Suntsitze arma pasiboa
Zer errana ematen dute hizkuntza eta teknologia uztartzen dituzten tresnek, batez ere euskalgintzaren alorrean lan egiten dutenen artean. Betidanik. Berriki, itzultzaile automatikoek dituzte bazterrak inarrosten. Izan ere, maiz sortzen dira salaketa saioak, erreminta hauek gutxietsiz eta nolabait euskararen aldeko indarraren etsai gisa aurkeztuz, eta gaiak lagunarteko nahiz profesionalen arteko solasak elikatzen ditu. Leporatzen zaie protokolorik gabe, kalitate bermerik gabe zabaldu izana, euskarazko sortzaileen ordezko bihurtzea, langabeziara bidaliko gaituztenak izatea, diglosi frendly izatea erdal kutsuko testu kaskar eta gezak sortuz. Hots, suntsitze arma masiboak dira.
Alabaina, ausart ote gaitezke beste hizkuntza guziek dutenari uko egiten euskaldunok? Ez ote dugu guk ere merezi aurrerapen guzi horiek ukaitea? Euskara hizkuntza txikia izanik, teknologiak beldurrak pizten ditu, jarrerez kezkatzea hobe genukeelarik.
"Berriki, itzultzaile automatikoek dituzte bazterrak inarrosten. Izan ere, maiz sortzen dira salaketa saioak, erreminta hauek gutxietsiz eta nolabait euskararen aldeko indarraren etsai gisa aurkeztuz"
Izan ere, paraleloan, informazioaren igorle gisa ohartzen ez bagara ere, hartzaile gisa ongi etortzen zaizkigu itzultzaileak, edozein hizkuntzatakoak, bitartekarien saihesteko eta informazioa lehen eskukoa izateko orduan, eduki batzuk zabaltzen-jasotzen ditugu zuzenean iturritik-iturrira eta komeni zaigu. Hortik, desira dezagun gurearengatik, besteen kasuan estimatzen duguna, desira diezaiogun munduari gure ulertzea, guk mundua ulertzea desiratzen dugun moldean.
Lehen ere egon dira teknologiaren inguruko kezkak. Garai bakoitzean entzun eta bizi izan ditut nihaurrek ere arrangura horiek: “Ikasleak egonen dira online, ahots automatikoek kontsignak irakurriz eta programek idazlana zuzenduz”. Bizkitartean, gaurdaino, ez didate lanik kendu, behintzat ez tresnek, eta ez dut behin ere entzun euskara ikasleak horrelako hauturik hobetsi duenik eta emankorra izan denik. Dakidanez ez da egon nehor –seriosik– itzulpenerako holako tresnarengan soilik eta osoki fidatu denik.
Bihar, ordezkatuko gaituzte gure lanetan? Itzulpena lanbide duenarentzat, ez dut uste berri ona denik, ezin uka, aldiz irakasleek biziraunen dugu ene iduriko. Izan ere, hizkuntzaren parte ez linguistikoa, subjektibitatea eta kultura, nekez du ordenagailuak menperatuko. Hitz baten hautatzea bestea baino, subjektuak egiten du. Testuinguruen eta xedeen finezia, zuzeneko afera bat da. Aterabide iraunkorragoa izanen da beti hizkuntza batean sortzea edo xede hizkuntza birsortzea. Euskal herrian integratu nahi duenak, komunitatean integratu beharko du eta, goiz ala berant, hizkuntza ikastera helduko da, beste gisaz, denbora galduko bailuke itzulpenetan, ez bailuke parekoa sakonki ulertuko, finezia galduko lukeelako eta sustut testuinguruaren parte handi batek ihes eginen liokeelako, hala nola komunitatearen erreferentziek, modak, iraganak, erlazionatzeko moldeak.
Izatekotan, hau da arazoa: komunitateak aski trinkoak ez diren lekuetan, eremu erdi des-euskaldunduetan, nola eginen da mantentzeko presio sozial aski handia euskara ikastearen beharra hain gutxi den tokian? Garbiki errateko, hemen euskaraz ari da kontzientzia eta borondate politikoa duen pertsona, bestela ez baita deus horretara akuilatzen gaituenik. Etorkizunean, hori aldatu ezean, euskara ikasteko hozpil denari kalitatezko tresna ematen bazaio, zergatik joanen da gau eskolara?
Dena dela, aldaketa ekarriko dute eta gainditu beharko dugu izan dezakegun erresistentzia erreflexa, atzerakada, izua, gureganatzeko, gure zerbitzurakoa izateko, ona eta aldekoa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Batzuontzat ikusezintasuna ez da berria. Edozein mailatan, edozein esparrutan. Ikusezinak gara. Asko jota, pasa gaitezke ikusezinak izatetik itzalak izatera. Zorionekoak, hazpegiak antzemanez gero. Askori egingo zaizue ezaguna. Edozein mailatan, edozein esparrutan. Baina gaurko... [+]
Setioa hausteko Palestinara janaria zeramaten aktibista batzuk atxilotuta jarraitzen duten bitartean, honako gogoeta hau:
Bigarren Mundu Gerra hasi aurretik, Hitlerrek beste herrialde batzuetako lurrak konkistatu bazituen ere, Mendebaldeko potentziek ez zuten ezer egiten... [+]
Gaur bi urte bete dira estatu sionistak Palestinako herriaren aurka martxan zuen genozidioa bizkortzen hasi zenetik. Bi urte, non haurrak, eskolak, ospitaleak eta ametsak bonben jomugan egon diren, munduaren isiltasunak krimen horiek estali dituen bitartean.
100 urte pasatxo... [+]
Gazako genozidioak presioa areagotu du entitate sionistaren kontra arlo askotan, eta sionisten konplizeetara ere heldu da. Shapir enpresa israeldarraren eskutik CAF Jerusalemgo tranbiaren proiektuan sartzea salatu du hasieratik BDZ mugimenduak. Sei urte pasatu dira jada. Gazako... [+]
Asilo-leku sakratua Erdi Aroko lege bat zen, zeinaren bitartez justizia atzetik zituztenek elizaren eta monasterioen babesari hel ziezaieketen. Akaso, bi mila urtetan ongia egin zuten apurra. Eta, jakina, ahal bezain azkar, lege hura desegitera jo zuten, desagertu zen arte. A ze... [+]
Bilboko Udalak iragarri du Lancor-Elgorriaga eta Consonni pabiloiak berehala eraitsiko dituela, eta segidan, Udalbatzan aurkeztu du lan horiek bizkortzeko proposamena, kontuan hartu gabe 80 pertsona inguru bizi direla bertan baldintza negargarrietan: euren ondasun urriak... [+]
Gaua egiten denean, eraikin asko ipurtargi bilakatzen dira hormigoizko basoan. Egunez ezkutuan gorde duten barnealdea eszena pusketetan voyeaur begibistara agertzen dira, argiztapen artifizialaren magia bitarteko. Gaueko auto zein oinezko paseoetan lurraldea eta eraikinak... [+]
1. Bernedo terrorismorik gabeko eremu bat izango da, erradikalik gabea, eta ez da mehatxu bat izango bizilagunentzat.
2. Bi aldeak proposamenarekin ados badaude, gerra berehala bukatuko da. Patriarkatuaren indarrek adostutako lerrora egingo dute atzera, bahitutako dutxak... [+]
Gero eta ahots gehiagok –ez eskuinetik bakarrik– “migrazioaren arazoari” ausarki helduko diotela aldarrikatzen dute. Narrazioa nahi baino ezagunagoa da: lanpostuen, zerbitzu publikoen eta baita etxebizitzaren gaineko lehian ere, baliabideak omen direlako,... [+]
Kosta egiten da hitz autorizatuak eraikitzea gaur den egunean, nahiz eta hitz horiek zerbaiti buruzko ezagutza sakona duten pertsona batzuenak izan. Maria Teresa Andruetto idazle argentinarrari entzuna nion ohartarazpena: jakintzarekiko eta lan iraunkorrarekiko... [+]
Hasiera batean, memea ez nuen behar bezala ulertu, hitz hori entzuterakoan gustu txarreko irudiak zetozkidan burura, ustez grazia egin behar lidaketenak. Memeka zebilen mundu guztia nire inguruan, mugikor bidez irudi horiek igorriz, nire ustetan hutsalkeriak zabaltzeko besterik... [+]
Onartzen dut sare sozialek nahi baino denbora luzeagoa kentzen didatela hainbatetan, eta guztiak ezabatzeko ideia buruan ibiltzen dudala maiz. Debate antzuak gogaikarriak eta bortitzak iruditzen zaizkit batzuetan, eta geroz eta zabalagoa den eskuin muturreko ideien presentzia... [+]
Heziketan egin beharreko aldaketak etengabe dira hizpide, gizarte-eraldaketari begira heziketak duen garrantziaz jakitun, horra begira jarri beharra duelako modu batean ala bestean bizitza-eredua aldatu nahi duen edozeinek. Eginkizun horretara jarritakoan, baina, curriculumaz... [+]
Txikitan, Txiki eta Che Guevara nahasten nituen. Umetako lainoarte baten moduan gogoratzen dut, baina gerora ulertu dut: Txikik Che miresten zuen. Horregatik, haren aurpegi mitikodun kamisetarekin agertzen da bere argazki gogoangarrian, eta Askatasun haizea poema euskarara... [+]
