Aldaketaren teoriak eta praktikak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Diskurtso parlamentario bikain batek ez du, berez, gauza handirik aldatzen. Negoziazio eta akordio zehaztuek ere ez dakarte, sarritan, adostu dena gero errealitatean gauzatzea. Hauteskundeetan gehiengo zabala lortuta ere, programak ez dira gehienetan betetzen, kanpainan puztu diren globoak, gero botere faktikoen arantzetan zulatu eta hustu egingo bailiran. Zeintzuk dira, orduan, aldaketa politiko eta sozial sakonen klabeak? Galdera hau testuinguru egokian kokatu beharko dugu, erantzun argigarririk lortu nahi badugu. Hasteko, aldatu nahi denaren dimentsioa eta neurria ondo kalibratu beharko ditugu, helburu horietarako aktibatu behar diren indarrak ondo kalkulatzeko.
Frantziako Estatuan Jaka Horien mugimenduak Macronen agintea krisi sakonean jarri eta atzera egin beharrean jarri duena, duela urte eta erdi luze hasi zen, arazo puntual baten inguruan –autoen erregaien prezioaren igoera–, baina hortik beste gai sozial sakonagoetara hedatu da –pentsioak, adibidez– eta itxuraz sendoa eta indartsua zen gobernuan eragin du, mugimenduaren hedadurari eta borrokarako grinari esker. Instituzioen eremutik kanpo, legeei aurka egin eta gaindituz, errepresio gordina jasoaz, baina aurrera doa arrakastaz, eta ez dakigu noraino hel daitekeen.
Bi estrategia desberdin eta, neurri batean, kontrajarri plazaratu dira Kataluniako independentzia zaleen artean: bata, ERCk ordezkatua, elkarrizketaren eta negoziazioaren bidea lehenetsiz, hauteskundeetan emaitza onak lortu ondoren, aurrean eta aurka duen Espainiako Estatuaren jarrera aldatu nahian, eta horretarako gobernu aurrerazalearen osaketa erraztu eta honekin negoziazioak burutu asmoz; bestea, aldiz, JxCat zein CUP alderdiek eta zenbait herri erakundek hauspotua, independentzia lortzeko autodeterminazioaren gauzatzea lortu nahi duena, Espainiako Estatua zein Gobernua aurka izanda ere, horietatik kanpoko palankak lehenetsiz; estatutik kanpoko eremuan jokatuz eta Katalunian bertan herritarren mobilizazioa eta instituzioen desobedientzia bultzatuz. Kasu honetan ere, prozesua irekita dago, bi posizioak lehia bizian dira eta ez dago argi zein bide nagusituko den, baina dagoeneko zenbait ondorio interesgarri atera daiteke bi bide horietako bakoitzak orain arte lortu dituen emaitzen inguruan.
Gurean ere baditugu aztertzeko modukoak, euskal presoak etxeratzearen aldeko mugimendu luze, sakon eta zabala, edo euskal pentsiodunen mugimendu berri indartsua, kasu. Greba orokorrerako deialdia izan dugu, arrazoiz eta motiboz kargatua. Herri mugimenduez gain, nazio osoko sindikatuek ere gurean mobilizazio jarraituaren, grebaren eta borroka grinatsuaren bideari ekiten diote, aldaketa sakonak beharrezkoak direlakoan, eta horiek lortzeko, parlamentarismoa eta elkarrizketa politiko konbentzionalak nahikoa ez diren konbentzimenduan. Galdera da: badago gurean, une honetan, ildo hauekin bat datorren indar politikorik? Ez ote daude bertoko indar politiko guztiak, gaur egun, balizko gobernu progresisten eta hauekiko negoziazio parlamentarioen edo “diskretoen” itxaropen dudazkoan guztiz harrapaturik? Edo bestela esanda, estatu propioa nahi duenak, dagoen estatu-estatus barruan bertan lor ditzake horretarako baliabide nahikoak? Ez al du hortik kanpoko eta gaindiko palanka indartsurik beharko?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]