“Mundua klima aldaketatik salbatu nahi badugu, kapitalismoari amaiera eman behar diogu”

  • Alemaniako ikatz-meategi erraldoien jarduna eteten duten ekintza desobediente masiboak antolatzen ditu Ende Geländek, talde ekologistek, ezkertiarrek eta gobernuz kanpoko erakundeek osatutako elkarteak. Elkarte horren ekintzak hartu ditu eredutzat Gipuzkoa Zutikek maiatzaren 27an egin zuen protestarako, eta bertan izan zen protesta desobedientean parte hartzen Laura Wollny, Ende Gelände eta AugeCO2hlt taldeetako militantea.

Hiru zutabeetako bat aurrera, justizia klimatikoaren izenean. (Argazkia:
Hiru zutabeetako bat aurrera, justizia klimatikoaren izenean. (Argazkia:
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Zer esan nahi du Ende Geländek?

Nahikoa da! esan nahi du, ez dugula ikatz gehiago erauztea nahi. Esaldi alemaniarra da, eta ezin da itzuli hitzez hitz.

Nola sortu zen?

2010eko udan klimaren kanpamentuak antolatzen eta meatzaritza azpiegiturak blokeatzeko ekintzak egiten hasi ginen Renanian. Geroz eta pertsona gehiago gerturatzen hasi zen, esperientzia asko bildu genuen, eta jauzi bat ematea erabaki genuen: inguruan genituen lagun eta talde politikoei galdezka hasi ginen ea ekintza talde bat osatzeko prest zeuden, eta horren emaitza Ende Gelände izan zen.

Laura Wollny Zubietan. (Argazkia: Dani Blanco)
Zein da zuen jarduera nagusia?

Desobedientzia zibileko ekintza masiboak egiten ditugu. Ondo prestatutako taldeak osatu eta meategietara eta meategiak zentral termikoekin lotzen dituzten trenbideetara joaten gara. Gure gorputzekin blokeatzen ditugu. Han eseri, eta polizia etorri edo gu nekatu arte geratzen gara.

Zuen diskurtsoetan kapitalismo fosilari egiten diozue aipamena. Zertan datza?

Ez gaude lignitoaren —harrikatz mota bat— erauzketaren kontra bakarrik, baizik eta modu orokorragoan kapitalismoaren kontra gaude. Kapitalismoak erregai fosilen errekuntza du oinarrian, ikatzaren errekuntzarekin hasi zen Erresuma Batuan. Beraz, fosilen konbustioarekin amaitu eta klima salbatu nahi badugu kapitalismoari amaiera eman behar diogu.

Ez duzue uste kapitalismo berriztagarria posible denik?

Horixe da gakoa; ez dugu uste kapitalismo fosilaz harago kapitalismo berriztagarria egon daitekeenik. Kapitalismoa beti izango da fosila, biak batera doaz.

Beraz, zuek kapitalismoarekin amaitzeko bere oinarrietako batekin amaitu nahi duzue, fosilen konbustioarekin.

Abiapuntu batetik hasi beharra dago:  gu lignitoaren kontra hasi ginen, oso kaltegarria baita klimarentzat. Gainera, gure ekintzak jendea desobediente izatera bultzatzen du; jende askok parte hartu dezakeen ekintzak dira, deialdi publikoak dira, ongi azaltzen ditugu ekintzen nondik norakoak, ez gara talde klandestino bat. Baina aldi berean, ezohiko ekintzak dira, ez baititugu egunero poliziak babesten dituen guneak blokeatzen. Posizio aktibo bat hartzera bultzatzen ditugu parte-hartzaileak, eta pentsatzen dugu jendea beste alderdi batzuetan ere desobediente izatera bultzatzen duela horrek. Beti saiatzen gara lignitoaren kontrako borroka bestelako borrokekin lotzen: errefuxiatuen aldeko borroka edo klima aldaketaren beste alderdiekin, munduaren hegoaldeko herrialdeek sufritzen duten egoera, esaterako.

Justizia klimatikoa kontzeptua darabilzue. Zer esan nahi duzue horrekin?

Munduaren iparraldean planetako CO2aren zati handiena isurtzen ari gara, eta gainera jarduera horretan ekoitzitako produktuez gozatzen dugu. Gure bizimodua da klima aldaketaren iturria, baina eragina sufritzen dutenak munduaren hegoaldekoak dira. Han daude klima aldaketa pairatzen ari diren eremuak, esaterako itsasoaren maila igotzearekin desagertuko diren uharteak edo haziz doazen basamortuen inguruan dauden bizitokiak. Gainera, hango estatu eta gobernuak ahulagoak dira egoera horren aurrean erantzun sendo bat eman ahal izateko. Gu zerbait egiten hasi behar gara, ezin diogu eskatu Indiako inori ez dadila kotxean ibili.

Beraz klima justizia sozialarekin lotzen duzue?

Horixe da, ez da ingurumenaren edo hartz zurien kontua soilik. Ez dugu horretara mugatu nahi, gizateria osoa salbatu nahi dugu, batez ere klima aldaketa sortzearekin zerikusi gutxi duten pertsonak.

Metodo gisa desobedientzia zibila erabiltzen duzuela esan duzu, nolakoa da desobedientzia hori?

Ekintza bat egin aurretik horren berri ematen dugu, asanbladak deitu ohi ditugu egingo duguna, edo egingo dugun ia guztia azaltzeko, polizia ere adi egon ohi baita. Hainbat jarraibide ematen ditugu: gure gorputzekin egingo ditugu blokeoak, ez dugu ezer suntsituko, ez diogu poliziari eraso egingo haiek ez direlako gure helburu, gure helburuak trenbideak eta makineria dira. Prentsa ere deitzen dugu, jendeak jakin dezan zer egiten dugun.

Zergatik jotzen duzue desobedientzia zibilera?

Alemanian tradizio handia du desobedientzia zibilak, batez ere nuklearren aurkako mugimenduan. Guk egiten ditugunen antzeko ekintzak egin ohi zituzten. Eta noski, ekintza horiek legez kanpokoak dira.

Ez al duzue beste biderik ikusten?

Gu bezalako ekintzaile gazteak iritsi aurretik, han bizi zirenak ari ziren borrokan meatzaritza proiektuen kontra, baina beren herriak suntsitu zituzten. Politikariekin eta meatzaritza konpainiekin hitz egiten saiatu ziren, epaitegietara jo zuten, baina ez zuen emaitzarik izan. Ikatza atera nahi dutenei bost axola zaie eremu horietan edo mundu mailan gertatzen dena. Egoera horretan jo genuen desobedientzia zibilera.

Zuen desobedientziak legalitaterik ez, baina zilegitasuna duela diozue. Nondik datorkio zilegitasun hori?

Alemanian justizia klimatikoaren alde egiteak esan nahi du berehala amaitu behar dugula herrialdeko erregai fosilen erauzketarekin, gu geu kaltetzen ari garelako. Eta ez dago beste biderik hori egiteko, horregatik dauka zilegitasuna. Gure eginbeharra da.

Zein ondorio ekarri dizkizue legearen kontra egiteak?

Alemanian bide publikoak blokeatzea isunekin zigortzen dute. Baina meatzaritza egiten duten lur-eremu ia guztiak konpainien jabetzakoak dira, eta gure kontrako auzia hasi dute epaitegietan. Orain arte ez dugu arazorik eduki, epaiketak irabazi ditugu edo isun jasangarriak ezarri dizkigute. Arazoa da hasi direla gure blokeoak eragindako ekoizpen eteteen galera ekonomikoak egozten eta diru asko eskatzen.

Parisko klima akordioa gauzatzen hasteko bilera egingo dute udazkenean Bonnen, eta zuek ekintza bat egiteko asmoa duzue han. Zergatik?

Nazio Batuen Erakundearen klimaren goi-bilera egingo dute, eta mundu osoko estatuen ordezkariak ibiliko dira han. Halakoetan gertatu ohi den antzera, klima aldaketaren kontra zer egin eztabaidatuko dute, baina ondoren ez dute neurri eraginkorrik hartuko. Aurten Fiji uharteek antolatu dute goi-bilera, eta Alemanian egingo dute; hau da, klima aldaketaren erantzule nagusietako batean antolatuko du goi-bilera klima aldaketaren bultzatzearekin zerikusi gutxi duen herrialde batek, baina aldi berean itsasoaren maila igotzeagatik urpean geratzeko arriskuan dagoenak. Horrez gain, Bonn meatzeetatik gertu dagoen hiria da. Salatuko dugu Alemaniak ez duela horrenbeste egiten klima aldaketaren kontra, eta ez duela horrenbeste energia berriztagarri erabiltzen, askotan errepikatu arren lelo hori.

Getxon, Gasteizen eta Zubietan izan zara [ondoren Iruñera joan zen], zer deritzozu hemen ikusi duzun mugimenduaz?

Asko gustatu eta interesgarriak iruditu zaizkit mugimendu txikiak aurkitu ditudalako, baina oso ondo errotuak herri eta bizilagunen artean. Horrek ez du oso ondo funtzionatzen Alemanian, lantzeke dugun puntua da.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Ingurumena
2025-07-07 | Estitxu Eizagirre
Lurraldeko ogi ekologikoaren balio nutrizionalak aztertu dituzte HoBBea proiektuaren baitan

HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]


2025-07-07 | Jakoba Errekondo
Joan deneko usain bete ekain

Eguna mozten hasten den hilabetea, ekaina. Festa aparretan gabiltza baina xorro-xorro, hau esku artean duzunerako dagoeneko hamalau minutu moztu da egun argia. Gu gure eroan, batzuek bere txoroan, ez gara jabetzen baina landareak bai ederki asko! Eguna mozten hasi da eta ez dio... [+]


2025-07-07 | Garazi Zabaleta
Larrinbarri
Ahabi ekologikoak Anbotopetik

Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]


2025-07-07 | Iñaki Sanz-Azkue
Hegoaldeko suge leuna: ehiztari bat ilunpean

Sugea eta eguzkia: pertsona askoren buruan banandu ezinak diren bi hitz. Sugea entzuten dugun aldiro, egun bero eta argi bat irudikatzen dugu. Buruak hala funtzionatzen baitu: asoziazio horiek egiten ditu duen informazioarekin. Eta ez da arraroa, bestalde; izan ere, sugeak... [+]


“Zazpi sendabelar ukendua”-ri zor dioguna

Ukenduak egiten dituen orok solstizio bueltako data hauetan zeruari begiratu dio: bateko beroa eta besteko ekaitzak, sendabelarrak noiz bildu erabakitzen komeriak izan dira. Ikusten denez, San Joan eguna ez da edozein egun, indar eta sinbolismo bereziko eguna dugu. Edozein... [+]


Munduan 220 milioi tona plastiko sortu eta %10a baino ez dira birziklatzen urtero

220 milioi tona plastiko sortzen dira munduan eta %10a soilik birziklatzen da, zifra hori hamar urtez mantendu da bere horretan. Hainbat talde ekologistek salatu dute egoera uztailaren 3an, plastikozko poltsarik gabeko nazioarteko egunean.


Portugaleten ardiak lorezain

Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]


2025-07-03 | Nicolas Goñi
Pakistan energia trantsizioan zegoen, erregai fosilen eta kriptotxanponen interesak tartean sartu arte

Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]


Erregistratutako ekainik beroena izan da aurtengoa Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan

2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.


Gatika-Cubnezais interkonexio elektrikoaren kontrako manifestazioa egingo dute Mungiako jaietan

Interkonexio Elektrikorik Ez plataformak dei egin die herritar guztiei ostiralean, uztailak 4, proiektuaren aurka mobilizatzera.


2025-07-02 | Garazi Zabaleta
Berriztagarriak Nafarroan
30 urte eta gero zer?

1994an altxatu zituzten lehen haize errotak Nafarroan, Erreniegako parke eolikoan, Iruñetik gertu. Segidan etorri ziren beste asko: Arizko parkea Leitzan eta Berueten, Izkokoa Irunberri inguruan, Oibarkoa, Cabanillasko Serralta parkea... ‘Haizearen aitzindari’... [+]


2025-07-01 | Euskal Irratiak
Hendaiako azken berdegunean 250 bizitegi eraikitzeko proiektuak eztabaida piztu du

Hendaian etxebizitza larrialdi egoera bizia da: bizitokien %27 bigarren etxebizitza dira eta 700 familia alokairu sozial baten esperoan daude. Horren erdian, Herriko Etxeak Moleres izeneko 40.000 m2-ko eremuan 250 etxebizitza eraikitzeko egitasmoa jarri du mahai gainean... [+]


Labrazako parke eolikoa 2025eko azken hiruhilekoan eraikitzen hastea espero du Eusko Jaurlaritzak

2006az geroztik EAEn martxan jarriko den lehen parke eolikoa izango da, 59 milioi euroko inbertsio publiko-pribatuarekin abiatuko dena. Siemens Gamesak eraikitako zortzi aerosorgailu izango ditu, bakoitzak bost megawatt ekoitziko dituelarik –30.000 etxe hornitzeko... [+]


Petronor findegiak du ingurumen inpaktu handiena Euskal Herrian

EHUko Ekopol ikerketa taldearen datuen arabera, Bizkaia da Euskal Herrian ingurumen inpaktu handiena eragiten duen lurraldea, guztizkoaren %52 izanda. Euskal Herrian ingurumen-inpaktu handiena duten 25 industria-instalazioen artean, Muskizeko Petronor petrolio-findegia da... [+]


Eguneraketa berriak daude