Zahar-etxeen negozio beltza
Nafarroa ez da berezia, beste lekuak bezalakoa da. Hemen ere, COVID-19ak zahar-etxeetan egindako sarraskia izugarria izan da: hildako guztien %80 zahar-etxeetako agureak izan dira, ia 450 pertsona. Zentro batzuetan, egoiliarren %40 hil da. Hala eta guztiz ere, beste probintzietako datuak oso antzekoak dira. Nafarroa, beraz, ez da oso ezberdin, oso arrunta baizik. Arrunta, baina larritasun beldurgarri honetan, dena den.
Nafarroan ez daukagu Unai Rementeria bat, eta orduan ez dugu Nagusi Intelligence Center bat izango, eta ez gara sartuko silver economy berri horretan. “Nagusientzako teknologia berriak eta zahartze-prozesuaren erronkari aurre egiteko proiektuak dira, jarduera ekonomikoa –hots, etekinak– eta enplegua sortzeko asmoarekin”. Horretan omen dabiltza Bilbon (non eta BBVA dorrean), eta agian horregatik Rementeriak zahar-etxeetako hildakoen kopurua estali izan du. COVID-19ak negozioa arriskuan jarri du, dirudienez.
"Adavir (Decathlon,
Leroy Merlin eta Alcampo-ren jabea), Domusvi (ICG arrisku-funtsarena), Idea (Opus Dei) eta abar…
Eta multinazionalak zergatik sartzen dira negozio honetan?"
Nafarroan, oraingoz, ez gara horraino iritsi: datuak hor daude, denon begietan. Eta anglizismo katetoak ez ditugu oraindik gehiegi erabiltzen. Eskubide Sozialen (izen ederra, benetan…) kontseilariak jarduera ekonomikoa (hots, enpresentzako irabaziak) ez du aipatzen zahar-etxe berriak iragartzerakoan, negozioa oso modu agerian ez erakusteko ahaleginean, ziurrenik.
Hala ere, ez gara oso ezberdinak. Irakurri dugun azken titularra: Nafarroan sektore honek 100 milioi euro mugitzen ditu urtero. Eta pandemia iritsi baino lehen Nafarroako Gobernuak kontatu zigun Iruñerrian bost zahar-etxe berri eraikiko dituztela hurrengo hiru urteetan. “765 plaza berri eta lurralde-oreka ekarriko dizkigute”, esan zuen Eskubide Sozialen (izen ederra baino ederragoa) kontseilariak. Baina nork demontre ekarriko dizkigu horrelako onurak?
Adi irakurri behar da galdera garrantzitsuenari erantzuna aurkitzeko. “Sektorean eskarmentua daukaten entitateek”. Baina… zahar-etxe berri hauek ez al dira publikoak izango? Eta zer egiten du Eskubide Sozialen (ze izen jatorra) kontseilariak proiektu hau aurkezten?
Ba ez, ez dira entitateak izango, multinazionalak baizik: Adavir (Decathlon, Leroy Merlin eta Alcampo-ren jabea), Domusvi (ICG arrisku-funtsarena), Idea (Opus Dei) eta abar… Eta multinazionalak zergatik sartzen dira negozio honetan? Eskubide Sozialen (izen oso egokia, gainera) Departamentuaren datuak oso esanguratsuak dira: itunpeko plaza bakoitzak 2.000 euro jasotzen ditu, Nafarroako diru publikoa enpresa hauetara bideratzen. Ba al dago negozio borobilagorik?
COVID-19aren garai triste hauetan... Eskubide soziala ala negozio beltza?
Eta Nafarroan gainera, Nagusi Intelligence Center (hau bai izen ederra) gabe...
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Badira aste batzuk Europar Batasuneko presidente den Ursula von der Leyenek zortziehun mila milioi euroko gastu militarraren beharraren berri eman zuela. Gastu hori Europak jasaten duen mehatxu militar bati aurre egiteko omen da, eta mehatxu horri batasunez erantzun beharra... [+]
Hezkuntza Sailak ebaluazio diagnostikoen berri eman zuen otsailean: 2023ko etapa erdikoa eta 2024ko etapa amaierakoak izan zituen hizpide. Emaitza negargarriek egiturazko arazoa dugula erakutsiko luketenez, sailak erabaki zuen tramitea bete bai (ED 23 eta 24 txosten exekutiboak... [+]
Kalean nindoan geneetan daramagun dispertsio joerara guztiz emana, bide fisiko eta curricularretatik desbideratzen zaituen abstrakzio alferrikakoren batean. Aurretik hogeita hamarrak bete gabeko neska bat. Zerbait erori zaio poltsikotik. Neska ez zen ohartu. Item bat zen... [+]
Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]
Bilboko Kafe Antzokian, hemen argitaratutako nire kolaborazioen bilduma den Zapalduon pedagogia liburuaren aurkezpenean, entzuleen arteko emakume batek bota zidan galdera. Ohikoak ditudan gaiak aletuz joana nintzen hitzaldian, eta Euskal Herriaren egungo egoeraren kezka jada... [+]
Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]
Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]
Euskadi markak, eraikuntza sektoreko ekonomiaren estrategian, “industrializazioa” mantrarako hitz gisa hartu duela jakinarazi berri du Eusko Jaurlaritzak. Etxebizitza publikoaren eraikuntzan industrializaturiko prozesu eta elementuak lan guztien %65a izatea... [+]
Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]
Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.
“Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]