Strike debt: jendeen zorrak bankuei erosiz zanpaketa biluztu

  • Occupy Wall Street mugimenduak praktikan emaitza gutxi eskaini duela nork esan du? Zorpean itota dauden milioika herritarren kasuan, ez bakarrik zorpetzea den zapalketaren mekanismoak aireratu ditu, gainera Rolling Jubilee kanpainarekin erakutsi du jendeari pagatu ezinezko zorrak azkar eta erraz barkatzea posible litzatekeela.

Joe Alteriok Strike Debt taldearentzako egindako afixan, herritarrei zorra kitatzea aldarrikatzen duen Rolling Jubilee kanpainaren ikurra, elkar laguntzearena. Ingelesezko bailout euskaraz
Joe Alteriok Strike Debt taldearentzako egindako afixan, herritarrei zorra kitatzea aldarrikatzen duen Rolling Jubilee kanpainaren ikurra, elkar laguntzearena. Ingelesezko bailout euskaraz "erreskatea" esaten dugu, neologismoa gaztelaniatik harturik. Kanpaina hau herritarrek beste herritarrak erreskatatzeko ahalegin zehatz eta pedagogikoa izan da. Ez da zorpetuak salbatzen saiatzen den karitatezko GKE bat, zorrak esklabotza modernoan daukan garrantziaz jabetzen laguntzea da bere helburua. Zorpetzeari aurre egin nahi diotenentzako Debt Resistors"™ Operations Manual eskuliburua ere plazaratu du taldeak. George Caffentzisek idatzi du mugimenduaz: "Jubileek ez du pretenditzen finantzetako sistema uzkailtzea, ez dauka Wall Street hondoratzeko bala magikoa. Zorpetuei erakusten die elkartasunez askatu daitezkeela zorraren zamapetik eta finantzen industriari legitimitatea kendu".

AEBetako 2.693 etxetan gutun bitxia jaso zuten 2013ko udazkenean. Honela zioen: “Hemendik aurrera ez zaude  behartuta zure X kontua ordaintzera ez hasieran zeneukan hartzekodunari, ez fakturen kobratzaileei eta ez beste inori”. Ez zen larri dagoenari muturrera barre egitea, benetako egia zen; gutuna jaso zutenei esaten zien Rolling Jubilee kanpainarekin egindako diru-bilketari esker haien zor atzeratuak beste batek erosi eta barkatzen zizkiela.

Rolling Jubilee euskaraz izango litzateke ‘jubileo ibiltaria’ edo ‘barkamena martxan’. Jubileoa eliza katolikoak deklaratzen du tarteka sinestunei bekatuak oro barkatzeko. Zorren alorrera ekarrita, barkamen orokorra, kitatze erraldoia. Occupy Wall Street mugimenduko liderretakoa izan den David Graeber antropologoak –Larrun batek bildu berri du bere pentsamenduaren mamia– azaldua du historian zehar aldika  ugazaba eta buruzagiek zorpetuei beren zorrak barkatzen zizkietela, sistemak lehertu barik bizirauteko baldintza zelako.

Historian zehar... eta gaur ere bai, batzuei bederen. Berrikitan, 2008ko krisitzarrak eztanda eginik, zordun handiei zulo izugarriak barkatu, kitatu eta berdindu zaizkie, esan nahi baita finantza erakunde boteretsuei. Aldiz, dio Graeberrek, nobedadea da lehenbiziko aldiz sistemak erabaki duela zordun txikiei ez barkatzea berenak, menturaz ziur daudelako oraingoan ez dela leherketa sozial kontrolaezinik gertatuko.

Kontuok aztertzeko Strike Debt (Zorra kolpatu edo Eman gogor zorrari, euskaraz) taldea mobilizatu zuen 2011n Occupyk. Strike Debtek abian jarri zuen Rolling Jubilee salaketa teorikoa gaindituz ikutzeko moduko emaitzak lortu asmoz. Horren emaitza izan da 2013ko udazkenean 2.693 familiari bidalitako gutuna: diru bilketa handia antolaturik 600.000 dolar eskuratuta, horietatik 400.000rekin erosi dituzte 14,7 milioi dolarreko zorrak, jendeak gaixotasunengatik edo ikasketetarako hartu eta ordaindu ezin zituenak.

400.000rekin nolaz 14,7 milioiko zorrak erosi? Herritar gehienek ez dakiten arren, azalpen erraza du.   Herritarrek pagatu ezin dituzten zorrak, kreditu txarteletan, maileguetan edo osasun aseguruetan pilatutakoak, bankuek paketetan bildu eta saldu egiten dituzte bigarren mailako merkatua deituan. Oso merke, sarritan bere prezioaren %5ean. Zorra erosten duten sarraskijaleek etekinak ateratzen dituzte zordunak pertsegitu eta ahalik eta gehien kobratzetik. Hasierako bankuek, aldiz, zorraren parte bat berreskuratzea lortzen dute, txikerra bederen.

Kanpainaren arimetako bat izan den Andrew Ross irakasleak azpimarratu du pedagogia egitea izan dela helburua, 15 milioi dolarreko zor multzoa ez baita handiagoa itsasoan tanta bat dena baino. Nagusiki osasun arazoekin lotutako zorrez osatutako hiru erosketa burutu dituzte.

Creditocracy liburua plazaratu zuen Ross harro dago zorraren mekanika jendeari azaltzeko balio izan duelako. “Gutxik dakite beren zorrak merkatuan zein merke saltzen diren, eta jakiten dutenean psikologia aldatzen zaie. Zeren eta kobratzaileak deitzen dizunean, exijituz zure zorra osorik ordaintzea, zuk badakizu berak zure zorra oso-oso merke erosi duela”.    

Gurpilean harrapatutako saguak  

David Graeberrek idatzia du: “Occupyn geunden gehienak ginen, batera edo bestera, AEBetako zor sistemaren errefuxiatuak. Mugimendua indartu ahala hasi ginen ohartzen zer den benetan sistema: zorra da aberatsek gainerakoon ondasunak bereganatzeko sistema, hemen bezala munduan”.

Occupy Wall Streetekoen artean zorraz asko idatzi duen beste bat George Caffentzis filosofoa da,  Silvia Federici ekonomialari ekintzailearen senarra. Caffentzis berrikitan Madrid eta Bartzelonatik pasatua da. Haren ideiak interneten bildurik aurkitu daitezke gaztelaniaz bai eskaini dituen elkarrizketetan eta bai Auditoria Ciudadana mugimenduak itzuli dion “Contra la economía de la deuda” idatzian.

Caffentzisek bere buruaz dio diruaren filosofian dagoela espezializatua. Hona laburbildurik bere analisia.

Langileek mendeak behar izan dituzte jabegoak eskuratzeko eta horrela bankuen maileguetara jo ahal izateko. Estatuak sustatu zuen langileek maileguak hartzea, batik bat 1930eko  krisi handiaren ondoren, jendeak baretzeko. Eredu hau hazten eta garatzen joan zen 1970eko hamarkada arte. Orduan Estatua hasi zen hezkuntza eta osasungintza korporazio pribatuen esku uzten; langileek gero eta gehiago beren sakelatik pagatu behar zituzten bi zerbitzuok baina soldatak hasi ziren jaisten eta langileei ondasun publikoak zor bihurtu zitzaizkien.

Urteotako neoliberalismoaren ostean jende asko zorpetzen da bizirauteko eta zorpetzeak menpekotasuna dakar, edozer jasateko prest egotea, berdin soldata jaisten badizute. “Bilakatu gara gurpil barruan erotuta korrika gabiltzan saguak. (...) Sistemak zutik iraungo du langileek zorraren gurpilean segitzea onartzen duten bitartean. Kapitalismoa formaz aldatzen ari da: badira ekonomialariak esaten dutenak jende masa handi batek ia-esklabo moduan egin beharko dutela lana”.

Caffentzisek ez du maite middle class kontzeptua: “Funtsean klase ertaina zorpetze horren emaitza da, hau da, noizbait goiko klasea ukitzera iritsi zitezkeela sinetsi duten langileak. (...) Gaur bizitzako oinarrizko gauzak eskuratzeko zorpetu beharra dago. Dilema bat daukagu: ea nahi dugun dena salerosgai izatea ala zirkuitutik kanpo utziko ditugun oinarrizko beharrak: elikadura, hezkuntza, osasuna eta etxebizitza”.

Rolling Jubilee kanpainak lortu du protagonismoa ematea jendeen zor txikiari. Esan nahi baita, herritar bati bere zorrak zama jasangaitza damaion arren, ikuspegi orokorrekin mikro mailan geratzen dela.   Zorraren eztabaidan, aldiz, garrantzia ia beti eman zaio zor makroari, eta nagusiki zorpetze publikoari.

“Justizia Globalaren aldeko mugimendua –dio Caffentzisek– 1990eko hamarkadan zentratu zen zor publikoan. Ordua heldu da haren oinordekoak elkarlanean hasi daitezen 2008az geroztik zor mikroaren kontra borrokan hasi berriak diren mugimenduekin”. 

Hasiera baino ez da izan 2.693 familia beren zorretatik askatzea. Bertolt Brechten hura eguneratuz: “Zordunak beren zorretatik ez dituzte askatuko beste zordunek baizik”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Nabigazioaren historiaren argazkia

2019an, Greziako Kasos uharteko uretan, ikerlan bat abiatu zuten Ikerketa Helenikoen Fundazio Nazionalak eta Greziako Kultura Ministerioak. Lanaren emaitza berriki jakinarazi dute: guztira, hainbat garaitako hamar ontzi-hondar aurkitu dituzte. Zaharrenak 5.000 urte inguru ditu... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Fra Mauroren mundu zehatzagoa

Venezia, 1459ko apirilaren 24a. Fra Mauro monje eta kartografoak bere munduko mapa amaitu zuen San Michele de Murano monasterioan zeukan kartografia tailerrean. Portugalgo errege Alfontso V.aren enkarguz egin zuen lan hura, eta, mapa amaitu bezain pronto, Portugalera bidali... [+]


Nola obedituko diot eroari

1997. Aguraingo Intsumiso Eguna. Antimilitarismoak milaka lagun biltzen zituen bere ekimenetan, artxibotik berreskuratu dugun argazki honetan ikusten den moduan. Aurten 30 urte beteko dira Intsumiso Eguna ospatzen hasi zirela.


Eguneraketa berriak daude