"Prostatarena sarraski bat da"
Christophe Desportes doktoreak familiako medikuntzan egiten du lan. 2012an Prostate: le grand sacrifice liburu laburra plazaratu zuen, bere lanean ikusi eta ikasitakoetatik abiaturik ikertu zituenak kontatuz. Geroztik medikuntzan segitzen du baina gaueko larrialdien zerbitzuan. Hemen bildu ditugu Le Telegramme egunkariak eta RMN telebista kateak egindako hiru elkarrizketa laburretatik hautatutako galdera-erantzunak.
Zu Bretainiako herri batean mediku ari zara. Mundu guztiak dio adin batetik aurrera gizonek prostata txekeatu behar dutela, emakumeek beren bularrak bezala. Baina zu ez zaude ados. Zergatik?
Nik ere hori pentsatzen nuen, “egin behar dira”. Hala egin nuen nik ere bi urtez, prostata behatzez ukitu eta gogorra baldin bazen PSA neurtzera bidali. Baina gero gaiaz ikasteko aukera izan dut eta nire buruari galdetu diot: “Baina nondik dator ‘egin behar’ hori?”. Ez dator Frantziako osasun agintariengandik, Frantziako urologoen elkarte batetik baino, nahiz eta badirudien hauek eskuak libre dauzkatela horretarako, nahiz eta txekeo horien onura publikoa demostratu gabe egon, horixe da katastrofikoa.
Hala ere jendea kezkatuta dago minbiziarekin eta pentsatzen du: “Zenbat eta lehenago txekeatu kantzerra, orduan eta lehenago sendatuko dugu”.
Hasteko esan behar da prostatakoa dela minbizi bat oso berandu garatzen dena. Eta bigarrena da kantzer bat bilatzen bada eta aurkitu eta operatzen baldin bada, hain handiak direla eragiten diren kalteak ezen eta hutsaren hurrengoak diren lortutako onurak. Operazioaren beraren arriskuak daude estreina, gero tratamenduarenak, prostata kenduko zaio zati batean edo osorik, eta operatu ondoren sortu daiteke berriro minbizia… Zertarako balio du bilatzea gero nola sendatu ez dakigun zerbait? Ez naiz honetaz mintzatzen lehena, ez dizut erbi bat altxarazi. Estatistikak hartzen baldin badituzu, onenean ere txekeatutako gaixo batek biziraun dezan bi edo hiru urte gehiagoz, 60 ingururi eragin diezu inpotentzia edo inkontinentzia, 200 batek jasan beharko dituzte biopsiak, pixeko infekzioak behin eta berriro…
Bat badoa familiako medikuarengana, odola analizatu, PSAren nibela ikusi eta “oh-la-la, zu goitik zabiltza”, medikuak gomendatzen dizu urologoarengana joateko, eta liburuan aipatzen duzu hor abiatzen den engranajea, biopsia egin behar duzula… zuk kate hori salatzen duzu.
Engranaje bat da, askotan operaziora edo erradiazioetara edo kimioterapiara eramaten zaituena. Eta sufrimendu handietara. Gauzok ez baitira batera deusezak. Gai honek badauka psikologikotik asko. Medikuak, familiakoa izan edo urologoa, ez dabil derrigor interes ekonomikoak bultzata. Kantzer bat ez bilatzea oso konplikatua da mediku batentzako. Ni naiz uste dutenetakoa ez duela pena merezi sendatzen ez dakigun minbizi bat bilatzea. Aldiz, beste mediku batzuk galdetzen didate: “Zer egin behar duk orduan?”. Gogorra egiten da txekeoei uko egitea, esatea ez duela merezi minbizi bat bilatzea baldin eta ez badakigu hori sendatzen edo gaizki sendatzen baldin bada. Txekeorik ez egitetik harago joan nahi dut liburuarekin, auzitan jarri nahi dudana da ea gizartea sarraskitu ote dezakegun.
Urtean 22.000 pertsona operatzen dituzte [Frantzian]. Horietatik zenbat alferrik? Ikerlan batek erakutsi du operatuen artean hilkortasuna zertxobait murrizten dela. Beste ikerlanak (amerikarra, 55etik 74 urte arteko 76.693 gizonen artean oraindik egiten ari direna) aurreratzen du hilkortasun tasan txekeoak ez duela eraginik erakusten. Eta gizarteak dirutza ikaragarria xahutzen du horretan, 5 milioi PSA test bakoitza 22 eurotan, 100 milioi eurotan gaude…
Esan al dezakegu “prostate-business” bat daukagula?
Baiki, halako abiada eman zaio makinari ezen eta orain oso zaila baita atzera egitea.
Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.
Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]
"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".
Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]
Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.
Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.
Izan... [+]
Sena ibaitik metro eskasera egon arren, ez dago Mundolingua museoa aipatzen duen turismo gidarik. Kasualitateak baino ez gaitu eraman horra. Nolanahi, horrela aurkitzen dira, maiz, hiri baten sekretu gordeenak.
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]
Uztailean Keir Starmerren gobernuak erakunde "terrorista" gisa izendatu zuenetik, Palestine Action taldearen aldeko mezuak erakusteagatik ehunka lagun atxilotu dituzte. Larunbatean manifestazioa antolatu dute Londresen eta beste mila pertsonatik gora atxilotzeko... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]
Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.
Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.
Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.