Gerezi festa Itsasun
Fruitu txiki gorrixkaz gozatzeko tokirik onenetarikoa gurean, Itsasu da. Gereziak herri lapurtar horretan duen garrantzia agerikoa da, herriko armarrian agertzerainoko protagonismoa baitu.
Aurtengoa, sasoi gorabeheratsua
Itsasun gerezi barietate ugari lantzen badituzte ere, hiru mota dira nagusi: Peloa, Xapata eta Beltxa. Hirurek garapen ezberdina izan dute aurtengo sasoian, Maryse Cachenaut Itsasuko gerezi ekoizleak Euskal Irratietan eskainitako elkarrizketan azaldu zuenez, “ezin da esan urte txarra izan denik, nahiz hobeak ere egon izan diren”. Beltxa eta Xapata nahiko ongi atera diren bitartean, Peloarentzat ez da urte oso ona izan: “Gerezi goiztiar hau ez da sobera bildu aurten. Ia hilabete aurreratu da, eta haize hotzak eta izotzak kaltetu eta uzta nabarmen jaitsi da”, zioen ekoizleak.
Sasoiaren amaiera ospatzeko, ekainaren 4an Gereziaren Festa egin zuten Itsasun. Urteroko moduan, egun osoko egitarau oparoa antolatu zuten musika, dantzak eta gastronomia uztartuz. Bertako produktuak, eta nola ez, gereziak dastatzeko aukera izan zuten hurbildutakoek. Itsasukoez gain, Nafarroako Etxauriko gerezi ospetsuak ere izan zuten protagonismoa festan. Nafarroa eta Lapurdi bat eginik, gerezien aitzakiapean.
Xapata elkartea
Itsasuko gerezi ekoizleek 1994an sortu zuten Xapata elkartea, bertako gerezi barietateak babestu eta bultzatzeko. Ideia berarekin, 2008an martxan jarri zuen elkarteak Itsasuko Gerezi Kontserbatorioa.
Egun, hogei ekoizle baino gehiago biltzen ditu elkarteak, eta tokiko barietateen kontserbazioaz gain, ekoizpenari begirako beste hainbat helburu ere badituzte: pestizidarik gabeko kultura bultzatzea, gereziak eskuz biltzea, familiako ekoizpen txikien alde egitea eta laborari nahiz kontsumitzaileentzat prezio justuak bilatzea, besteak beste.
Gereziak saltzeko aukera badagoela dio Cachenautek, eskaria badelako eta kantitate oso handiak ekoiztu beharrik gabe ongi atera daitekeen ekoizpena delako. Laborariak eta gazte berriak motibatzea da orain lortu beharrekoa, ekoizlearen ustez.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]