Barne debaluatzearen politikarekin aurrera egin dezan, 2012ko lan merkatuko erreforman sakontzeko aholkua eman berri dio OCDE (Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundea) erakundeak Espainiako Gobernuari. Lehengo lepotik burua, beraz. OCDEk bezala Alemaniako Gobernuak eta troikak agindutako austeritate politiken ardatz honen itxurazko helburua ekonomiak eta enpresek lehiakortasuna irabaztea da eta horren bidez enplegua sortzea. Bide erratua inondik ere.
2012ko lan erreformak lan harremanak jabegoaren menpe jarri ditu erabat, negoziazio kolektiboa ahuldu du eta kaleratzeko askatasun osoa eta soldata apalagoak ahalbidetu ditu. Jakina da atzeraldian dagoen ekonomiarentzat kaleratzeak erraztearen ondorio nagusia kaleratzeak ugaritzea dena: azken bi urtean milioi bat enplegu baino gehiago galdu dira estatuan. Langabezia handitu da eta behin behineko kontratuak ere, egungo kontratu berrien %90 izateraino. Ekonomiaren motelaldia areagotu egin du horrek, itxarondako lehiakortasunaren hobekuntza zapuztuta. Nolanahi ere, lan erreforma horrek helburu bat bete du bederen: soldata errealak %5-%10 jaitsi dira bi urtean Espainiako Estatuan. Argudio ofizialak dio honek kostuak apaldu eta prezioen bidezko lehia hobetzea dakarrela.
Baina, soldata apalagoak izateak ez du halabeharrez produktuak kanpoko merkatuan lehiakorragoak izatea esan nahi. Agintari ekonomiko eta politiko ofizialen esanetan Euskal Herriko zein Espainiako Estatuko arazoa lan merkatu zurrunak eta sindikatuen indarrak bideratutako soldaten igoera bizkorra zen. Haatik, Espainiako CESen azken txostenak dioen bezala 1986tik aurrera unitateko lan kostu erreala jaitsi egin da Espainiako Estatuan, aldian aldiko igoerak egon diren arren. Orobat, produktu osoarekiko langileen ordainketak %3 jaitsi dira 2000 ondoren eta kopuru horrek batik bat mozkinen tartea gizendu du. Gainera, mozkinen gehikuntza ez da inbertsio produktibora bideratu baizik eta enpresen zorra ordaintzera eta, batez ere, finantza arloko eragiketetara.
Are gehiago, barne debaluatzeak ekartzen dituen soldaten eta unitateko lan kostu errealen jaitsierak ez ditu hemengo produktuen prezioak jaisten eta lehiakorragoak egiten atzerriko merkatuetan. Aldiz, estatuko inflazioa eurogunekoa baino %1,5 garaiagoa da batez beste. Horrek esportaziorako produktuak garestitu egiten ditu eta kanpoko merkatuetan bertako produktuak saltzea zailagoa da. Horregatik, azken urteetan Espainiako Estatuko kanpo balantzan egondako hobekuntza esportazioen igoeragatik baino gehiago inportazioen jaitsieragatik suertatu da, izan ere, herritarren eros ahalmenaren murrizketak bertako zein kanpoko produktuen kontsumoa apaldu du.
Beraz, Troikak eta OCDEk bultzatzen duten soldaten jaitsieraren bideak ez du kanpo lehian onura handirik ekarri orain arte. Ostera, barne merkatua uzkurtu egin du. Espainiako Estatuko produktuaren %22 baizik ez da kanpoko merkatuetara bideratzen, gainerakoa barne merkatuan trukatzen da. Etxeko kontsumoak produktuaren osaketan duen garrantzia %45 da. Barne debaluatzearen estrategiak herritarren eros-ahalmenaren galera nabarmena ekarri du eta honek kontsumoarena: INEren arabera etxe ekonomietako bataz besteko errenta %8,5 murriztu da azken bi urtetan. Beraz, OCDEk indartu nahi duen lan merkatua malgutzeko politika ekonomia pizteko oztopo nagusietako bat da. Azken buruan, esportazioak handitzeko asmoz soldatak apaltzeko estrategia sozialki bidegabea ez ezik ekonomikoki antzua da.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ordenagailua piztear nintzela, eta udako azken eskaera bailitzan, “amatxo, kontatu artikuluan gaurko karreran ze ondo ibili naizen” eskatu dit txikiak. Kontatu diot trenei buruz hitz egin behar nuela gaurkoan, ez etapen amaierei buruz edota Palestinako banderek izan... [+]
The Searchers filma ari ginen ikusten. Western bat, klasiko bat. Indioek Texaseko familia bati eraso egin eta bahituta eramango dute alaba. John Waynek urteak emango ditu indio gaiztoen atzetik alaba hura erreskatatu nahian. Filmak, bistan da, ez du kontatzen nolakoa zen Amerika... [+]
Radical futures diseinu espekulatibora zuzentzen den estudioak aurkezpen interesgarri bat partekatu du: A quick guide to the mythologies driving tech power (gida azkarra teknologien boterean daudenak gidatzen dituzten mitologien inguruan). Bertan diote Silicom Valleyko eliteak... [+]
Thomas Piketty eta Michael J. Sandel egileek berdintasunaren kontzeptua jorratzen duen liburua argitaratu dute aurten: Equality. What it means and why it matters (Berdintasuna. Zer esan nahi du eta zergatik du garrantzia, Polity argitaletxea). Pentsamendu garaikidean ospe handia... [+]
Moderno izateak, hiztegiaren arabera, “gaurkoa, egungoa; garai berekoa” esan nahi du, eta baita ere, “jakintzak edo teknikak berrikitan eginiko aurrerapenez baliatzen dena”. Baina aro modernoa eta modernitatea aro historiko bat ere izan daitezke; hain... [+]
Bai azalak emonbe! Esaten dute Ondarroan, norbait nabarmen gizenduta ikustean. Ezagun bati alderantzizkoa entzun nion azalari buruz: “Azala hain daukat gorputzaren neurri justukoa, ezen norbaiti keinu egiteko begi bat ixten dudanean uzkerrak ihes egiten... [+]
Badirudi larrazkena agorrila erditsutan hasten dela aldaketa klimatikoaren ondorioz. Euri eskasez hostoak firurikan erortzen dira eta Otso Errekako iraztorrak denbora baino lehen gorritzen dabiltza: ikusgarria da! Historiako udarik beroena ukan dugu aurten eta tenperaturek... [+]
Nahiz eta, entzun dudanez, hala deitzen dioten gertuko herri batekoek. Mugako biztanleok izaera jakin bat omen dugu; nabaritzen omen zaigu inguru horretakoak garela, esaterako, irundarroi. Ba omen dugu zera berezi bat. Ez dut gehiegi sinesten kontu horietan, ondoren zera hori ez... [+]
Edozein arlotan, arazo bat suertatzen denean, eta ia inor ados jartzen ez denean, ohiko galdera plazaratzea da onena: Nori egiten dio mesede?
Ez nuke zuen eguna izorratu nahi; ez jende guztia hitz egiten ari denaz hitz egin ere, baina azken asteotan, uda mugitu honen ondoren, sukaldeko leiho ondoko aulkian eseri eta munduari begira jarrita egon naiz. Begiak zabal-zabalik eta isil-isilik begiratu diot munduari bi... [+]
2024ko irailaren 11n, "Lortzear ote gaude?" izeneko artikulua argitaratu ziguten hainbat hedabidetan. Urtebete igaro da eta garbi esan dezakegu: EHUko gobernu aldaketak (Ferreira zen buru, Bengoetxea da orain) ez digu aurrerabiderik ekarri. Orduko zailtasunek zailtasun... [+]
Aurtengo ekainaren 25ean Eutanasiaren legeak laugarren urtemuga bete zuen. Nire iritziz, lege hori hainbat biztanleren lanari esker lortu da, eta, nolabait, pentsa dezakegu merezitako saria izan dela; izan ere, lege hori lortu bitartean pertsona askok erailketa salaketak,... [+]
2023ko uztailean jaso genuen berria antzuolarrok. Irimon bi aerosorgailu erraldoi jartzeko proiektu bat aurrera eramateko eskaera jaso zuela Udalak. Hasieran zalantzak eta galderak: nor zegoen proiektuaren atzean? Zein zen proiektuaren benetako helburua? Zein izango... [+]
Aste honetan, etxeko lanak jarriko dizkizuet. Hori gertatzen zaigu urte luzetan irakaskuntzan aritu garenoi: dena bihurtzen dugu arbel, etxeko lan eta ikas-egoera. Demagun euskal jai bat antolatu behar dugula herrian. Zer egitarau proposatuko dugu? Nola ospatu, dantzatu eta... [+]