Erabili eta botatzeko bizitzak
Erromako kale gorrian, Ponte Sistoren azpian, Tiber ibaiko uretan indarrak xahututa itotzeko zorian dagoen enara salbatzea lortzen du Riccetok. Indarrak xahututa txakurren gisan igeri-ezinean dabilen Genesio txikia, aldiz, ezingo du salbatu, Erromako kale gorrian, Ponte Sistoren azpian, Tiber ibaiko uretan. Bi eszena horien arteko urteen kontaketa da Kale gorriko umeak eleberria. 1955ean argitaratu zuen Pasolinik eta Igelaren eskutik Fernando Reyk euskaratuta iritsi zaigu 2022an.
Gibelsolasa Harkaitz Canok idatzi dio beti bezain zorrotz. Merezi du irakurtzea. Canok gogoraraziko digu Pasolinik ez zuela askatasuna abstraktuan ulertzen. Praktikan “askatasun bakoitzak bere morrontza propioa ernaltzen duela”. Bada, katramilatutako askatasun eta morrontzen harreman hori darama Pasolinik indarkeriazko eremurik txiro, prekarizatu eta desjabetuenaren erdira.
Eremu horretan kokatzen du idazleak irakurlea aurreabisu eta beroketa ariketarik gabe. Bigarren Mundu Gerraren ondorengo hondakinen artean kokatzen gaitu begirale huts. Behera etorriko den eskolan “egonak ziren lehenbizi alemanak, gero kanadarrak, gero errefuxiatuak eta, azkenik, etxegabetuak, Riccetoren familia, esaterako”. Eta eraikinen erorkinen artetik begira-bezala, eszena batetik bestera Riccetoren atzetik-edo egiten dute aurrera orriek etenik gabeko txantxetan eta etenik gabeko bortxaz, kaleko umeen eta kaleko animalien artean.
Leku berean da enara berriro hegaldatzen eta Genesio betirako galtzen. Eta Pasoliniren kale gorrian bien arteko muga lausotu egiten zaigu. Bataren bizitzak ala bestearen heriotzak, bat-berak ere ez du gehiegi axola, baina axola duen apur hori da eleberrian inporta duen guztia. Izan ere, esaten da animaliak langile klasekoak direla, eta gizakiak egiten direla sarriegi deshumanizatu. Bada, enararenganako xamurtasunak eta Genesiorenganako ezintasunak osatzen du halako gizatasunik gabekoen klasea. Batak ezin hegan egin eta besteak ezin igeri, indarkeriaz bilakatzen dira erabili eta botatzeko bizitzak. Bizitzak, eleberriak ikustarazten dizkigunak.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]