Disrupzioa
Urtero azaltzen dira hitz berriak, batzuetan gertaera berriekin lotuta eta besteetan aholkulari azkarrek asmatuta, gehienetan.
Aurtengo hitz berri nagusia, edo behintzat oso modan jarri dena, COVID-19 izan dela esango genuke eta jada arrunt bihurtu den hitz horrek rankingean duen lehen postua zalantzan jarri gabe, beste hitz bat azaleratu nahi dut, disrupzioa alegia.
Ez dakit Euskaltzaindiak hitz horren zuzentasunaz ezer esan ote duen, baina txosten eta testu ugaritan horrela azaltzen denez, bere horretan erabiltzea erabaki dut. Inon irakurri dut disrupzioak zerbaitekin bat-bateko etena adierazi nahi duela. Zentzu horretan, ezin uka COVID-19a oso disruptiboa izan dela, gure ohiturak, harremanak, lan egiteko erak, eta gainerakoak bat-batean aldarazi baitizkigu.
"Sare neuronalak, adimen artifiziala, datu multzo handien analisia, ikusmen artifiziala, errealitate birtuala eta areagotua, eta abar izan dira teknologian eta enpresetan disrupzioa sortu dutenak"
Gizartearen alor gehienetara heldu da disrupzioa, baita teknologiara ere. Gauden hamarkadaren amaieran lehen lerrora igaro dira teknologia disruptiboak eta oso denbora motzean urteetan jaun eta jabe izandako teknologia tradizionalak baztertuta geratu dira. Sare neuronalak, adimen artifiziala, datu multzo handien analisia, ikusmen artifiziala, errealitate birtuala eta areagotua, eta abar izan dira teknologian eta enpresetan disrupzioa sortu dutenak edota sortzen ari direnak. Bisita komertzialak, salmentak, produktu eta sistemen mantenua, bilera ez presentzialak, hizkuntzen arteko itzulpenak, produkzio-kateak eta burura etor dakigukeen edozer egiteko era aldatzen ari da.
Tradizionalki hizkuntza ingeniaritzan eta kultur industria deritzonean behar izaten zen teknologia, manufaktura industrian behar zenarekin alderatuz bigarren mailakoa zen eta nire iritzian agortu samar zegoen gainera, hau da, mende honen hasieran aurrerapen ikusgarriak egin baziren ere, gauden hamarkadaren erdialdean neke eta ezintasun zantzuak oso garbi azaltzen ziren.
Teknologia disruptiboen eraginez irauli egin da aipatu dudan egoera. Oso denbora motzean euskara eta beste hizkuntza batzuen arteko itzulpen automatiko onak lortu dira, elkarrizketa telefonikoetan euskara ere aldibereko itzulpenetan izateko bidea garbi ikusten da eta euskal artxibo fotografikoetan identifikazio pertsonal automatikoak egitea posible izango da laster, adibidez.
Eta aipatu ditudan adibide horiek bideratzeko teknologiak eta manufaktura industrian behar direnak berberak dira, lehen mailakoak dira. Beraz, disrupzioak elkartu egin gaitu industria mota desberdinetako eragileok, eta hemendik aurrera industria mota guztietan teknologia berberak erabili beharko ditugu aurrera egiteko. Balia dezagun aukera!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]
Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]