Linterna piztu ta barrura
Ohikoa izaten da argien itzalei buruz jardutea literaturan, pertsonaia baten alde iluna azaleratzea, zibilizazio baten ajeez edo bizimodu ezkutuaren gorabeherez aritzea. Baina Arrate Egañak kontrako norabidea hartu du Itzalen distira ipuin bilduman: laino beltzen artean beti ager daitezkeelako eguzki izpiak.
Izenburuak markatzen dizkigu, beraz, abiapuntua eta ipuinok partekatzen duten haria, bestela, askotarikoak direlako testu hauetako gaiak eta egoerak: kartzelan bizitakoa kaleratzean, etorkizunerako aholku artistikoak, bizitza eta heriotzaren arteko igarobidea, besteen onarpenerako egindakoak, familia loturak eta etenak, adiskidetasunaren eta maitasunaren artekoak, menpekotasunaren zamaren kudeaketa, eta gazteen justizia ekologikoa.
Zortzi narrazio dira guztira eta protagonistak ere ez dira ohikoak: kartzelatik irten berri den gizona, leihotik begira bizi den andre zaharra, elizara hileta prestatzera doan alaba ateoa, erretiratuentzako txangora doan bakarzalea, gurasoenetik alde egitear dagoen gaztea, irakaslearentzat detektibe den institutuko ikaslea, galdutako bizitza berreskuratu nahi duen seriezalea, eta animaliak maite dituen ekologista beganoa.
Deseroso sentiarazi naute Marquez, Ordezkoaren teoria eta Final Destination ipuinek, bertan gertatzen direnek giro arraroa sortzen dutelako, sozialki arbuiatzen diren portaerak daudelako tartean, eta, horrenbestez, etika edo moralari buruzko debate filosofikoak egiteko aukera ematen dutelako bertan azaldutakoek.
Norena da ohe hau?, Nigan bizi den beste hori eta ‘Mercy’ eman narrazioekin ordea, irribarrea etorri zait ahora. Izan ere, egoerek min eta atsekabetik duten arren, erraza da uneren batean protagonistarekin enpatizatzea. Denok izan dugu inoiz antzeko pentsamendu edo sentimendu kontraesankorrik.
Lolitaren ama-rekin, literatura irakasle bat dagoenez tartean, nire irakasle-lankideekin eta nire ikasleekin partekatzeko gogoa sartu zait (ez dut egin, oraindik). Eta Itzalak ipuina da bilduma honen bihotza, itzal asko elkartzen direlako teilatu beraren azpian, familia normal baten baitan; bizitza askoren inflexio-puntu paraleloak. Sorpresa polita izan da liburu hau, bitxia, ederra eta gomendagarria.
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]