'Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da' | Karmele Igartua | Pamiela, 2022
'Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da' | Karmele Igartua | Pamiela, 2022
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Pamielak 2022an argitaratu duen liburuak Igartuaren hiru poema- liburu barnebiltzen ditu (Hitzak orbainetan, Denbora enaren hegaletan eta Itsaso kontra bat). Tere Irastorzaren sarrerak emango digu bidaia honetara ongi etorria, eta Karmele Igartuaren sentsibilitate eta begiradaren nondik norakoak kokatuko dizkigu bere bizitzako elementu garrantzitsuen zertzelada batzuk ematearekin batera. Poema liburu bakoitzaren jatorrizko portadak irekitzen du atal bakoitza autorearen ibilbide literarioaren omenaldi gisa.

Denbora luzez mesanotxean edukitzeko liburua da. Poema bat irakurtzeak beste batekin jarraitzeko gogoa pizten badu ere, badaude irakurri eta dastatu, miazkatu, tragatu eta digeritu behar diren piezak ere: sakonak, iradokitzaileak eta gorputzean erreberberazio moduko bat sortzen dutenak. Tarte batez barruan geratzen diren horietakoak.

Liburuaren izenburuak esaten duen moduan bizitzeko eta sentitzeko idatzi ziren poemok, eta bizitzeko eta sentitzeko asmoarekin irakurtzen dira. Gai unibertsalez idazten du autoreak: bizitzaz, heriotzaz, bakardadeaz, denboraren joanaz, askatasun nahiaz… Baina modu partikular eta estilo zuzenean idazten ditu. Unibertso propio bat du autoreak, gauzak esateko modu originala eta hitz- jolas errazetatik urrun proposamen landu eta bereziak egiteko gaitasuna duena. Poemaren formekin jolas egiten du, itxura eta bistara ere efektu bat bilatuz.

Itsaso kontra bat liburuaren istorioa bereziki hunkigarria da. Izan ere, autoreak bizi izan zuen gaixotasunak hil ostean argitaratu zen. Argazkiak eta eskuizkribuak ikus ditzakegu eta idazketaren prozesuan bizitzak duen eragina agertze aldera poemetan egin zituen aldaketak nabarmentzen dira. Gaixotasunaz, heriotzaz, minaz, ospitaleaz hitz egiten du hemen. Baina sortzen dituen irudietan edertasuna aurkituko dugu egiten dituen galderen erantzunik topatuko ez dugun bezala. Atal honetan poema bakoitzetik hitz bat aukeratu eta definizio poetiko bat egiten dio; erritmoa aldatzen du, atentzioa irekitzen du eta hitz arruntei dimentsio zabalagoa ematen die.

Esperantzak eta disdirak inguratzen du, hala ere, liburuaren tonua. Heriotzaz hitz egiten duenean ere bizitzaz ari dela irudituko zaio irakurleari eta bizitzari ere abesten dio zuzenki: Bizia dator senean / gogoan / sabel barrenetan, / taupada bat da/ taupada laguna behar duena.

Izugarri gustatu zait hiru liburuak batean jasota izatea. Mesanotxean daukat oraindik liburua. Hautsa hartzen barik neguari tristura eta grisa kentzeko pilula gisa gauero behar dudan dosia hartzen jarraitzeko prest.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Aberria eta hil

Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025

------------------------------------------------------------------

Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]


Liburu ktitikak
Bizitzaz eta beste

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025

------------------------------------------------------------------

Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Gu, jende berria, jende zaharra

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022

-----------------------------------------------------

Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]


Negu gorrirako ipuina

Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025

------------------------------------------------------------------------

Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]


Bizitzaz eta beste

Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------
 
Zaila da nobela hau definitzea, abenturazkoa da, iniziatikoa, filosofikoa, ekologista; baina horiek baino gehiago, edo horien guztien ondorioz, nobela... [+]

Hitzak mailu

SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------

Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]


Igeri ala ito

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024

------------------------------------------------------------------

Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]


Arlote alprojak edo langabe arruntak?

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025

------------------------------------------------------------

George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]


Oraindik gara mitiko

Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022

-----------------------------------------------------------------

This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.

Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]


Libra zaitez beti azal zurien eraginetik

Txori Gorri. Andre siux baten  idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022

-------------------------------------------------------------

Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]


Desberdinak gara

TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025

--------------------------------------------------------------------

Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]


Utopia akuilu

Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025

-----------------------------------------------------------

Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]


Hezurrak eta muina

hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025

-------------------------------------------------------
 
Ildaska gorridun larrua, kimu sortu berria edo muin kolore biziduna. Liburuak dakarkigunaren aieru da azala, sortzeaz mintzo baita Ane Labaka Mayozen... [+]

Puntadaz puntada aldatzen

Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025

-----------------------------------------------------------

Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]


Eguneraketa berriak daude