Duela mende erdiko haurtzaroa


2024ko otsailaren 16an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Begi bat kokotean
Juan Kruz Igerabide / Elena Odriozola
Ediciones modernas el embudo, 2023

--------------------------------------------------------

Umetan, atzera begira egoten nintzen maiz. 'Begia aterako zaik kokotean', mehatxatzen ninduan apaizak, elizan atzera begira ikusten ninduelako”. Hitz horiek ematen diote hasiera Igerabideren liburu honi; atzera begira haurtzaroaren kontakizun pertsonal eta hunkigarria da, baina baita soziala eta umoretsua ere.

Oso gutxi dira gure artean autobiografiak, are gutxiago haur eta gazteentzako obretan –hau da, nik uste, aurrenekoa edo aurrenetakoa– eta, alde horretatik, liburua, estiloa, gertakariak, narrazioa… klasikoa izanik, berritzailea dugu.

Juan Kruz Igerabide Adunan sortu zen 1956ko martxoan. Eta Joxe Arratibelek 1980ko hamarkadan esaten bazuen gehiago aldatu zela mundua azken 80 urteetan aurreko bi mila urteetan baino, Igerabidek erakusten digu are gehiago aldatu dela Adunan sortu zenetik gaur arte. Izan ere irakurleak 1960 eta 70eko hamarkadetan Gipuzkoako herri txiki batean haurrak nola bizi diren ikusi ahal izango du, nola jolasten zuten, nola bizitzen zuten normaltasunez heriotzaren presentzia, nolakoa zen eskola eta nolakoak lagunak eta haurren arteko harremanak. Belaunaldi baten kontakizuna, memoria, azaltzen digu Igerabidek obra honetan, baina baita berea ere, Juan Kruzena, amaren galera, aitaren bizimodu gogorra, gaixoaldiak, eskolarizazioa…

Liburua atal laburretan egituratuta dago, bakoitzean gertakari edo pertsonaia baten inguruan mintzo zaigu egilea, bere lagunak, herriko eskalea, jaunartzea, gaixoaldiak, gustuko arropak; hots, era guztietako oroitzapenak azaltzen dizkigu, XXI. mendeko irakurleari bitxiak eta, beharbada, sinesgaitzak zaizkion istorioak ere bai. Horiek guztiak Elena Odriozolaren ilustrazio xumeekin, liburuaren tonua eta estiloarekin bat eginik.

Begi bat kokotean, beraz, memoria liburu bat da, duela mende erdi pasa Euskal Herria nolako zen erakusten digun lana, baina baita irakurlearengan tristura, irribarrea, ezagutza eta jakin-mina sortarazten dituen liburua ere; Igerabidek narrazio zaindu eta, era berean, arinaren bidez irakurlea eramaten baitu bere haurtzaroko txoko ilun eta argietara, alai eta tristeetara, bere historia kontatuta baina baita belaunaldi batena ere.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Liburu ktitikak
Bizitzaz eta beste

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025

------------------------------------------------------------------

Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Gu, jende berria, jende zaharra

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022

-----------------------------------------------------

Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]


Negu gorrirako ipuina

Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025

------------------------------------------------------------------------

Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]


Bizitzaz eta beste

Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------
 
Zaila da nobela hau definitzea, abenturazkoa da, iniziatikoa, filosofikoa, ekologista; baina horiek baino gehiago, edo horien guztien ondorioz, nobela... [+]

Hitzak mailu

SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------

Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]


Igeri ala ito

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024

------------------------------------------------------------------

Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]


Arlote alprojak edo langabe arruntak?

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025

------------------------------------------------------------

George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]


Oraindik gara mitiko

Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022

-----------------------------------------------------------------

This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.

Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]


Libra zaitez beti azal zurien eraginetik

Txori Gorri. Andre siux baten  idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022

-------------------------------------------------------------

Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]


Desberdinak gara

TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025

--------------------------------------------------------------------

Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]


Utopia akuilu

Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025

-----------------------------------------------------------

Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]


Hezurrak eta muina

hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025

-------------------------------------------------------
 
Ildaska gorridun larrua, kimu sortu berria edo muin kolore biziduna. Liburuak dakarkigunaren aieru da azala, sortzeaz mintzo baita Ane Labaka Mayozen... [+]

Puntadaz puntada aldatzen

Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025

-----------------------------------------------------------

Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]


Gure iragan femenino eta feministaz

Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024

----------------------------------------------------------------

Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]


Eguneraketa berriak daude