarekin topatzea, ordea, denbora kontua ei da. Zaurgarri denaren aitortzaren emaitzatzat aurkeztu ditu Alain Mendizabal Diazek (Oiartzun, 1997) Jausiz (1545 Argitaletxea, 2023) liburuan bildutako poemak. Orain arte hainbat musika proiektutan aritua da, eta ibilbide horretan beti izan du hitza bidaide. Hauxe da, ordea, argitaratu duen lehen poema bilduma, betazal ertzetatik abiatu eta itsasoraino garamatzana.
Atal ezberdinetan banatutako hemeretzi poema eta epilogo den Bitakora bat biltzeaz gain, herrikide dituen Amaia Belaunzaran Sanz, Ekhine Irazusta Arozena eta Karen Muñoz Etxebeste artisten hainbat ilustraziok ere osatzen dute artefaktua. Oro har, gorputzari, lurrari eta urari loturiko iruditegia gailentzen da orriotan, baita, nolabait esatearren, bere buruari begiratuta harago joan nahian den ni poetikoa ere: izan ispilu aurrean dena edo parekoei erreparatzen diena. Bide horretan ugariak dira poemek dakarzkiguten gaiak, baina bereziki aipagarri dira erorketa edo negarra bera hizpide dutenak eta, horrenbestez, nolabaiteko mina darienak. Halaber, atentzioa ematen dute ni poetikoa izatez pertsona ez den bigarren pertsona bati zuzentzen zaion poemek. Emari olerkia, besteak beste, horren eta arestian aipatutako zaurgarritasunaren aitortzaren adibide dela esan genezake: “Beldur naiz zure ondorioez, / soinean dakartzazun olatu harroez”, diotse malkoei.
Halere, gaineratzekoa da hitzok ez direla erorketaren kontaketa soil. Nabigazioaren nondik norakoak biltzen dituen Bitakora ataleko mareen dogmak eta aingurak baliatuta, liburua biltzen eta biribiltzen duen zentzua aitortzen baita: hots, jopuntuan maskulinitatearen azterketa jartzen dela ere esan genezake, baita honekiko disekzio zorrotza egiten dela ere. Gauzak horrela, aurretiaz marraztutako bideei jarraitzeari utzi eta bestetzuk probatzeko gonbita da oiartzuarrarena: “Koordenadarik gabeko norabidea hartu dugu, / itsasoa atzean utziz / ibai berrien bila”. Mapa zaharrak baztertu eta bide berriak marratzeko gonbita, alegia.
Kontra
Ane Zubeldia Mangriñá
Susa, 2025
----------------------------------------------------------------------------------
Hatz-mamiekin jarraituta irakurtzeko azalerak bildu ditu Ane Zubeldia Magriñák bere lehen poema bilduman: ur gainak, zuhaitz... [+]
Beste zerbait
Danele Sarriugarte
Consonni, 2025
------------------------------------------------------------------------------------------
Zazpi urte pasatu dira bigarren eleberria argitaratu zuenetik eta hamaika lehenengo liburutik. Bitarte honetan, baina, letrei... [+]
Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025
------------------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]