Eskueran ditugun soluzio txikiak: komun lehorrak eta pixa probestea

  • Kaka eta pixa lurrarentzako ongarri bihurtzea betidanik egin badu gizakiak –duela oso urte gutxi arte– zerk eragozten dio soluzio erraz, merke, garbi eta jasangarriena berriro erabiltzea? Nagusiki tabu kulturalek. Horiek gaindituz gero –kultura batzuetan besteetan baino samurrago lortzen dena– konponbidea eskueran daukate herritar askok. Hasteko, etxean komun lehor edo konpostgilea ezartzea.

Mendebalde aberatsean gero eta hedatuago daude konpost prozesuaren zati bat zirkuitu itxian egiten duten komunak, gehienetan sistema sofistikatuagoak darabiltzate, etxebizitzetan bertan alde batetik pixa eta bestetik gorotzak bideratzen dituztenak, hauek lehortzeko biltoki berezietan, usain txarrik eta arazo berezirik gabe. Teknologia maila bateko soluzioak dira, obra eskatzen eta koste ekonomiko bat dutenak. Merkatuan asko dira eredu eta markak.

Eskueran baratze edo lur mutur handi samar bat edukiz gero –edo eginkariak ontzi hermetikoetan bertaraino eramateko modua– benetako komun lehor edo konpostgilea (toilette seche, compost toilett…) ezartzea erraz eta merkeagoa da. Horietan komunak azpian dauka ontzi bat jendeen obramenduak zerrauts, txirbil, orbel eta antzeko lehorkinez estal-tzeko. Horrela eginda inolako usain txarrik eta bestelakorik ez da sortzen. Gero ontzi hori tarteka hustu ahal izango da konpost ontzi edo pila batean, sukaldeko edo baratzeko beste edozein hondakin organikok bezala luar edo konpost bihurtzeko prozesua osatu dezan.

Sistema hau ezagutzen dute Euskal Herrian batik bat festa eta ospakizunetan probatu dutenek: Euskal Herria Zuzenean, Usurbilgo Kilometroetan, Zubietako azken kanpaldian eta abar. Badira horiek kanpinetan edo nork bere etxean finko dauzkatenak.

Konpostatze prozesua txukun eginez gero, eginkarietan joan daitezkeen hesteetako bakterio, xixare eta beste edozein izaki arazorik gabe neutralizatzen da –estolderia normalen araztegiek lortzen dutena baino hobeto– eta horrek ez du sekreturik: nahasketaren tenperatura ondo kontrolatuz gero eta denborari bere lana egiten lagata. Azkenean lurrari elikagaitzat itzultzeko prest geratzen da. Beste kontu bat da, eta beste borroka bat izanen da, salmenta komertzialerako ari den baserritarrari ez zaiola baimentzen holakorik, edozein pestizida nazkagarri libre uzten zaion arren. Gai honetan urratsen bat eman nahi duenak ondo egingo du De Klerckek gomendatu bezala Joseph Jenkinsen The Humanure handbook (Giza simaurraren eskuliburua) leituz.

Etxeko simaur guztiak kudeatzea gehitxo iruditzen zaionarentzako, bada proposamen erreformistago bat: pixa erabili etxe barruko edo balkoiko loreak bezala baratzeko landareak ongarritzeko. Beti uretan oso diluituta egitea gomendatzen dute, %5ean (litro bat pixa hogei litro uretan). Renaud Loozeren L’Urine, de l’or liquide au jardin (Pixa, baratzerako urre likidoa) liburuak oso ongi azaltzen du nola egin, landareak elikatuz  nitrogeno gehiegigatik ez erretzeko.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Hondakinen kudeaketa
Espainiako Estatuan inoiz baino ur gehiago botilaratu da, eta behera egin du Hego Euskal Herrian

2022an errekor historikoa hautsi zen Espainiako Estatuan, ia 8.700 milioi litro ontziratu baitziren, Geologia eta Meatzaritza Institutuaren estatistikaren arabera. Aurreko urtean baino 580 milioi gehiago dira horiek, eta 2019an ezarritako mugarria baino % 4,8 gehiago.


Plastiko-fabrikatzaileek iruzur egin dutela erakusten du txosten batek

Sektoreko enpresek hamarkadak daramatzate praktika sustatzen, nahiz eta ebidentziak izan ez dela bideragarria, Center for Climate Integrity-ren ikerketa baten arabera.


Zaldibarko zabortegiaren hondamendia gogoratu dute laugarren urteurrenean

Zaldibar Argitu plataformak ekitaldia egin du igandean. Ez dago berririk “euskal oasian”, adierazi dute, “Eusko Jaurlaritzak dena ondo egin zuela errepikatu zuen”.


2024-01-30 | Uriola.eus
Zorrotzara iritsiko diren lixibiatuak jo-mugan

Bilboko Auzo Elkarteen Federazioak komunikatu bat eskaini du Gipuzkoako erraustegiko lixibiatuak Zorrotzara bidaltzeko asmoaren inguruan.


Aierdik dio Artaxoan ez zela jaso behar Gipuzkoatik zetorren inongo hondakin likidorik

Artaxoako konpostatze plantara Gipuzkoatik Nafarroara bidalitako lixibiatuek Nafarroako Gobernuko eta Gipuzkoako Diputazioaren arteko hika-mika piztu dute. Ostegun honetan Jose María Aierdi kontseilari nafarrak gaitzetsi egin ditu atzo José Ignacio Asensio diputatu... [+]


Eguneraketa berriak daude