Gaztainaren ezagutza berreskuratzeko jaia Izkin
1996an sortu zuten Euskal Herriko Hazien Sarea teknikari, nekazari eta Bizkaiko EHNE sindikatuaren inguruan zebiltzan hainbat kidek. 22 urteko ibilbidean hiru alorretan aritu da batez ere lanean taldea, Joseba Ibargurengoitia kideak azaldu duenez:“Hazien inguruko ikerketa, kontserbazioa eta dibulgazioa dira proiektuaren hanka nagusiak”. Izkiko (Araba) parkean 2010 inguruan hasi zuen ikerketa taldeak, Arabako Aldundiaren babesarekin. Orduan hasi ziren bertako gaztainondoen inguruko lanketa egiten, eta lanketa horren parte izan da urriaren amaieran Izkin ospatu duten Gaztainaren Festa ere.
Gaztainondoen galera
“Gaztainondo gutxi dago Araban, eta gehienak Gorbeialdean eta Apinaizen, Izki parke inguruan”, dio Ibargurengoitiak. 300 urte baino gehiago dituzte bi gune horietako landaketek. Zuhaitzak gure historian izan duen garrantziaren adibide da Euskal Herrian dugun gaztainari lotutako toponimia zabala: “50.000 urte baino gehiago daramatza gure inguruan gaztainondoak, eta euskaldunen biziraupenerako elikagai oinarrizkoa izan da mendetan”.
Apinaizen urriaren 26 eta 28 bitartean ospatutako Gaztainaren Jaiaren helburu nagusia gaztainondoen berreskurapenerako ezagutzak zabaltzea izan da. Lehenagotik martxan zuten proiektuan, Izkiko gaztainondoen 13 hektareatatik bat aukeratu zuen Hazien Sareak, proba egin eta gaztainondoen kudeaketa eredua bultzatzeko: “Hilzorian dago gaztainondo hektarea hori, besteak beste, azken bost hamarkadetan ez delako inausketa eta mozketarik egin”. Sarearen proposamena da hektarea horretan gaztainondoen berreskurapenerako kudeaketa eredua bultzatzea eta hura zabaltzen joatea.
Festa, ikasteko bide
Extremaduratik iritsitako teknikari bat izan dute Gaztainaren Jaian gonbidatu berezi. 500 hektarea gaztainondo kudeatzen dituzte han, eta eredu horren inguruan gehiago ikasteko baliatu dute teknikariaren bisita. Hiru egunetan hamaika ekimen izan dituzte Apinaizen: gaztaina lehiaketa, bertako eta kanpoko barietateen erakusketa, gaztaina kulturaren inguruko ikastaroa, dastaketa, gaztainondoetatik ekoibilbide inklusiboa…
Hazien sareak aurrera begira ekintza gehiago antolatuak ditu gaztainari lotuta: “Urtarrilean eta martxoan ikastaroak eginen ditugu gaztainaren ezagutza, kulturari eta praktikari begira: inausketak, landaketak eta abar nola egin ikasiko dugu”.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]