Udal hauteskundeak pasa eta astebetera, badirudi prest gaudela aztertzeko hauteskunde berri hauek utzi dituzten emaitzak, datozen lau urteetan udalerrien politika instituzionala markatuko dutenak. Azterketa posible guztietatik kezkagarriena, zalantzarik gabe, Herrialde Katalanetan eskuin muturrak izan duen gorakada da.
Vox eskuin muturreko alderdiak 395 zinegotzi lortu ditu Kataluniako, Valentziako eta Baleareetako herri eta hirietan. Kataluniako autonomia erkidegoan 3 zinegotzi izatetik 124 izatera igaro dira, 114.413 boto irabazi dituzte 2019ko hauteskundeekin alderatuta, eta botoen %5,01 lortu dituzte. A priori sinets dezakegu hori guztia procès-aren erreakzioaren eta independentismoaren gorakadaren ondorio besterik ez dela. Hala ere, uste dut irakurketa oker eta autokonplazentea dela.
Vox lau hiriburuetako osoko bilkuretan sartu da: hiru zinegotzi Tarragonan, bi Bartzelonan eta Lleidan, eta bat Gironan. 20.000 biztanletik gorako Kataluniako gainerako 63 udalerrietan, berrogei udaletan lortu dute ordezkaritza, batez ere Llobregat Beherea, Vallès Occidental eta Tarragonès industria-eskualdeetan.
Datu horien arabera, Santiago Abascalen alderdiak ordezkaritza lortu du aurkeztu den Kataluniako 133 udaletatik 76tan. Herrialdean 947 udalerri daudela kontuan hartuta, Voxen eskuin muturra horien %8an bakarrik egongo da, baina zifra hori ez da gutxietsi behar, kontuan hartuta udalerri horiek biztanleriaren %65 biltzen dutela, hain zuzen ere.
Eskuin muturra hazten ari da hauteskundeetan parte hartzetik kanpo utzitako auzokideen aurkako gorroto diskurtsoei esker
Bi gai dira funtsezkoak emaitzak ulertzen saiatzeko eta lehenbailehen horiek lehengoratzen hasteko. Lehena da Voxek boto gehienak lortu dituela errenta baxuko auzoetan. Hala ere, ez da ahaztu behar emaitza oso onak lortzen jarraitzen duela oso errenta altuak dituzten auzoetan ere, Bartzelonako auzoetan, esaterako. Eta zera galdetzen diogu geure buruari: nola lortu dezake klase popularren botoen zati handi bat, señoritoek zuzentzen duten eta klase popularren interesen aurkako neurri ekonomikoak defendatzen dituen alderdi batek?
Bi faktorek azaltzen dute. Lehenik, auzo horietako arazoak konpontzeko auzokideek erantzun eskasa izan dute azken hamarkadetako gobernuen aldetik. Hau da, Vox zigor eta antisistema boto bihurtu da jende askorentzat. Bigarrenik, abstentzio orokor handia izan da –bereziki leku horietan–, Katalunian %44,44koa izan baita –2019an baino bederatzi puntu gehiago–, eta leku askotan ordezkaritza lortzea erraztu dio.
Bigarren gaia da okupen, inoren kargura ez dauden adin txikikoen eta komunitate migratzaileen aurkako diskurtsoa. Horri esker, ezkutatu egin ditu jendartearen aurkako proposamenak, eta babesa irabazi du baztertuenak elkarren aurka jarrita. Ultraeskuinak botoen %11 baino gehiago lortu dituen Kataluniako zortzi udalerrietatik bostetan, migratzaileak herritarren %12,5 eta %35 artean dira. Ondorioa argia da: eskuin muturra hazten ari da hauteskundeetan parte hartzetik kanpo utzitako auzokideen aurkako gorroto diskurtsoei esker.
Amaitzeko, bi egitate nabarmendu behar dira: Ciudadanosek 220 zinegotzi eta 155.808 boto galdu ditu aurreko udal hauteskundeekin konparatuta; hamar zinegotzi bakarrik lortuta, bazterreko alderdia izatera pasatu da, eta Voxek etekina atera dio horri. Azkenik, eta nire ustez kezkagarriena dena da, bere diskurtsoa gero eta txertatuago dagoela boto-emaile gazteenen artean. Beraz, egoera ikusita, argi dago estrategia poliedrikoak behar direla eskuin muturraren erreakzioa geldiarazteko, beranduegi izan baino lehen.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Talentu faltaren mamua da azkenaldian ekonomiaren ikuspegi kapitalista hegemonikotik ezarri nahi diguten eta denek ontzat eman behar dugun ideia nagusietako bat. Arazo artifiziala da, eta ikuspegi oso elitistatik, gure egunerokoan ez dagoen denon arazo bihurtu nahi... [+]
Urteak ziren elkar ikusten ez zutela. Kalean elkarrekin topo egiten ez zutela. Egoera kanpotik ikusita, bi ezagun besterik ez ziruditen. Atzean daude, oso atzean, gaztaro hasierako urte bizi haiek, non kuadrilla bereko lagunak ziren. Non eguna eta batez ere gaua konplizitatez... [+]
Energia politikek haserreak eta desadostasun sakonak sortu dituzte ekologisten artean. Ez da gauza berririk. Hemen eta atzerrian. Hemen eta orain, nabarmen. Duela bi urte, 2023ko udaberrian, gure ikerketa taldeak (ekopol.eus) hiru mahai-inguru antolatu zituen Donostian,... [+]
Momentu honetan, eta buruileraino, Adimen Artifizialari buruzko erakusketa erraldoi bat ikusgai da Parisko Galerie nationale du Jeu de Paume museoan, izenburu honekin: Mundua, Adimen Artifizialaren arabera. Erakusketa horretan, hainbat arte obra garaikide agertzen dira,... [+]
Zurea ez da ekologia, zurea ideologia da!”. Espainiako oposizio buruaren hitzak dituzue, oraingoan itzalaldia aitzakia hartuta. Zer den ideologia hitza desitxuratzea; trantsizio energetikoa edota energia politika, hitzak dioen moduan, politika hutsa delako. Kapitalismoaren... [+]
Herriko liburutegian, teknologiaren inguruko espazio ireki batean hartzen dut parte. Aurrekoan, haurrentzako robotika proiektu bat sortzeko Arduino plaka erabiltzen ikasi nahi zuten bi emakume gerturatu ziren, bata programatzailea, bestea ni bezalako kuxkuxeroa. Hirurak jarri... [+]
Ertzain talde bat bi gazte jipoitzen ileapaindegi batean. Lokal barrura sartu dituzte, San Frantzisko kaleko segurtasun kamerek polizia gehiegikeriak filmatu ez ditzaten, baina seguruenik ez zuten espero negozio horrek ere segurtasun kamera zuenik. Bilboko Kontseilu... [+]
Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]