Gerezi festa Itsasun
Fruitu txiki gorrixkaz gozatzeko tokirik onenetarikoa gurean, Itsasu da. Gereziak herri lapurtar horretan duen garrantzia agerikoa da, herriko armarrian agertzerainoko protagonismoa baitu.
Aurtengoa, sasoi gorabeheratsua
Itsasun gerezi barietate ugari lantzen badituzte ere, hiru mota dira nagusi: Peloa, Xapata eta Beltxa. Hirurek garapen ezberdina izan dute aurtengo sasoian, Maryse Cachenaut Itsasuko gerezi ekoizleak Euskal Irratietan eskainitako elkarrizketan azaldu zuenez, “ezin da esan urte txarra izan denik, nahiz hobeak ere egon izan diren”. Beltxa eta Xapata nahiko ongi atera diren bitartean, Peloarentzat ez da urte oso ona izan: “Gerezi goiztiar hau ez da sobera bildu aurten. Ia hilabete aurreratu da, eta haize hotzak eta izotzak kaltetu eta uzta nabarmen jaitsi da”, zioen ekoizleak.
Sasoiaren amaiera ospatzeko, ekainaren 4an Gereziaren Festa egin zuten Itsasun. Urteroko moduan, egun osoko egitarau oparoa antolatu zuten musika, dantzak eta gastronomia uztartuz. Bertako produktuak, eta nola ez, gereziak dastatzeko aukera izan zuten hurbildutakoek. Itsasukoez gain, Nafarroako Etxauriko gerezi ospetsuak ere izan zuten protagonismoa festan. Nafarroa eta Lapurdi bat eginik, gerezien aitzakiapean.
Xapata elkartea
Itsasuko gerezi ekoizleek 1994an sortu zuten Xapata elkartea, bertako gerezi barietateak babestu eta bultzatzeko. Ideia berarekin, 2008an martxan jarri zuen elkarteak Itsasuko Gerezi Kontserbatorioa.
Egun, hogei ekoizle baino gehiago biltzen ditu elkarteak, eta tokiko barietateen kontserbazioaz gain, ekoizpenari begirako beste hainbat helburu ere badituzte: pestizidarik gabeko kultura bultzatzea, gereziak eskuz biltzea, familiako ekoizpen txikien alde egitea eta laborari nahiz kontsumitzaileentzat prezio justuak bilatzea, besteak beste.
Gereziak saltzeko aukera badagoela dio Cachenautek, eskaria badelako eta kantitate oso handiak ekoiztu beharrik gabe ongi atera daitekeen ekoizpena delako. Laborariak eta gazte berriak motibatzea da orain lortu beharrekoa, ekoizlearen ustez.
Sarraskiak ez du etenik Palestinan, eta lurraldeko txoko guztietara hedatzen ari da. Uztailaren 31n, Hebrongo (Zisjordania) Hazien Bankuaren Ugalketarako Unitateari eraso zion Israelek; bulldozer eta makineria pisutsuarekin bertako instalakuntza eta azpiegiturak suntsitu zituen... [+]
Artzain gisa hirugarren kanpaina du aurtengoa Koldo Vicente Eseberrik. Familia Otsagabikoa izan arren, Iruñean bizi izan zen txikitatik, baina abeltzaintzaren munduarekin harreman estua izan du beti. “Osaba artzaina zen, haragitarako ardiak zituen hemen, eta txikitan... [+]
Irulegi eta Anhauze artean ditu mahastiak Joanes Haritschelharrek, Amama proiektuaren bultzatzaileak. “Mahastiak ene amarenak ziren, eta bera jubilatu zenean hartu nuen nik etxaldea, 2022an”, azaldu du. Ama mahastizaina eta aita ardi gasnagilea ditu, eta beraz, beti... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]