Udalari kontu eske umeen aisialdia euskaraz berma dezan

  • Irungo guraso elkarteek eskakizun bat luzatu diote herriko udalari, haur eta gazteen artean euskararen erabilera bermatzeko zailtasunak daudela ikusita. Pandemiak euskararen errealitate kaskarra are gehiago bistarazi duela diote. Zentzu horretan, udalerriko egoera soziolinguistikoaren analisia aurkeztu eta aisialdi esparruan esku hartzeko laguntza eskatu diote udal gobernuari.

Irungo hainbat ikastetxetako gurasoak elkartu dira udalari euskarazko zerbitzu gehiago eskatzeko. Gurasoek argi dute eskola ez dela nahikoa seme-alabak euskalduntzeko. Argazkia: Dani Blanco.
Irungo hainbat ikastetxetako gurasoak elkartu dira udalari euskarazko zerbitzu gehiago eskatzeko. Gurasoek argi dute eskola ez dela nahikoa seme-alabak euskalduntzeko. Argazkia: Dani Blanco.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Euskal Herriko joera orokorrari jarraiki, Irungo haurrek ere eskola dute euskara erabiltzeko esparru nagusi. Bertako guraso elkarteen esanetan, egoera horrek “zailtasun ugari” dakartza ikasleen jabekuntza linguistikoan. Izan ere, Irungo hezkuntza guneetan D eredua gailentzen den arren, kale zein etxeetako joerek oso bestelako errealitatea erakusten dute. “Argi dago eskolan egiten dena ez dela nahikoa”, ziurtatu dute euskararen kale erabileraz kezkatutako gurasoek. Elkarteon ustez, udalak gaur gaurkoz bultzatzen dituen ekimenak lagungarri bai, “baina ez dira gabezia betetzeko aski”. Haur, gazte eta gurasoek egiten duten esfortzuak eskolatik kanpo ere bere isla merezi duelakoan daude. Ondorioz, ahalegin handiagoa eskatu diote udalari.

Eneko Oiartzabal Gerriko (Lezo, 1982) Txingudi Ikastolako Guraso Elkarteko kidea da. Kontatzen duenez, joan den ikasturtean kide berriak sartu ziren bertan, seme-alaben euskararen inguruko kezka azalduz. Urtean bi aldiz alkatearekin bilkurak egitea eta zenbait batzordetan parte hartzen hastea ebatzi zuten, bai eta aukera hori udalari ardurak eskatzeko baliatzea ere. Zehazki, aisialdi eta kirol jarduerei lotutako eskaera luzatu zuten, gainontzeko guraso elkarteak ere jakinaren gainean jarri ondoren. Ikastetxe publiko guztietako guraso elkarteen babesa jaso dute ordutik, eta gerora, udaleko Kultur, Kirol eta Gaztediaren Batzordera helarazi zuten eskaera; zinegotzi, kirol-elkarte eta gurasoen mahaira, hain zuzen ere.

Pandemiak kaskartuta

Euskararen erabilera Irunen pozik egoteko modukoa ez bazen, COVID-19ak “lehendik zeuden zailtasunak areagotu” dituela ziurtatu dute gurasoek. Iazko udaberriko itxialdian jarri dute azpimarra, ikasleak ia sei hilabetez eskolarik gabe egon ziren sasoian. Horrek gazteenen euskara maila nabarmen okertu duelakoan daude; “Irungo gazte eta haur ugariren euskararako eremu bakarra eskola baita”, azaldu du Oiartzabalek. Halaber, hezkuntza komunitateak eta udalak orain arte egindakoa “motz geratzen dela” dio.

Datu kezkagarriak

Gurasoek udalari aurkeztutako txostenak hainbat datu biltzen ditu, hala nola, Siadeco enpresak Irungo Udalarentzat 2018an egindako Euskara Sustatzeko Ekintza Planarenak nahiz Soziolinguistika Klusterrak Eusko Jaurlaritzarentzat egindako Arrue proiektuaren ikerketarenak. Bertan ikusten denez, euskara kaskar samar dabil erpin guztietatik begiratuta: etxeko zein lehen hizkuntzan, bilakaeran, kale erabileran, ikastetxeetan, eta hizkuntza-konpetentzian. Lezoarraren hitzetan, “etxe euskaldunetako haurrek ere uste baino lehenago galtzen dute euskara”; fenomeno kezkagarria, inondik inora. Bigarren Hezkuntzara heldu aurretik “nahiko ukituta” ikusten du Oiartzabalek lehen hizkuntzaren erabilera: “Galera azkarra izan ohi da, eta berreskurapena, berriz, motela”. Egoerari buelta eman nahian, ikasleen euskara-erabileran eragin handiena duten esparruen zerrendari erreparatu diote guraso elkarteek, eta horrela jabetu dira eskolaz kanpoko jarduera antolatuek badutela eragina seme-alaben hizkuntza-ohituretan.

Aisialdiko bultzada

Oiartzabalen iritziz, aisialdiak gaztaroko laugarren zutabea osatzen du; familiaren, eskolaren eta lagunartearen ostean. Aisialdiak nerabeen bizitzan pisua irabazi ahala, eskolaren eta gurasoen eragina txikitu egiten da. Hori horrela, hizkuntza erabileraren eta aisialdiaren arteko korrelazioa adinaren poderioz indartzen denez, Irungo gurasoek berebiziko garrantzia esleitzen diote esparru horretan euskararen aldeko interbentzioa egiteari. Haurren kasuan, gainera, begiraleak erreferente garrantzisuak direla uste du Oiartzabalek, “gurasoek eta irakasleek baino rol miresgarriagoak” izan ohi dituztelako.

Argazkia: Dani Blanco.
Asimetria linguistikoak

Udalak, orokorrean, “besteekiko parekotasunean” eskaintzen omen ditu euskarazko jarduera antolatuak. Asko jota, euskarari eta gaztelaniari pisu bera ematen zaielakoan dago Oiartzabal. Bere aburuz, ekitatearen printzipioari jarraiki, “egoera berean ez dauden biri gauza bera emateak desoreka betikotzen du”. Zentzu horretan, udalak euskararen alde antolatzen dituen jarduerak “euskara sustatzeko ekimen puntualak” eta “eskaintza orokorretik apartekoak” direla uste du. Zinezko aldaketa gauzatzeko, esku-hartze jarraitua eta orokortua galdegiten dute gurasoek.

Eskaera zehatzak

Haur eta gazteen errealitate sozial osoan eragiteko beharrizana seinalatu dute gurasoek, eta horrekin batera, “eskolaz zein etxez gaindiko eremuetan euskararen sustapenerako plan baten ezinbestekotasuna” ekarri dute gogora. Esfortzu instituzionala indartzeko eskakizuna arrazoitzeko, Irungo guraso elkarteek aurrez aipatutako datuak zerrendatu dituzte, eta eskaera zehatzak jarri dituzte mahai gainean. Hala, haur, gazte zein familientzako kultur-programazioan –antzerkiak, kontzertuak eta ipuin kontaketak– eta aisialdiko jarduera antolatuetan –kirola, musika, dantza, kiroldegiko ikastaroak– euskararen aldeko apustua egitea eskatzen diote udalari. Zehatz-mehatz, ondokoak dira eskaerak:

Lehenik, 16 urtera arteko haur eta gazteentzako zein familientzako aisialdi eta kultur programazioa urte osoan zehar indartzea, euskarazko eskaintza osoarekin. Bigarrenik, 16 urtetik beherakoentzako kiroldegiko ikastaro guztiak euskaraz izatea. Hirugarrenik, enpresa, elkarte edota kolektiboek udalaren dirulaguntzak jasota eskaintzen dituzten 16 urte artekoentzako jarduera eta ikastaro antolatu guztiak euskaraz ematea. Hori berehalakoan betetzea ezinezkoa balitz, epe motzean lortu ahal izateko konpromisoa hartzea galdegiten dute, udalak sortutako programan elkarteen parte-hartzea sustatuta. Azken plan horren oinarriak honakoak izan beharko liratekeela uste dute guraso euskaltzaleek: alde batetik, udalak entitateei hainbat zerbitzu eskaini behar lizkiekeela diote, hala nola, karteldegia, inprimakiak eta bestelakoak euskaratzeko eta itzultzeko zerbitzua, euskara ikasteko edota hobetzeko doako ikastaroak zein hizkera teknikoan trebatzeko liburuxkak banatzea. Entitateei dagokienez, zentzuzko epeetan zehaztutako konpromisoak bete beharko lituzkete trukean.

Laugarrenik eta azkenik, Irungo eta auzoetako jaietako barraka eta puzgarrietan euskararen presentzia bermatzeari eman diote garrantzia; hizkuntza paisaian, jendaurreko langileetan, musikan eta abar. Horretarako, beharrezko laguntza eskatzen diete udal zerbitzuei. Paraleloki, puzgarrietan begirale aritzen diren gazteei haurrekin euskararen erabilera lehenesteko konpromisoa eskatzea ere gogoan izan dute.

Erronka linguistikoak

Eskakizunok badute zentzurik Irungo Udalak 2018-2022 urteetarako egindako Euskara Sustatzeko Ekintza Planaren baitan, eta hain zuzen ere, horren aipamena egin dute Irungo gurasoen elkarteek. Bertan azaltzen diren zenbait erronka estrategiko izan dituzte ahotan. Esate baterako, planeko hirugarren erronkak “Euskal hiztun berriak sortzea eta euskal hiztunen artean erabilera esparruak zabaldu eta indartzeari” egiten dio erreferentzia. Horren baitan, “euskara ikasteko erraztasunak eman, eta horretarako, egokiak diren baliabideak aurreikustea” legoke. Bosgarren erronkak erabiltzaileek euskaraz aritzeko duten eskubideari erantzuten dio: “Bezeroekin harremanetan euskara erabiltzeko aukerak sustatzea”, hain zuzen ere. Zazpigarren erronkak, berriz, eskolaz kanpoko jardueretan jartzen du arreta, haur zein gazteei zuzendutako horiei aipamen berezia eginez: “Eskolaz kanpoko jardueretan –eta bereziki haur eta gazteei zuzentzen zaizkienetan– euskara erabiltzeko aukera zabalak eskaintzea, euren jarduna hirian garatzen duten elkarte soziokultural eta aisialdikoekiko lankidetzaren bitartez”. Hari beretik tiraka, plana gauzatzeko beharrezkoak izango diren berme zein izapide guztiak zerrendatzen ditu Irungo Udalak eta gurasoek banan-banan gogorarazi dituzte. Azkenik, 9. erronkan, “Ekitaldi soziokultural guztietan euskararen erabilera sustatu, euskarazko eta kalitatezko kultura sustatu eta euskarazko kultur produktuak ezagutarazi eta horien kontsumoa sustatu” behar litzatekeela seinalatu dute gurasoek.

Udalaren erantzuna iritsi da

Irungo gurasoen elkartea erantzunaren zain egon da Gabonetatik eta erreportaje hau idatzi eta papereko bertsioa atera eta gero iritsi da erantzuna. Oiartzabali galdetu diogu ea erantzunaz zein balorazio egin duten: "Udalak emandako erantzunak ez gaitu inondik inora ere asebetetzen, ez duelako aisialdi antolatua euskalduntzeko aurrerapausorik proposatzen. Aitzitik, bere asmoa gauzak bere horretan uztea dela dirudi, eta gurasook ongi dakigu zer esan nahi duen horrek: herriko aisialdiko elkarte eta entitate gehienetan gure seme-alabek ezingo dute euskaraz aritu. Udalak auzi honetan dagokion ardura bere gain hartu beharko luke". Ikusteko dago zein pauso emango dituzten orain Irungo gurasoen elkarteek.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskara
CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


Donostiako auzitegi batek ebatzi du zaharren egoitzako langile denek ez dutela euskarazko B2 maila eduki beharrik

Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]


Euskara, katalana eta galiziera ez dira momentuz hizkuntza ofizialak izango Europar Batasunean

Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute. 


2025-07-21 | ARGIA
Euskararen aldeko ‘jauzi’ baten alde mobilizatu dira Maulen, Donapaleun eta Baionan

Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.


2025-07-21 | ARGIA
Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia aldarrikatu dute milaka herritarrek udaletxeen aurrean

UEMAk antolatuta egin dituzte kontzentrazioak larunbat eguerdian, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboaren aurka eta euskararen alde. Euskara “benetan” babesteko “adostasun sendoak” eskatu ditu UEMAk, “euskarak eta euskaldunok... [+]


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


Eguneraketa berriak daude