Sukaldeetatik jangeletara
Azkenetako aldaketa, uste dudanez, sukaldea izan daiteke, familia askok heziketaz gain zaintza ere ikastetxeen gain utzi dutenetik, eta Hezkuntza Sailak ikastetxe publikoetarako sukaldeen ordez jangelak hobetsi dituenetik, endemas, lan-tokietan ere jana ematen denetik, eta zaharrak ere etxetik kanpo ateratzen direnetik.
Horregatik, egunen batean hitzaren etimologia berreginez igarri beharko dugu sukaldea, su-aldea zela eta etxe guztiek ez zutela surik... edo behintzat sua zutenek bakarrik ordaintzen zutela zerga. Eta sutondoan esaten eta izaten zirela kontuak eta konkortzen zirela sukaldariak, janaz gain sua ere zaindu egin behar zelako eta pikotxetan zela bizia eta itzal-festan sortzen zirela atsotitzak.
Eta orduan irudikatu egin beharko da etimologiatik eratorriz sutondoko bizimodua, orain atsotitz hitzaren etimologiarekin atsoei buruzko begirada ezkorraren ordez errespetuzkoa izan zen garaia begitantzen dugun bezalaxe. Litekeena da, orduan, irudikatzea noizbait atsotitzetan jasota geratu zirela emakume argi haien hitzak, zeintzuk bere bakantasunean desagertu eta hitz horretantxe utzi zuten kimagarri jakinduria bat labur esatekoa, mintegi batean, esate batera; hori bai, edozein gizon nor eta jakintsu bihurtzeko lain plantatutako jakinduria edo jakia –Oihenart atsotitz-biltzailearengandik hasi eta Azkue edota Barandiaran kontu-zaharren biltzaile bitartekoa–.
Hitzak, hitz-zahar eta berriak. Tokiak, zaharren gainetan berriak. Jauregietako salarentzat pisuetako egongelak, egoteko denbora bat ez-ezik leku bat ere behar dela adieraziz eta aulkien ordez jarleku eta eserlekuak izendatuz.
Eta sukaldean sua ez baizik eta hotza nagusi, sua ez baino hozkailua bihurtu baita altzairu garrantzizkoena eta suan pil-pil ontziak maneiatzen jakitea bezain garrantzizkoa baita hozten eta izozten ikastea.
Eskerrak baina ez diren hitzak gauzen eta bizimoldeen abiadan desagertzen. Sukaldeek gordetzen dute, oraindik bere izena, sutondorik ez badago ere, atsotitzek eta kontu-zaharrek bere egien beroa gordetzen duten bezala.
“Proposamen oso eskasa egin du Hezkuntza Sailak, berme eta zehaztapenak txertatu barik”, kontatu dio ARGIAri STEILASeko bozeramaile Haizea Arbidek. Ostegun honetan bilera izan dute sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, EAEko irakaskuntza publikoko... [+]
Epaiak dio 2001ean Sorzabalek egindako autoinkulpazioa "tratu txarren ondorioa" izan zela, eta beraz, "baliogabea" dela. 1995ean Irunen lehergailu bat jarri izanagatik atxilotu zuten 2001ean, eta bost egunez inkomunikatuta atxiki zuten, gogorki torturatuz.
Sorionekuak mugimenduak larunbaterako mobilizazioa deitu du. Goizean herriz herri Nafarroako zubietan elkartuko dira eta arratsaldean Iruñean manifestazioa abiatuko dute, Kostarapea parketik (Trinitarios-Tren parkea) abiatuta 17:30ean. Ireki ateak euskarari lelopean... [+]
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Kartago, K.a. 814 inguruan. Feniziarrek kolonia bat fundatu zuten, eta Mediterraneo ekialdean nagusi zen zibilizazioa mendebaldera hedatu zen. Bi mende eta erdi geroago, Tiro feniziar metropolia gainbehera etorri zenean, Kartago independizatu egin zen eta bere eragina... [+]
Centre Delas erakundearen txosten batek 2023ko urriaz geroztik Tel Avivek eta Madrilek adostu dituzten armamentu salerosketak atera ditu argitara. Ikerketaren arabera, Espainiako Estatuko eta Israelgo enpresek ez dituzte inoiz hainbeste proiektu garatu elkarrekin, eta Israelgo... [+]
Ekintzaren erantzukizuna zazpi mendizalez osatutako talde batek hartu du, Jesús Vallés aktibista tartean. Ordesako Parke Nazionala (Aragoi) "abentura parke bat" bihurtu dela salatu du taldeak, eta "parkearen turistifikazioak eta kirol jardueren... [+]
Aroztegiako hirigintza proiektuaren lanak eteteagatik Baztango zazpi herritar epaituko dituzte maiatzaren 19tik 23ra. Auzipetuei elkartasuna adierazi eta beren absoluzioa eskatzeko kanpaldia hasi zuten igandean Elizondoko plazan, larunbatera arte. Aroztegiko Elkartasun... [+]
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak esan du litekeena dela "ertzainen baten jokabide desegokiaren" ondorioz zauritu izana gizona. Pertsona horrek salaketa jarri zuen eta Ertzaintzaren barne ikerketa batek baieztatu du foam jaurtigailu baten inpaktua jaso zuela.
Agerraldia egin dute asteazken arratsaldean, Bilbon, eta "Euskal Herriko gazte langileei" dei egin diete gaztetxeetara hurbiltzera, antolatzera, eta "horien alde borroka egitera". Polizia "gazte langileen aurkako estatuaren erreminta zapaltzailea" dela... [+]
.jpg)
Europako Irrati-telebisten Batasunari zuzendua da artisten maiatzaren 6ko agiria. Eurovisionen parte hartu izan duten 72 artistak ohartarazi dute Eurovisionek "ezin duela gizateriaren aurkako krimenak estaltzeko balio ukan".
Mariaren Bihotza plazan egingo dute elkarretaratzea, 18:30ean, ertzainek erasotako pertsonei elkartasuna adierazteko eta inpunitate polizialari ezetz esateko.