Alor lexikala
Hitzen boterea azpi-baloratua da ardura. Hala diot, gehiegi edo eskas, edo desegoki erabiltzen ditugulako maiz. Alta, hitzek hil lezakete. Ez badute zinez hiltzen, berdintsu da, anestesiatu bailezakete arrazoi oro. Manu-k du ontsa ulertua, ordea, horregatik ditu ematen hitzaldiak Eliseotik, hitz bakoitza pisatuz, antzeztuz, lagunduz gorputz hizkeraz. Erretorikari emana, hitzak hautatzen ditu. Gerlaren alor lexikala eta metafora aitatiar jarraikiak. Etxeko jokoa bihurtu da zorrozki behatzea lehendakaria, bere Boris Vian airearekin, eta adieraziak oro aztertzea, detektatzea klaseko lehena erraz zitekeenaren erreferentzia historiko, kultural edo literarioak. Guk ere ulertzen dugu orain macroniera. Hizkuntza ahaltsua.
Bi hitzaldiren artetik, neurriak hartzen ditu egin behar denaz eta ez denaz, permititzen digunaz, gaizki eta ongi egin ditugunak baloratzen ditu, berak daki zer egin, noiz eta nola. Halaxe heltzen da bere boza etxe guzietaraino. Badira arau sortak, modalitateak eta bada zigor sorta, noski. Baina hain ontsa erraten du! Hortik goiti ez da zaila edozein gauzaren onartaraztea eta nor bera bihurtzea bere askatasun guzien zentsuratzaile.
Hasteko eta bereziki, denak Frantziara begira jarri gaitu. Etsai komun ikusezinaren beldurra aski izan da, batasuna sustatzeko. Muga hermetiko bihurtu du berriro, gai bakarrari buruzko informatiboei zintzilik gaitu, etorkizuna ezbaian, begiak hara. Ez dakigu gehiago gure hegoaldeko anaia-arrebez, gure ortzemuga aldatu du. Badugu aski pentsatzekorik, krisiaz, aurreikusten diren malur guziez, haurrei eginarazi behar dizkiegun etxeko lanez, eraginen dugun zor publiko abisalaz. Beharrik, kaosaren erdian, lehendakariaren ahotsak markatzen du pausoa: erran digu, Estatuak ordainduko du. Dena. Probidentzia Estatua datorkigu, sokorri, baldintzarik gabe. Beldurra sartu eta, errespetua sustatu du, eta etorkizun berria martxan eman daiteke. Eskas ditugunak (idazten dudan une honetan oraindik) biharko munduaren oinarriak dira, nazioa urtuko lukeena, baina detaile bat da, etorriko dena bere orduan. Gaurdanik, denek barneratu baitugu atzoko mundua izan zela eta bihar beste bat datorrela.
Scenario sinpleenak dira emankorrenak.
Eta ez, ez dugu batere problemarik 1940rainoko bidaia egiteko. Gogo bihotzak horretan jartzen ditugu, aplikatuz, haurrak atxikiz 50m²tan, irakaslearena jokatuz, ohiko logistika segurtatuz, telelana eginez, ateratzeko laisser-passer-ak arrakopiatuz. Galdeginez geroz, prest ginateke lorpen zenbaiten sakrifikatzeko. Harrigarria da nola amore ematen diegun erabaki guziei, ordenantzei eta dekretuei, egiten direnei eta ez direnei, ekintza super-komunikatibo inutil guziei. Adibidez, eri multzoak leku batetik bestera mugitzearen bitxikeriari, jogger-ren aktibitateen arrazoirik gabeko babesari, Paristik Marseillarainoko joan-jin misteriotsuei, garai arrunt batean inkoherenteak idurituko litzaizkigukeen egitate guziei.
Ontsa imajina daiteke, lehen eta bigarren mundu gerletan nola heldu ziren nazionalismoak supazter guzietara. Eta ez diet nik auzirik eginen ordukoei, hil ala biziko kontua denean nekez baita beste gisaz gertatzen.
Baina aizue, ez naiz bakarra denboraren kapsulan egon dena. Auzoak polizia deitu du, bitan: ene haurrak gehiegi jostatzen direlako etxeko borta aitzinean eta ondokoak zakurra sobera ateratzen. Uste du ez dakidala bera dela. Uste du ez dakidala ez nauela ikusten ahal. Ene aldetik ohartua natzaio: hondarkinak, estalkiak, plastikoak, balkoian erretzen ditu astean bitan.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]