Leslie Feinbergen Stone butch blues (1993) aurtengo maiatzetik dugu eskuragarri euskaraz Fermin Zabaltza itzultzaileari eta Katakrak argitaletxeari esker Mari-mutil handi baten bluesa titulupean. Jess Golberg fikziozko pertsonaiaren bizitza da liburu honetan deskubrituko duguna. Lesbiana (stone) butch edo mari-mutil (handi)a izandakoak lesbiana trans* edo emazte-gizon izanez bere gorputzean etxean sentitzea lortuko du.
Stone butch (edo mari-mutil handia) definitzeko J. Halberstam-en Female masculinity (1998) liburuan hurrengoa topatu dugu: sexu eta genero sistema binarioak kolokan jartzen dituen genero queer bat da (maskulinitate femeninoaren adierazpena eta subjektibitate transgeneroaren arteko gorputz lesbianoa; inposatutako feminitate anatomikoaren ukoa egiten duena bere maitaleei sexualki ukitzerik ez utziz).
1970eko feminista lesbianoek 1950eko eta 1960ko hamarkadetako butch-femme rolak arbuiatu zituzten heteropatriarkatuaren kopia zirelakoan. Hortaz, maskulinitate femeninoa lesbianen komunitatean debekatzeak butch batzuk lesbiana izaerarekin ez identifikatzera eraman eta transgenero kategoriara hurbil ditzake. Bidegurutze horretan topatzen dugu Jess. Itxura gogorra duen kide atsegina da. Mari-mutil izateko modu asko daudela esaten du, eta bera ez emakume eta ez gizon dela, mugak eta binarismoak gaindituz.
Kanta tristea da bertan duguna (bluesa): lesbiana maskulinoen bizipen latzak eta zenbait zapalketa eta borrokaren testigantza (hainbat intersekzionalitate izango dugu pertsonaietan). Ingurukoengandik biolentzia eta jazarpena jasango ditu, lesbofobia eta transfobia batez ere, eta desberdin/konplexu sentitzearen ondoriozko beldurra eta lotsa.
Askapen mugimendu batzuen hastapenak ezagutuko ditugu (Stonewall-en ingurukoak eta lehen sindikatuak AEBetan). Eta komunitatearen eta elkarlanaren beharra azpimarratuko ditu, bai LGTBQ mugimenduan, bai langileen borrokan.
Zapalketen aurkako nobela dela esan zuen 2003an (lesbianak, transak, langileak, beltzak, prostitutak dira pertsonaia nagusiak). Eta euskarazko bertsioaren hasieran hurrengoa dio: “Zapalkuntza, erresistentzia eta harrotasuna bizi duen norbaiten ahotsa da”. Oso liburu gomendagarria ezagutzeko eta ekiteko gogoa pizteko.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Duela gutxi euskaratu du Koro Navarrok 36ko Gerrari buruz George Steerrek idatzitako saiakera: Gernikako arbola. Gerra modernoaren landa-azterketa bat. Britaniar kazetaria izan zen Gernikako bonbardaketa munduari kontatu ziona, diskurtso ofizialaren kontrako albistea emanez. Informazioa boterea da eta botere-lehiak geroz eta muga lausoagoak ditu. Funtsean eta labur esanda, borroka hori da, hain zuzen, nobela honetan azaleratzen dena, bai... [+]
Balea Zuria argitaletxean agertzeko aski kresaltsua, sakona eta urdina da Itsas bizimina (2019), itsasozale batek idatzitako poema liburu ezin zabalagoa. Ortzemuga urrunetara darama gizaki normala, eta gizaki normala epopeia baten parte dela erakusten digu. Pello Otxotekorekin (Irun, 1970) solastu naizenean edo bere aurreko liburuak hartu ditudanean –Haraindiko begiraden bila urrun hura (Bermingham, 1999), edo Goizalbaren argitan... [+]
Tarte honetan berean, orain zortzi urte inguru, debate ezdeus bat ebazten saiatu ginen: Martin Ugalde, Gabriel Aresti, nor izan ote zen ipuina literatur genero moderno gisa landu zuen lehen euskal idazlea. Ebazten saiatu baino planteatu egin genuen, lehena nor izan zen ez baita sobera garrantzitsua; bai, ordea, jakitea garai bertsuan kezka bertsuei erantzun bertsuak ematen saiatu zela idazle bat baino gehiago. Hirugarren izen bat falta... [+]
Urte batzuetako etenaldiaren ondoren berriro dugu antzerki lan bat esku artean. Alde horretatik, horrexegatik bakarrik ere, pozgarria da Erein etxearen Antzoki Txikia bilduma barruan argitaratu den Alaitz Olaizolaren lan berri hau. Olaizola ezaguna da arlo honetan, bilduma honetan bertan baditu eta, hainbat lan argitaratuak. Eta alde horretatik irakurtzeko eta antzezteko diren liburu hauen nondik... [+]
Itzultzailea: Irene Aldasoro.
Erein eta Igela, 2017
Literatura unibertsala
Gailur ekaiztsuak Emily Bröntek 1847an argitaratu zuen eleberria da. Ezizenez sinatu zuen emakume izaera ezkutatzeko harrera misoginoaren beldur. Hala ere, ingeles literaturako klasiko bihurtu da lan hau.
Landa eremuan isolatuta dauden bi etxeren artean gertatzen da istorioa. Bi atal ditu lanak: lehenean Catherine Earnshaw, Edgar Linton eta Heathcliff dira... [+]
Ezagutzaren matazak liburuari buruz hitz egiteko dramatikoegi jarriz gero kritika hau hasiko nuke esanez: “Espektro bat dabil euskal letren plazan”. Misterioa jarraian argituko nuke: “Espektro hori da sorkuntza kolektiboa”. Alta, ez dago dramatiko jartzeko beharrik eta agian adibide xinple batzuk aski dira esan nahi dudana adierazteko.
Ezagutzaren matazak Emaginek kolektiboki sortutako liburua da, baina ez da gisako... [+]
.jpg)
Itzultzailea: Ion Olano Carlos
Cesare Paveseren nobela eta ipuin neoerrealistek beharbada ez, baina bere poesiak gaur-gaurkoa izaten segitzen du. Uzta urriagoa izan arren neurtitzetan, hordigarria da ardo hori: Paveseren irudien potentzia. Eta irudi horietatik unibertsalena hartu eta Xabier Letek jarri zuen “Etorriko da zure begiz heriotza”, eta Migel Anjel Unanuak “Etorriko da heriotza eta zure begiak izango ditu”, eta... [+]
Europa da kontinente bat, ados, kontzeptu geografiko bat, kultural bat, politiko bat. Baina da batez ere amets bat, utopia bat, paradisu moduko zerbait munduko beste hainbat bazterretatik hona lekualdatu nahi duen migrariarentzat.
Tximi ez da zehazki migrari, ama Andoaingoa, aita Marokokoa, hamabi urte arte Frantzian bizitu zen, Donibanen eta Baionan. Eta hala ere “moro bat, pentsatuko zuten, zergatik horren gainian giro petrala zegoen”. Ezagun duelako saiatzen da Europara joan... [+]
Txekhov kanadiarra deitu izan diote Alice Munrori, hizpide dugun ipuin bilduma idatzi duen egileari. Sari asko jaso ditu egin duen ibilbide literario luzean, besteak beste 2013an Literaturako Nobel Saria. Epaimahaikideek esan zuten ipuin garaikideko maisua (maistra?) zela. Hamalau ipuin liburu argitaratu ditu gaur arte, lau urtean behin bat gutxi gorabehera, eta euskaraz bi liburu ditugu: 2012an Zorion handiegia itzuli zuten eta 2018an Etsaiak, lagunak, ezkongaiak, maitaleak,... [+]
