2022ko azaroaren 27a
Garazi Zabaleta
@tirikitrann
Sinbologia handiko lorea da Euskal Herrian eguzki-lorea. Baserri eta etxeetako ate edo leihoetan ikusiko dugu maiz, babesaren eta indarraren erakusle. “Gure arbasoen garaietatik, eguzki-lorea magia handiko lorea da. Iluntasunetik eta espiritu gaiztoengandik babesten gaitu eguzkiaren loreak” azaltzen dute Maghúko webgunean. Babes eta magia hori hazteko ilusioarekin abiatu zuten 2016an proiektua Marga Pesos Iñiguez eta bere bikotekideak Elosun (Araba).
Hasieran, etxeko atean jartzeko eguzki-lorea nahi zutela azaldu du Pesosek, baina ingurumena kaltetu eta natura inbaditu gabe lortu nahi zuten. “Eguzki-lorea babestua dago galtzeko arriskuan dagoelako. Horregatik gure buruan ez zen sartzen mendira joan eta handik hartzea”, dio. Antzeko egoeran jende gehiago ere egongo zela pentsatuta, zera erabaki zuten azkenean: eurak izatea etxeko lursailean eguzki-loreak haziko zituztenak. Horrela sortu zen Maghú proiektua, eguzki-lorearen hazietatik abiatuta.
Eguzki-loreak jasotzen hasi zirenean, erabilera anitzetarako frogak egiten hasi eta mundu berri bat deskubritu zuten. “Batez ere dermatitisa edo azaleko arazoak dituztenentzat emaitza oso onak ematen dituen krema egiten hasi ginen eguzki-lorearen sustraiarekin”, dio Pesosek. Gerora etorri dira gorputzerako olioak, xaboiak, lozioak, eta baita eguzki-lorearen sustraiarekin egindako 30ºko likorea ere. Maghúko dendako produktu guztiek dute eguzki-lorea oinarrian.
Eguzki-lorearen haziak ere saltzen dituzte Maghún. Pesosek azaldu duenez, 19 hilabetekoa da hazia landatzen denetik lorea jaso arteko prozesua. “Oso prozesu polita da, ia bi urteko itxaronaldia, zaintza eta mimoak dira”. Norberak lorea landatzeak bere puntu magikoa duela uste du proiektuko kideak, baina horretarako nabarmendu du nahitaezkoak direla pazientzia, konstantzia eta presentzia.
Maghúko kideak aitzindariak dira eguzki-loreen hazkuntzan, eta arian-arian ikasi dute, loreak berak irakatsi dienaren arabera, pixkanaka. Horregatik azpimarratu dute ahalduntzearen mezua: nahi bada, ahal da. “Maite duzun hori zaintzea eta ahalduntzea, horiek dira zabaldu nahi ditugun bi mezuak”, adierazi du kideak.
Nekazari familian jaio zen Fernando Santamaria arabarra, eta bide horretan egin zituen ikasketak. “Nekazaritza ikasketen ondoren, ikastaro bat jaso eta Frantziako lagun batekin olioa egiten ikasi nuen”, azaldu ditu Ekiolio proiektuaren hastapenak. Izan ere, Frantzian... [+]
Aitzindariak izan ziren Oiartzungo Urmendi Haur Eskolan jangelako menuetan eredu osasuntsuago eta jasangarriago baten alde egiterakoan. 2011-2012 ikasturtean egin zuten lehen eraldaketa potoloa jantokian: “Urte hartan, Ekolapikorekin batera hasi ginen elikagai ekologikoak... [+]
Aiora Urbieta zestoarra dago Amalda biobotanika proiektuaren atzean. Naturopatia ikasketak egin zituen bere garaian, baina sendabelarren bueltan lanean betidanik aritu izan da. “Ikastaroak ematen eta kosmetika naturalean, ukenduak eta horrelakoak egiten, beti ibili izan... [+]
Ilargia eta Landareak agendan Jakoba Errekondoren aspaldiko konplizea da Antton Olariaga marrazkilaria. 2023ko aleari ere berak jarri dizkio irudiak, eta sortze prozesuaren inguruan gehiago jakiteko, elkarrizketa egin diogu komikigile usurbildarrari. Baratzerik ez omen du, baina... [+]
Urriaren 8an, 100 lagun inguru bertaratu ziren Baxe Nafarroako Ibarla herriko Oihanartia etxaldera: Jean Marie Irigoien eta Mirentxu Iriarteren etxaldea, ukuilua, txerri-tokia eta gasna-tokia ezagutu zituzten eta Xendarineko Ahizpen zuzeneko kontzertua gozatu zuten.
