Elikadura eskolak Durangaldeko ikastetxeetan
Durangaldeko hamabi eskola publikotako gurasoetatik sortu zen Berton Bertokoa mugimendua, 2015ean, eta eskoletako zuzendaritza taldeekin elkarlanean ari dira geroztik. “Gure asmoa hasieratik bestelako jantoki eredu bat aldarrikatzea eta eskoletan sukaldeak lortzea izan da”, azaldu digu Isa Gonzalez Durangoko Zabalarra eskolako amak. Ekimen ugari eta oso desberdinak egin dituzte plataformatik urte hauetan zehar, eta oraingoan proposamen berri batekin datoz: elikadura eskolak.
Lau saio praktiko
Otsailaren 10ean, 17an, 24an eta martxoaren 5ean elikadurarekin lotutako hainbat saio praktiko eginen dituzte Durangaldeko ikastetxeetan. Lehena, Durangoko Zabalarra ikastetxean izanen da eta elikagaien jatorriaren eta banaketa kanalen inguruan arituko dira: “Zergatik erosten ditugun elikagai batzuk eta ez beste batzuk? Korporazio handiek nola eragiten duten aukeraketan?... Lehen sektorearen eta elikaduraren inguruan kontzientziatzeko izanen da lehen saioa”, dio Gonzalezek.
Bigarren saioa Zornotzan eginen dute, eta elikaduraren ikuspuntu nutrizionalera begira jarriko dira. Hirugarrena, Zaldibarko eskolan eginen dutena, eskola-jantokietako elikadurari buruzkoa izanen da: “Hitz egingo dugu gurasook zer egin dezakegun, jangela gune hezitzaile bihurtzeko”. Azken saioa, berriz, eskoletatik jatetxera pasatuko da. Izan ere, Atxondoko Akebaso jatetxean sukaldaritza saioa eginen dute Iñigo Fuertes sukaldariarekin.
Umoretik eta talde indarretik borrokan
“Hamabi eskola gara mugimenduan, 20-25 bat pertsonek hartzen dugu parte bertan, eta ikaragarria da bertan dagoen konpromisoa eta elkarrenganako errespetua”, dio Gonzalezek. Nabarmendu du Berton Bertokoa ez dela elkarte bat, mugimendu zabala baizik, eta taldean eta elkarlanean dago indarra Gonzalezen ustez. “Asko ikasten dugu batak bestearengandik eta elkar babesten dugu, hor dago gure indarra”. Beraien ekimenetan umorea ere asko erabili izan dute, aldarrikapenak egiteko.
Hainbat lorpen txiki izan dituzte urteotako ibilbidean: esaterako, sukalderik ez zuten Durangaldeko lau eskoletatik hirutan lortu dute sukaldea. Bide horretan, giltzarri izan da mugimenduak eskualdean lortu duen babes zabala: eskualdeko alderdi politiko guztiek, sindikatuek, sukaldariek eta beste hainbat alorretako jendeak babestu dituzte mugimenduaren eskakizunak: katering enpresek menuetan tokiko eta sasoiko produktuak sartzea eta eskola bakoitzak sukaldea izatea.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]